Diagnoza i terapia jakania i dysartrii 1.1.FLOGN1.50
Zagadnienie wprowadzające – podstawowe pojęcia jąkania jako zaburzenia koordynacji pracy narządów oddechowych, fonacyjnych i artykulacyjnych. Stopnie jąkania, rodzaje. Jąkanie w ujęciu lingwistycznym, fizjologicznym, psychologicznym i socjologicznym. Podstawowe objawy niepłynności mówienia- reakcje: fizjologiczne, oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, neuromięśniowe, neurowegetatywne (współruchy) i postacie tych reakcji.
Rozwojowa niepłynność mówienia a jąkanie wczesnodziecięce- charakterystyka porównawcza rozwojowej niepłynności mówienia i jąkania wczesnodziecięcego. Czynniki wywołujące objawy jąkania.
Diagnoza jąkania- narzędzia diagnostyczne: kwestionariusz Cooperów do oceny jąkania dzieci, młodzieży i dorosłych, kwestionariusz niepłynności mówienia i logofobii. Procedura badania logopedycznego osób z niepłynnością mowy.
Istota terapii osób jąkających się- terapia jąkania w ujęciu psychoanalizy i psychologii indywidualnej, behawioralnym, programowania neurolingwistycznego, psychoterapii bioenergetycznej. Wieloczynnikowa terapia osób jąkających się – metody i techniki: bezpośrednie, pośrednie i kompleksowe stosowane w terapii. Metody, formy i zasady pracy terapeutycznej osób jąkające się- technika delikatnego startu mówienia, technika mówienia przedłużonego, metoda śpiewu, logorytmika i muzykoterapia, elementy kinezjologii edukacyjnej Denisona, metoda integracji sensorycznej, metody ruchu rozwijającego Weroniki Sherborn, metody aktywizujące(pedagogiki zabawy, dramy, psychodramy pantomimy), socjoterapia i terapia rodzinna, terapia bajką i artyterapia, wybrane techniki relaksacyjne, metody echokorekcyjne.
- Definicja dysartrii wg. Styczek, Mitrinowicz-Modrzejewskiej. Różnice między dysartrią a anartią.
- Dysartria jako konsekwencje uszkodzenia dróg piramidowych, pozapiramidowych, opuszki i móżdżku.
-Typy dysartrii w wyniku uszkodzenia górnego (centralnego) oraz dolnego (obwodowego) neuronu ruchowego.
- Podział dysartrii wg kryterium objawowego i przyczynowego.
- Typy dysartrii w wybranych chorobach i uszkodzeniach U.N.
- Wpływ neuronów czaszkowych na przebieg mówienia.
- Etapy formułowania wypowiedzi osób z dysartrią.
- Mózgowe porażenie dziecięce. Typy, nieprawidłowości, stopnie upośledzenia mózgowego.
- Czynniki uszkadzające mózg u dzieci przedwcześnie urodzonych oraz stopnie wylewów krwi do OUN
- Dysartria – badanie, diagnoza, terapia. Schemat postępowania badawczego. Badanie artykulatorów, napięcia mięśni, możliwości oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnych oraz czynności fizjologicznych leżących u podstaw mowy.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student :
- rozumie zagadnienie etiologii jąkania i giełkotu
- ma elementarną wiedzę z zakresu diagnostyki jąkania
- posiada podstawową wiedzę na temat profilaktyki i terapii osób jąkających się
- zna zasady terapii logopedycznej
- posiada elementarną wiedzę z zakresu psychoterapii
- potrafi posługiwać się podstawową terminologią dotyczącą specyficznych zaburzeń mowy
- potrafi określić stopień niepłynności mowy
- potrafi przeprowadzić wywiad osobą jąkającą się i jej opiekunami
- potrafi odróżnić jąkanie od giełkotu i innych zaburzeń mowy, np. tachylalia, bradykalia
- potrafi dobrać odpowiednią metodę terapeutyczną do rodzaju zaburzeń mowy
- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności z zakresu opieki logopedycznej i psychologicznej osób jąkających się - jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i osobistych związanych z pracą z osobami jąkającymi się
- odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy projektuje i wykonuje działania terapeutyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym pacjenta jąkającego się
- zna terminologię dotyczącą zaburzeń o typie dysartrii u dorosłych i dzieci z porażeniem mózgowym,
- posiada wiedzę nt. przyczyn i objawów, badania, diagnozy i terapii dysartrii,
- potrafi posługiwać się podstawową terminologią odnośnie zaburzeń dysartrycznych, używa adekwatnego języka specjalistycznego przy opisie działań diagnostycznych i terapeutycznych,
- potrafi dokonać diagnozy konkretnego przypadku dorosłego pacjenta z zaburzeniami dysartrycznymi oraz dziecka a porażeniem mózgowym – wskazać na źródła problemów, zaobserwować symptomy trudności,
- potrafi określić rodzaj i głębokość dysfunkcji czynności fizjologicznych leżących u podstaw mowy oraz dysfunkcji oddechowo-fonacyjno-artykulacyjno-prozodycznych,
-potrafi zidentyfikować typ kliniczny dysartrii,
- zna zasady przeprowadzenia badania i kryteria oceny poszczególnych prób diagnostycznych,
- potrafi dokonać analizy wyników badań logopedycznych w procesie diagnostycznym osób z dysartrycznymi zaburzeniami mowy na tle różnych schorzeń neurologicznych oraz mózgowego porażenia dziecięcego.
Kryteria oceniania
Wykład, prezentacja multimedialna indywidualnej terapii z osobami jąkającymi się i dysartycznymi , analiza przypadków zaburzeń mowy, dyskusja, układanie wzorcowych scenariuszy terapeutycznych, współuczestniczenie w sesjach terapeutycznych z osobami jąkającymi i osobami z zaburzeniami dysartycznymi.
Literatura
1. Mitrynowicz-Modrzejewska, Jąkanie. Przyczyny i leczenie WYD. WZWL W-wa 1952
2. Pruszewicz A. Foniatria kliniczna. PWZL W-wa 1992.
3. Jastrzębowska G. Logopedia. Pytania i odpowiedzi Opole 2003.
4. Tarkowski Z. Jąkanie. Zagadnienia etiologii, diagnozy, terapii i prognozy Wyd. ZSL W-wa 1987
5. A. Lewandowski, Z. Tarkowski, Dyzartria. Wybrane problemy etiologii, diagnozy i terapii.
Wyd. ZSL, W-wa 1989
6. M. Dąmbska, Zaburzenia mowy u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, Wyd. PWN W-wa 1997
7. G. Jastrzębowska, Zaburzenia dyzartryczne u dzieci. Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Uniwersytet Opolski Opole 1999
8. U. Marecka, K Gustaw, Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym, Logopedia 2005
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: