Kurs fakultatywny kierunkowy: Kreacje postaci demonicznych i diabelskich w literaturze 1.3.Po.151
Treści zajęć:
1) Myślenie symboliczne, stereotypowe i metaforyczne najbardziej znane reprezentacje wpływów magicznego światopoglądu na literaturę i sztukę europejską. Kreacje najsłynniejszych postaci demonicznych i diabelskich w literaturze i kulturze. Ich pochodzenie, charakterystyka, wygląd, zakres czynności i znaczenie.
2) Demonologia
3) Historia i mieszkańcy piekła
a) klasyczne piekła pogańskie
b) piekło biblijne i hebrajskie
c) wypracowanie piekła chrześcijańskiego
d) piekło teologów
e) najbardziej znane wizje piekła w literaturze i kulturze europejskiej
f) kreacje postaci piekielnych- źródła i tradycje
4) Historia diabła
a) zarys idei diabła w mitach walki i w Starym Testamencie
b) wkład grecko-łaciński
c) narodziny diabła judeochrześcijańskiego
d) wszechobecność diabła w Nowym Testamencie
e) wielorakie oblicza diabła średniowiecznego
f) osobliwa diabologia (XIV-XVI w.)
g) od mitu religijnego do mitu renesansowego
5) Historia czarownicy i czarownictwa
a) wprowadzenie: Kim jest czarownica?
b) czary i czarownictwo
c) korzenie europejskiego czarownictwa
d) czarownictwo, herezja, inkwizycja
e) procesy czarownic na kontynencie europejskim
f) współczesne czarownictwo
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student dysponuje wiedzą dotyczącą obrazu wszechświata w dawnych wiekach i jego symboliki.
Dysponuje zasobem wiadomości , które związane są z dziejami kształtowania się wyobrażeń odnośnie zaświatów oraz ich mieszkańców i rezydentów. Potrafi wskazać kilka najbardziej znanych dzieł literackich, gdzie pojawiły się kreacje postaci demonicznych, a także omówić je i bliżej scharakteryzować.
Kryteria oceniania
Kryteria zaliczenia przedmiotu: aktywny udział w zajęciach oceny za aktywność (udział w dyskusjach), prezentacje, referat na ocenę
Literatura
Podstawowa literatura przedmiotu:
1) R. Kieckhefer, Magia w średniowieczu, przeł. I. Kania, Kraków 2000.
2) Georges Minois, Historia piekła, przeł. A. Kędzierzawska, B. Szczepańska, Warszawa 1998.
3) Tenże, Diabeł, przeł. E. Burska, Warszawa 2001.
4) Alfonso M. di Nola, Diabeł […], przeł. I. Kania, Kraków 1997.
5) K. Góźdź, Teologia o szatanie, Lublin 2000.
6) Demonologia w nauce Ojców Kościoła, Kraków 2000.
7) M. Scanlan R., Demoniczne uwalnianie złych mocy, Kraków 1999.
8) M. Rożek, Diabeł w kulturze polskiej, Warszawa 1993.
9) J. Flis, Jezus a demony na tle antydemonicznych praktyk Wschodu, Lublin 1990.
10) Mircea Eliade, Okultyzm, czary, mody kulturalne: eseje, przekł. I. Kania, Warszawa 2004.
11) Roman Bugaj, Nauki tajemne w dawnej Polsce- Mistrz Twardowski, Wrocław 1985.
12) Jeffrey B. Russell, Krótka historia czarownictwa, przeł. J. Rybski, Wrocław 2003.
13) Jacek Sokolski, Pielgrzymi do piekła i raju[…], Wrocław 1995.
14) Stanisław Bylina, Człowiek i zaświaty, Warszawa 1992.
Paolo Lombardi, Filozof i czarownica: rozum i świat magiczny, przeł. A. Dudzińska- Facca, Warszawa 2004
15) Brian P. Levack, Polowanie na czarownice w Europie wczesno nowożytnej, przeł. E, Rutkowski. /Z dodatkiem „ Katalogu magii Mnicha Rudolfa”, zabytku z XII w., przeł. E. Karwota/, Wrocław 2009.
16) Jean Delumeau, Strach w kulturze zachodu, przeł. A. Szymanowski, Warszawa 1986.
17) Janusz Tazbir, Herezje, trucicielki, czarownice, falsyfikaty, Warszawa 2002.
18) A. Posadzki, Okultyzm, magia i demonologia, Kraków 1998.
19) Rossel Hope Robbins, Encyklopedia czarów i demonologii, przekł. M. Urbański, Warszawa 1998.
20) M. Buchowski, Magia- jej funkcje i struktura, Poznań 1986.
21) Gustav Davidson, Słownik aniołów w tym aniołów upadłych, przekł. J. Ruszkowski, Poznań 1998.
22) Roman Bugaj, Michał Sędziwój (1566 - 1636): życie i pisma, Wrocław 1968;
Uzupełniająca literatura przedmiotu:
1. M. Battistini, Astrologia, magia, alchemia, przeł. E. Morka, Warszawa „Arkady” 2006.
2. M. Olszewski, Świat zabobonów w średniowieczu. Studium kazania o „O zabobonach” Stanisława ze Skarbimierza, Warszawa 2002.
3. A. Grzywa, Magiczna wizja świata, Warszawa 2010.
4. Pilaszek M., Procesy o czary w Polsce w wiekach XV-XVIII, Kraków cop. 2008
5. Kolberg O., Dzieła wszystkie. T. 7, 15, 17, Wrocław-Poznań 1962.
6. Baschwitz K., Czarownice: dzieje procesów o czary, przeł. T. Zabłudowski, Warszawa 1999.
7. Zdziechiewicz A., Staropolskie polowania na czarownice, Katowice 2004.
8. Thurston R., Polowania na czarownice: dzieje prześladowań czarownic w Europie i Ameryce Północnej, przeł. J. Kierul, Warszawa 2008.
9. W. Burkert, Stwarzanie świętości. Ślady biologii we wczesnych wierzeniach religijnych, Kraków 2006.
10. S., Bylina Staropolskie zaświaty[…], Wrocław 1994
11. Idem, Religijność późnego średniowiecza. Chrześcijaństwo a kultura tradycyjna w Europie środkowo-wschodniej w XIV-XVw., Warszawa 2009.
12. K. Bracha, Teolog, diabeł i zabobony. Świadectwo traktatu Mikołaja Magni z Jaworowa „De supersitionibus(1405 r.).Warszawa 1999.
13. R. W. Berwiński, Studia o gusłach, czarach, zabobonach i przesądach ludowych, Poznań 1862 (repr.1984)
14. W. Brojer, Diabeł w wyobraźni średniowiecznej. Trzynastowieczne exempla kaznodziejskie, Wrocław 2003.
15. R. Bugaj, Nauki tajemne w Polsce w dobie Odrodzenia, Wrocław 1986.
Materiał filmowy:
● Ekranizacja Burzy Szekspira w reżyserii Julie Taylor, zdobywczyni Oscara, rewelacyjna rola Helen Mirren, czas 105 min.
● Ekranizacja Snu nocy letniej Szekspira, reż Michael Hoffman, rok produkcji 1999.
● Ekranizacja Mistrza i Małgorzaty w reż. M. Wojtyszko, rok produkcji 1988.
FRAGMENTY DZIEŁ
2) Stacjusz P. P., Tebaida. Epopeja bohaterska dwunastu księgach, przeł. M. Brożek, Kraków 1996.
3) Dante Alighieri, Boska komedia (wybór), przeł. E. Porębowicz, wstęp K. Morawski, Wrocław 1977 BN II nr 187.
4) Michelet J., Czarownica, przeł. M. Kaliska, wstęp L. Kołakowski, Londyn 1993.
5) Młot na czarownice. Postępek Zwierzchowy w czarach, a także sposób uchronienia się ich i lekarstwo na nie w dwóch częściach zamykający[…], przez S. Ząbkowica, Kraków 1614 (repr.)
6) W. Szekspir, Makbet, przekł. J. Paszkowski, wstęp i objaśn. A. Tretiak, Kraków 1924 BN II nr 16. Szekspir William, Sen nocy letniej, przeł. W. Tarnawski, oprac. P. Mroczkowski, Wrocław 1987 BN II nr 162 .
7) Michał Sędziwój, Traktat o kamieniu filozoficznym, Warszawa 1971
8) W. Szekspir, Burza. Komedia w pięciu aktach, przeł. W. Tarnawski, oprac. A.S. Helsztyński, Wrocław BN II 1958 nr 12.
9) Paracelsus, Sztuka ognia.-filozofia hermetyczna, przeł. K. Wójcik, Wrocław 2003.
10) Giovani Pico Della Mirandola, /Oratio de homini dignitate/ Mowa o godności człowieka, Warszawa 2010.
11) Sz. Szymonowic, Sielanki i pozostałe wiersze polskie, oprac. J. Pelc. Wrocław 2000, BN I 182 (Żeńcy, Kołacze, Czary).
12) Tasso T., Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, przekł. P. Kochanowski, oprac. R. Pollak Wrocław 1951 BN II nr.
13) J. Milton, Raj utracony, przeł. M. Słomczyński, posł. J. Strzetelski, Warszawa 1974 (fragmenty).
14) J. W. Goethe, Faust, przeł. A. Pomorski, Warszawa 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: