Socjolingwistyka 1.S2.L.PP.7

Zakres tematów:
1. Jak działa język: system – norma – uzus. Podstawowe funkcje języka.
2. Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny (ujęcie Aleksandra Wilkonia); język mówiony, pisany oraz język zapisany. Modele komunikacyjne i funkcje języka (elementy komunikacji: nadawca, odbiorca, szumy itd.; funkcja perswazyjna w reklamach; teoria aktów mowy Austina)
3. Oralność i piśmienność dziś (analfabetyzm funkcjonalny, hipertekst)
4. Pojęcie aktu mowy – ujęcie socjolingwistyczne (rola językowa, rola społeczna, oficjalność i nieoficjalność w kontaktach językowych)
5. Kompetencja komunikacyjna, pragmatyczna i socjolingwistyczna – wariantywność w języku, błąd socjolingwistyczny, przełączanie kodu.
6. Socjolekty.
7. Odbiorca i nadawca, kompetencje komunikacyjne (kreatywność językowa; kompetencja komunikacyjna, stylistyczna; sytuacyjność a sens; elementy pragmatyki)
8. Zmiany we współczesnej polszczyźnie (uwarunkowane globalizacją, wpływem nowych mediów, zmiennymi modelami grzeczności językowej itd.)

W cyklu 2023/24-Z:

1. Socjolingwistyka jako dyscyplina naukowa, jej przedmiot i metody badań. Historia socjolingwistyki.
2. Kategorie socjologiczne a język. Społeczne determinanty języka, wariantywność języka. Podstawowe pojęcia socjolingwistyki: sytuacja językowa, społeczność komunikacyjna, repertuar językowy, kompetencja komunikacyjna i socjolingwistyczna, dwu- i wielojęzyczność, diglosja itd.
3. Społeczne determinanty komunikacji językowej.
4. Język a tożsamość etniczna, narodowa, europejska.
5. Klasyfikacja języków – podstawy teoretyczne. Klasyfikacja historyczna, geograficzna, typologiczna. Klasyfikacja socjolingwistyczna, status języków (języki państwowe, urzędowe, literackie, regionalne, mniejszościowe, mikrojęzyki). Status społeczny języka i ograniczenia klasyfikacji lingwistycznej, problem rozgraniczenia języków i dialektów.
6. Systemowe, funkcjonalne i społeczne zróżnicowanie polskiego języka etnicznego.
7. Geograficzne zróżnicowanie języka polskiego. Ogólna charakterystyka dialektów języka polskiego. Gwary miejskie.
8. Klasyfikacja socjolektów.
9. Pojęcie polityki językowej.
10. Języki mniejszościowe i regionalne w Polsce. Dwujęzyczność w Polsce.
11. Miejsce języka polskiego wśród języków europejskich

Kierunek studiów

Logopedia

Literatura uzupełniająca

W cyklu 2023/24-Z:

Ogólnie:

Zdunkiewicz-Jedynak D., Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008. Ong W., 1992, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, tł. J. Japola, Lublin.

Nakład pracy studenta

A. Godziny kontaktowe: 50h/2 ECTS Udział w zajęciach: 30h Udział w zaliczeniu, realizacja projektu w placówce, raportowanie z realizacji projektu, prezentacja wniosków: 20h B. Praca własna studenta: 25h/1 ECTS Przygotowanie do zajęć: 15h Przygotowanie do zaliczenia: 10h

Poziom studiów

Studia II stopnia

Profil kształcenia

praktyczny

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Grażyna Balowska
Justyna Migoń-Sasuła

Efekty kształcenia

WIEDZA: ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE:
1. w pogłębiony sposób teorie, metodologie i terminologię ogólną i szczegółową z zakresu socjolingwistyki, w odniesieniu do takich zagadnień jak norma, kod, uwarunkowania społeczne a komunikacja, oralność i piśmienność (K_W02)

UMIEJĘTNOŚCI – ABSOLWENT POTRAFI:
2. wykorzystywać posiadaną wiedzę językoznawczą z zakresu socjolingwistyki i społecznych praktyk komunikowania, formułując i rozwiązując problemy dotyczące użycia wiedzy językoznawczej (K_U01)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE – ABSOLWENT JEST GOTÓW DO:
3. wymagania od siebie i innych przestrzegania zasad obowiązujących w podjętej działalności zawodowej, dotyczących utrzymywania i podwyższania jakości prowadzonej działalności oraz kultury współpracy, szczególnie w zakresie tworzenia grupowych form prezentacji (K_K01)

Kryteria oceniania

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)
Praca zaliczeniowa - kolokwium (efekty 1,2);
Prezentacja grupowa (efekt 3).
B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny
Ustalenie oceny końcowej na podstawie ocen cząstkowych z prezentacji (40%) i pracy zaliczeniowej (60%).
- prezentacja lub referowanie wybranych zagadnień w grupie,
- kolokwium zaliczeniowe
Kryteria oceny: - prezentacja 40 % - kolokwium zaliczeniowe 60%

Literatura

Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice. Grabias S., 1997, Język w zachowaniach społecznych, Lublin .
Lubaś W., 1979, Społeczne uwarunkowania współczesnej polszczyzny. Studia socjolingwistyczne, Kraków, ss. 28-42 [Lingwistyka i socjolingwistyka] ; 139-147 [Społeczne typy kontaktu językowego a wariantywność]. Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński, Lublin 2010.
Lubaś W., 2003, Polskie gadanie. Podstawowe cechy i funkcje potocznej odmiany polszczyzny, Opole; z rozdz.: Potocyzmy w polszczyźnie publicznej, ss. 136-180.
Skudrzyk A, Warchala J., „Pani doktor, jak się wyrobię, to wpadnę” – błąd socjolingwistyczny czy nowa norma zachowań językowych
Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.

W cyklu 2023/24-Z:

1. Grabias Stanisław, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.
2. Lubaś Władysław, Polityka językowa, Opole 2009.
3. Lubaś Władysław, Studia socjolingwistyczne, Opole 2013.
4. Skudrzyk Aldona, Urban Krystyna, Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych, Katowice 2010.
5. Skudrzyk Aldona, Warchala Jacek, Katowicka szkoła socjolingwistyki. Od mikroobserwacji do ujęć dyskursywno-komunikacyjnych, "Socjolingwistyka" XXXIV, 2020, s. 23-41.
6. Szul Roman, Język. Naród. Państwo. Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009.
7. Pawłowski Adam, Problemy polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej, „Socjolingwistyka” 20, Kraków 2006, s. 7-17.
8. Kurek H. (red.), Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym, Kraków 2012.
9. Kołodziejek Ewa, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2015.

Uwagi

W cyklu 2023/24-Z:

wykład konwersatoryjny z prezentacją multimedialną
analiza tekstów z dyskusją
dyskusja (metoda okrągłego stołu)
A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)
Kolokwium zaliczeniowe
B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny
Ustalenie oceny końcowej na podstawie kolokwium zaliczeniowego oraz aktywnego udziału w zajęciach

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S2.L.PP.7 w USOSweb