Gramatyka opisowa współczesnego języka polskiego 1 1.S3.FP1.27

1) Podstawowe pojęcia fonetyki języka polskiego. Opis artykulacyjny głosek polskich. Różnice między pismem a mową. Upodobnienia głosek w potoku mówieniowym. Transkrypcja fonetyczna tekstu mówionego.

2) Fonetyka a fonologia. Fonologiczne cechy dystynktywne.

3) Podstawowe pojęcia morfologii. Typy morfemów. Analiza morfologiczna wyrazów.

4) Klasyfikacja wyrazów na części mowy.

5) Podstawowe pojęcia fleksyjne. Typy tematów fleksyjnych. Kategorie fleksyjne imienne i werbalne. Opis paradygmatów poszczególnych części mowy.

6) Podstawowe pojęcia słowotwórstwa. Typy formantów. Kategoria słowotwórcza, typ słowotwórczy, znaczenie słowotwórcze. Analiza słowotwórcza derywatów.

7) Części zdania. Typy wypowiedzeń pojedynczych i złożonych.

W cyklu 2023/24-Z:

1. Fonetyka i fonologia jako nauki. Alfabet fonetyczny słowiański.
2. Głoska i jej właściwości artykulacyjne.
3. Opis artykulacji głosek polskich.
4. Upodobnienia głosek w potoku mowy, m. in. pod względem dźwięczności, miejsca artykulacji oraz stopnia otwarcia; uproszczenia grup spółgłoskowych.
5. Wymowa synchroniczna i asynchroniczna.
6. Pojęcie fonemu, fonem a głoska, zestaw cech dystynktywnych, matryca fonemów, budowanie modeli fonemów drogą opozycji.
7. Fonem a alofony.

Kierunek studiów

Filologia polska

Literatura uzupełniająca

Bańko M., Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa 2002. Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego, Warszawa 1982. Klemensiewicz Z., Zarys składni polskiej, Warszawa 1969 (i nast.). Saloni Z., Świdziński M., Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa 1997. Strutyński J., Gramatyka polska, Kraków 1997.

Nakład pracy studenta

Liczba punktów ECTS: 2 udział w zajęciach 15 h 0,5 ects przygotowanie do zajęć 45h 1,5 ects

Poziom studiów

studia pierwszego stopnia

Profil kształcenia

studia stacjonarne

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Wymagania

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24-Z:

Jolanta Nocoń
Tomasz Wielg

W cyklu 2022/23-Z:

Monika Krzempek
Tomasz Wielg

Efekty kształcenia

Wiedza: student objaśnia podstawowe terminy z zakresu gramatyki opisowej współczesnego języka polskiego (k-W01); rozpoznaje poszczególne jednostki języka, potrafi je opisać w oparciu o wiedzę systemową (k-W02), zna teorie, metodologię, terminologię ogólną i szczegółową z zakresu gramatyki opisowej (k-W03).

Umiejętności: student analizuje elementy języka na różnych poziomach ich funkcjonowania w systemie, wykorzystuje reguły wewnątrzsystemowe do tworzenia struktur językowych na różnych poziomach organizacji systemu językowego (k-U03); wskazuje relacje między jednostkami z poszczególnych poziomów systemu językowego; dowodzi, że system językowy jest uporządkowaną i hierarchiczną całością (k-U01). Potrafi komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii dotyczącej zjawisk językowych (k-U04).

Kompetencje: student jest samodzielny w dochodzeniu do wiedzy o systemie językowym; ma świadomość poziomu własnej kompetencji językowej (k-K03).

Kryteria oceniania

Metody i kryteria oceniania:

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)
kolokwia zaliczeniowe z poszczególnych działów

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny
Ustalenie oceny końcowej na podstawie ocen cząstkowych - próg zaliczenia 60% poprawnych odpowiedzi

Praktyki zawodowe

Brak

Literatura

Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego, t.1: Morfologia, Warszawa 2001.
Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego, Warszawa 1982.
Klemensiewicz Z., Zarys składni polskiej, Warszawa 1969.
Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2005.
Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2004.
Saloni Z., Świdziński M., Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa 1997.
Wróbel H., Gramatyka języka polskiego, Kraków 2001.

W cyklu 2023/24-Z:

Klebanowska B., Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim z ćwiczeniami, Warszawa 2007.
Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Warszawa 2000.
Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2000.

Uwagi

W cyklu 2023/24-Z:

Wykład konwersatoryjny.
Zaliczenie wykładu na podstawie kolokwium pisemnego (51% norma zaliczenia)

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S3.FP1.27 w USOSweb