Literatura wybranego obszaru językowego 1 1.S3.FP1.37

Zapoznanie studentów z reprezentatywnymi zjawiskami i faktami historii literatury włoskiej, francuskiej i angielskiej, (z uwzględnieniem tendencji
ideowych, filozoficznych, estetycznych)
Kształcenie zdolności wykorzystywania różnych metod interpretacji utworu.
Zrozumienie znaczenia dawnej tradycji literackiej w dialogu ze współczesnością. Prześledzenie stanowisk badawczych, dotyczących przekładu tekstów (tłumaczenia polskich utworów). Zapoznanie się z najdawniejszymi przykładami literatury wizyjnej (obraz i topografia zaświatów, ogrody miłości i najbardziej znane kreacje demoniczne, dramat i teatr elżbietański, epos nowożytny, angielscy przedstawiciele poezji barokowej ). Opis najbardziej znaczących zjawisk i kategorii literackich. Teoria przekładu. Tłumaczenia dawnej i współczesnej literatury polskiej na język angielski.
Beowulf – epicki poemat heroiczny nieznanego autorstwa, będący jednym z najstarszych dzieł literatury staroangielskiej
Brewiarz miłości i liryka staro prowansalska
Geneza chansons de geste. Pieśń o Rolandzie jako arcydzieło epiki rycerskiej. Trzy cykle chansons de geste ‒ o królach Francji‒ dotyczy to przede wszystkim Karola Wielkiego i jego 12 parów, (koroną tego cyklu jest Pieśń o Rolandzie); drugi cykl‒ zwany buntowniczym ukazuje anarchię i bunty baronów oraz feudalne walki po upadku Karolingów. Trzeci zaś cykl ‒ „o Garynie dumnym z Monglany” przedstawia losy Gwilema Krzywonosego z Oranii.
Elitarny charakter romansu dworskiego. Konflikt namiętności z obowiązkiem, czyli mit miłości tragicznej zawarty w Dziejach Tristana i Izoldy.
Opowieści o królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu, opowieści Marii z Francji, Chretien de Troyes, poszukiwanie świętego Grala przez Percewala
Abelard i Heloiza- tragiczna historia ich miłości
Epos nowożytny: Ariosta Orland szalony; T. Tassa Gofred abo Jeruzalem wyzwolona i Miltona Raj utracony (Milton John, Raj utracony)
Kultura dworska (zob. J. Huizinga, Jesień średniowiecza […]
Romans o Róży Wihelm z Lorris, Jan z Meun (ogrody miłości)
Król Orfeo, Zielony rycerz i Perła- opowiadania
Dante Vita nouva (kontynuacja dworskiej miłości oraz wzorca dolce stil nuovo, przykład funkcjonowania tej konwencji. Symboliczna wymowa tego utworu.
Boska komedia (Piekło) Dantego jako arcydzieło literatury wizyjnej na tle eschatologii chrześcijańskiej. Złożona struktura eposu: etapy wędrówki przez zaświaty: piekło, czyściec i raj. Geneza gatunku visio (zob. Nekyja w XI pieśni Odysei Homera i VI ks. Eneidy, Sen Scypiona Cycerona oraz wizja św. Pawła), reguła contrappasso (prawo odwetu), czyli m. in. dydaktyczny charakter peregrynacji po zaświatach, kompozycja, bogactwo symboliki, rozmaitość środków ekspresji, artyzm i wymowa ideowa dzieła.
Petrarki Canzoniere. Stworzony przez Petrarkę model liryki erotycznej i jego kontynuacje.
Boccaccio, Decameron (Nowela jako gatunek na podstawie Dekameronu Boccaccia. Zjawisko zwane małym humanizmem i poszukiwanie humanistycznego ideału. Witalistyczna, zmysłowa, ludyczna koncepcja miłości w prozie –Boccaccia
Szekspir, Sen nocy letniej. Określenia „literatura elżbietańska”, „dramat elżbietański”, przełom w sztuce angielskiej w latach osiemdziesiątych.
Marino Giambattista jako czołowy poeta włoskiego baroku. Zasadnicze cechy marinizmu jako prądu literackiego (J.A. Morsztyn, Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1971).

Kierunek studiów

filologia polska

Literatura uzupełniająca

OPRACOWANIA UZUPEŁNIAJĄCE Morawski Kalikst, Dante Alighieri, Warszawa 1961. Bachtin Michał, Twórczość Franciszka Rabelais`go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, wstęp i oprac. S. Balbus., Warszawa 1975 (fragmenty). Bouty Michel, Słownik dzieł i tematów literatury francuskiej, przeł. M. Laurent, S. Bereś, Wrocław 1995. Ossowska M., Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa 2000 (tu: Rycerz w średniowieczu i Rycerz w roli dworzanina). Rougemont Denis de, Miłość a świat kultury zachodniej, przeł. L. Eustachiewicz, Warszawa 1999. Guriewicz A., Problemy średniowiecznej kultury ludowej, przeł. Z. Dobrzyniecki, Warszawa 1987 (Kultura ludowa w zwierciadle „ksiąg pokutnych” i Boska komedia przed Dantem) Vasoli C., Myśl Dantego. Cztery studia, przeł. P. Salwa, Warszawa 1998. Nowicka – Jeżowa A., Jan Andrzej i Giambattista Marino, Warszawa 2000. Pollak R., „Goffred” Tassa - Kochanowskiego, Wrocław 1973. Helsztyński S., „Hamlet” Wiliama Szekspira, Warszawa 1969. H. Zbierski, Historia literatury angielskiej, Warszawa 2002. - P. Mroczkowski, Zarys historii literatury angielskiej (od okresu staroangielskiego do Oświecenia), Katowice 1978. - W. Ostrowski, Literatura staropolska a literatura angielska. Problemy i ich ilustracje [w:] Literatura staropolska w kontekście europejskim. Związki i analogie, red. T. Michałowska i J. Ślaski, Wrocław 1977. P. Mroczkowski, Szekspir elżbietański i żywy, Kraków 1993. zalecane M. Hanusiewicz-Lavallee, Brytania i Sarmacja – na krańcach Europy [w:] Wśród krajów Północy. Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej wobec narodów germańskich, słowiańskich i naddunajskich: mapa spotkań, przestrzenie dialogu, red. M. Hanusiewicz-Lavallee, Warszawa 2015. - P. Wilczek, Angielsko-polskie związki literackie. Szkice o przekładzie artystycznym, Katowice 2011. - Przekład artystyczny, t. 3, Tłumaczenia literatury polskiej na języki obce, red. P. Fast, Katowice 1992. - A. Czerniawski, Pułapki autoprzekładu, przeł. B. Tarnowska, w: Przekładając nieprzekładalne, t.3, O wierności, red. O. Kubińska, W. Kubiński, Gdańsk 2007. - T. Michałowska, Mediaevalia i inne, Warszawa 1998. Mieczysław Brahmer, Powinowactwa polsko-włoskie. Z dziejów wzajemnych stosunków kulturalnych, Warszawa 1980. Historia literatury włoskiej, pod red. Piotra Salwy, t. I , Warszawa 1997. Przed Petrarką. Antologia trzynastowiecznej poezji włoskiej, oprac. Monika Woźniak, Kraków 2005.

Nakład pracy studenta

udział w zajęciach 15 h 0,5 ects przygotowanie do zajęć, czytanie literatury 30 h 1 ects przygotowanie do zaliczenia i udział w nim 15 h 0,5 ects

Poziom studiów

studia I stopnia

Profil kształcenia

ogólnoakademicki

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Wymagania

brak

Założenia

Celem zajęć jest prezentacja sztandarowych nurtów, autorów i dzieł najdawniejszych twórców literatury francuskiej, włoskiej i hiszpańskiej, a także wskazanie ich związków z literaturą staropolską. Takie ujęcie materiału pozwala uchwycić w perspektywie porównawczej różnorodność kontekstów historycznych, literackich i kulturowych.

Koordynatorzy przedmiotu

Tomasz Wielg
Joanna Zagożdżon-Łyszczarz

Efekty kształcenia

Wiedza
- student posiada uporządkowaną wiedzę ogólną w zakresie literatury i kultury epok dawnych, uwzględniającą główne nurty dziedzictwa europejskiego i nowożytnych literatur narodowych (literatura francuska, włoska , angielska); zna najdawniejszy kanon literatury europejskiej najważniejsze dzieła literatury światowej do końca XVII
w.(k_W01; P6S_WG);
- student posiada wiedzę ogólną dotyczącą wybranych zagadnień z zakresu najdawniejszych dzieł literatury włoskiej, francuskiej i angielskiej (k_W01, P6S_WG)
- dysponuje elementarną wiedzą o powiązaniach literatury omawianego okresu z innymi dziedzinami nauki, np.: historią sztuki, teatru, filozofii, teologii, muzyki
(k__W02; PS6_WG);
- ma wiedzę o kontekstach dzieł literackich dawnych epok ( biograficznym, historycznym, filozoficznym, społeczno-politycznym) z uwzględnieniem dialogu ze współczesnością. Ma świadomość metodologii, terminologii ogólnej oraz szczegółowej z zakresu
literaturoznawstwa (k_W03; P6S_WG);
- posiada podstawową wiedzę w zakresie ewolucji wyobrażeń i upodobań estetycznych, nazywa kierunki estetyki występujące w dawnych
epokach oraz wymienia ich cechy;
- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów literatury dawnej (k_W04; P6S_WG).

Umiejętności

- potrafi wyszukiwać w różnych źródłach potrzebny materiał, oceniać go, selekcjonować oraz wykorzystywać(k_U01; P6S_UW);
- posiada umiejętności badawcze (formułowania i analizowania problemów, doboru metod, opracowywania i prezentowania wyników
pracy, merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem różnych stanowisk, wnioskowania) (k_U02;P6S_UW)
- potrafi przygotować prace pisemne i wystąpienia ustne (w języku polskim), dotyczące zagadnień właściwych dla studiowanego kierunku
(k_U04, P6S_UK);
-Analizuje i interpretuje teksty literatury dawnej we właściwych dla nich kontekstach. odkrywa powiązania utworu literackiego z innymi
dziedzinami sztuki (k_U03; P6S_UW)

Kompetencje społeczne

- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; wyznacza kierunki własnego rozwoju i organizuje własny proces uczenia się
(k_K01; P6S_KK);
- jest samodzielny i krytyczny w wyrażanych ocenach i poglądach;
- potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (k_K02:P6S_KR)
- dostrzega rolę literatury w kształtowaniu wzorców tożsamości narodowej i europejskiej; docenia znaczenie tradycji i dziedzictwa kulturowego (k_K03; P6S_KO).

Kryteria oceniania

Metody dydaktyczne:
- wykład konwersatoryjny,
- analiza i interpretacja utworów literackich,
- dyskusja na temat wybranych zagadnień przedmiotowych,
- prezentacja tematów opracowanych przez studentów
Aktywny udział w zajęciach 40 %
Praca zaliczeniowa 60 %

Literatura

TEKSTY ŹRÓDŁOWE

Brewiarz miłości. Antologia miłości. Antologia liryki staroprowansalskiej, przeł. Z. Romanowiczówna, Wrocław 1963 BN II nr 137 albo Trubadurzy prowansalscy. Liryki najpiękniejsze, przeł. Z. Romanowiczówna, Toruń 2000.
Alighieri Dante, Liryki najpiękniejsze, przeł. E. Porębowicz, Toruń 200.
Dzieje Tristana i Izoldy, odtworzył Józef Bédier, przeł. T. Żeleński-Boy, Warszawa 1959 i wyd. nast.
Marie de France, Pieśni, przeł. J. Dacewicz, wstęp Z. Kubiak, Warszawa 1959.
J. R. R. Tolkien, Pan Gawen, Zielony Rycerz, Perła, Król Orfeo, Warszawa 1990.
Chretien de Troyes, O królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu, czyli opowieść o Graalu, przeł. A. Tatarkiewicz, Wrocław 1999.
Arcydzieła francuskiego średniowiecza, przeł. T. Żeleński (Boy), A. Tatarkiewicz, wybór M. Żurowski, wstęp i przyp. Z. Czerny, Warszawa 1968.
Abelard i Heloiza, Listy, oprac. Joachimowicz, Warszawa 1968.
Poeci języka angielskiego, wybór, oprac. H. Krzeczkowski, J. S. Sito, J. Żuławski, Warszawa 1971, t.2
Poeci języka angielskiego, wybór, oprac. H. Krzeczkowski, J. S. Sito, J. Żuławski, Warszawa 1974, t.1
Romans o Róży Wihelm z Lorris, Jan z Meun, Powieść o Róży, przeł. i wstęp M. Frankowska- Terlecka i T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1997.
Alighieri Dante, Boska Komedia (wybór), przeł. E. Porębowicz, wstęp i koment. K. Morawski, Wrocław 1977, BN II nr 187.
Dante, Boska komedia, przeł i przyp. A. Świderska, Kęty 2003.
Petrarka Francesco, Wybór pism, przekł. F. Faleński, J. Kurek, K. Morawski, Wrocław 1982 BN II nr 206 tu: Sonety, Triumfy)
Boccacio Giovanni, Dekameron, przeł. E. Boyé, wstęp M. Brahmer, t. 1-2, Warszawa 1955 i wyd. nast. (tu nowela: Sokół)
Ronsard, Poezje, L. Staff, M. Wroncka, L. E. Stefański, wybór i wstęp A. Sandaer, Warszawa 1968.
Szekspir William, Sen nocy letniej, przeł. W. Tarnawski, oprac. P. Mroczkowski, Wrocław 1987 BN II nr 162 i W. Shakespeare, Sen nocy letniej, przeł. S. Barańczak, Kraków 2008.
Milton John, Raj utracony, przeł. M. Słomczyński, posł. J. Strzetelski, Warszawa 1974 (fragmenty).
Pieśni szarej godziny. Elegie staroangielskie z Kodeksu z Exeter, przekład z języka staroangielskiego i oprac. M. Opalińska, Warszawa 2013.
B. M. Puchalska-Dąbrowska, Bohaterowie Wysp Brytyjskich jako wzorce świętości w hagiografii polskiej XVI-XVII wieku, Białystok 2009.

Opracowania Salwa P. i Żaboklicki K., Historia literatury włoskiej, t.1, Średniowiecze-Renesans- Barok, Warszawa 1998.
opracowania
Dzieje literatur europejskich, pod red. Władysława Floryana, t. 1-3, Warszawa 1977-
1988.
Huizinga Johan, Jesień średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, wstęp H. Barycz, posł. S. Herbst, Warszawa 1961 i wyd. nast.( tu: Stylizacja miłości i Formy towarzyskie miłości).
Curtius E. R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. A, Borowski, Kraków 1997 lub nast. wyd nast.
Jan, Szekspir współczesny, Kraków 1990.
P. Mroczkowski, Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław 1986.
J. Adamski, Historia literatury francuskiej. Zarys, Wrocław 1989.
Dawne literatury romańskie. Specyfika ‒ związki ‒ dziedzictwo, Lublin 2002.
J. Heistein, Historia literatury włoskiej. Zarys, Wrocław 1987.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S3.FP1.37 w USOSweb