Diagnoza i terapia rozwojowych zaburzeń mowy i języka 1.S3.LJPO.40

Diagnoza różnicowa, rozpoznawanie i terapia nieprawidłowości w rozwoju mowy, w przyswajaniu kompetencji językowej, komunikacyjnej oraz realizacyjnej u dzieci to najważniejsze treści programowe realizowane w ramach tak nazwanego przedmiotu. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z teoretycznymi podstawami logopedii specjalnej w jej warstwie dotyczącej sposobów definiowania, podłoża i przyczyn odchyleń od normy rozwojowej w obszarze języka, powstających na różnym tle i z różnych przyczyn; podstaw metodyki diagnozy i terapii logopedycznej w poszczególnych przypadkach zaburzeń rozwoju mowy. Student, podczas zajęć z opisywanego przedmiotu, zapozna się z kryteriami diagnostycznymi (włączającymi i wykluczającymi z danej grupy) i szczegółowymi charakterystykami DLD, tj. rozwojowych zaburzeń mowy i języka (zgodnymi z najnowszymi klasyfikacjami medycznymi i psychologicznymi, obowiązującymi w Polsce i na świecie – ICD-11 i DSM-V). Zapozna się z procedurami diagnostycznymi i celami terapii logopedycznej w wypadku każdego z rozpoznanych deficytów i zaburzeń rozwoju mowy oraz ze sposobami pracy z dziećmi z nieprawidłowościami w rozwoju. I ich konsekwencjami dla dalszego rozwoju i funkcjonowania społecznego w przyszłości.

Zakres tematów:
• Zaburzenia rozwoju mowy i języka w świetle kategoryzacji międzynarodowych (ICD-11
i DSM-V). Obowiązujące i stosowane na świecie nazewnictwo; markery i kryteria diagnostyczne;
• Opóźnienie w rozwoju mowy – najważniejszy symptom zaburzeń rozwojowych (DLD). Opóźniony rozwój mowy (ORM) jako nazwa rozpoznania zjawiska z pogranicza normy (late bloomers);
• Specyficzne zaburzenie rozwoju językowego (SLI) – istota, objawy, przyczyny;
• Parcjalne (wtórne) zaburzenia rozwojowe języka – powstające na tle deficytów rozwojowych (niepełnosprawności intelektualnej, niedosłuchu) oraz wtórne zaburzenia rozwoju mowy w następstwie schorzeń neurologicznych i anomalii strukturalnych (dysartria, anartria; palatolalia, dyslalia) - istota, objawy, przyczyna;
• Całościowe, globalne zaburzenia rozwoju językowego, powstające na tle rozległych deficytów rozwojowych, jak zaburzenia o spektrum autystycznym - istota, objawy, przyczyna;
• Diagnoza różnicowa rozwojowych zaburzeń mowy – kryteria włączające i wykluczające z tej grupy zaburzeń;
• Podstawy metodyki diagnozy i terapii logopedycznej poszczególnych zaburzeń rozwojowych. Schemat badania logopedycznego. Narzędzia diagnostyczne;
• Cele, zasady i metody terapii logopedycznej dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy i języka;
• Stymulacja rozwoju językowego, profilaktyka logopedyczna; współpraca ze środowiskiem wychowawczym dziecka;
• Terapia logopedyczna dzieci z rozwojowych zaburzeniami mowy.

Literatura uzupełniająca

Zaburzenia mowy. Mowa - teoria - praktyka, red. S. Grabias, wyd. UMCS, Lublin 2001. Sawa B., Dzieci z zaburzeniami mowy, WSiP, Warszawa 1990. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. red. J. Pużyński, S. Wciórka, Kraków 2000. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition, 1994, American Psychiatric Association, Washington. Kryteria Diagnostyczne w DSM-5. 2015, Desk Reference, Wrocław. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (fifth edition) – DSM-V, 2013 American Psychiatric Association, Waszyngton.

Nakład pracy studenta

A. Godziny kontaktowe:55h/ 2 ECTS Udział w zajęciach: 45h Udział w konsultacjach: 10h B. Praca własna studenta: 25h/ 1 ECTS Przygotowanie do zajęć: 15h Przygotowanie do zaliczenia: 10h

Poziom studiów

I stopnia

Profil kształcenia

ogólnoakademicki

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

Realizowany zdalnie

Koordynatorzy przedmiotu

Grażyna Jastrzębowska
Justyna Migoń-Sasuła

Efekty kształcenia

Wiedza: student zna i rozumie
1. zna taksonomie zaburzeń rozwoju mowy (polskie i międzynarodowe) oraz kryteria podziałów i związane z nimi nazwy kategorii, jednostek diagnostycznych (k_W02; L_W04);
2. posiada szczegółową wiedzę na temat objawów i cech zakłóceń oraz zaburzeń rozwoju mowy; opóźnienia w rozwoju mowy, opóźnienia w przyswajaniu języka; ma podstawową wiedze na temat etiologii, patomechanizmu i patogenezy zaburzeń w rozwoju mowy i języka (k_W01; L_W04);
3. zna i odróżnia poszczególne typy rozwojowych zaburzeń mowy i języka powstających na różnym tle i z różnych przyczyn (K_W01; L_W04);
4. zna standardy postępowania diagnostycznego i cele terapii logopedycznej zaburzeń rozwoju mowy i języka (K_W01; L_W04)

Umiejętności: student potrafi
5. potrafi dokonać oceny logopedycznych zjawisk; odróżnić zjawiska o podłożu patologicznym od rozwojowych, opisać ich symptomy, wyjaśnić źródła i patomechanizm (k_U01; L_U03);
6. potrafi właściwie dobierać źródła oraz informacje z nich pochodzące, przeprowadzać krytyczną analizę i syntezę danych na temat standardów diagnostycznych i procesu terapii dzieci z rozwojowymi zaburzeniami mowy (k_U01)
7. potrafi brać udział w debacie, prezentować i oceniać różne opinie i stanowiska w zakresie tematycznym dotyczącym komunikacji oraz sprawności językowej i dyskutować o nich (k_U07)
8. planować i organizować pracę – indywidualną oraz w zespole (k_U09)

Kompetencje społeczne: student jest gotów do
9. dokształcania się i samodoskonalenia, dokonywania samooceny własnych kompetencji (L_K05; L_K06);
10. zaangażowania na rzecz społeczeństwa, jest gotowy do aktywnego uczestnictwa w różnych gremiach naukowych i instytucjach społecznych działających na rzecz rozwoju i propagowania wiedzy z zakresu logopedii ( L_K06).

Kryteria oceniania

Metody/ techniki/formy dydaktyczne:
- prezentacja multimedialna, - inicjowanie i kierowanie dyskusją - opracowanie i przedstawienie materiałów źródłowych, poglądowych (analiza indywidualnego przypadku lub problemu logopedycznego), - opracowanie i uczestniczenie w quizach sprawdzających wiedzę, - analiza materiałów filmowych, poświęconych problematyce zaburzeń mowy

Metody i kryteria oceniania:
A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)
Kolokwium egzaminacyjne (efekty 1-8);
Zadania cząstkowe: przygotowanie 2 prezentacji multimedialnych (praca zespołowa), aktywny udział w dyskusji, obecność na zajęciach (efekty 1-10).

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny
Ustalenie oceny końcowej na podstawie ocen cząstkowych (40%) i kolokwium egzaminacyjnego (60%).

Literatura

A1. wykorzystywana podczas zajęć
Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, wyd. UO, wyd. II, Opole 2003.
Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, wyd. UO, Opole 2005.
Jastrzębowska G., Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, wyd. UO, Opole 1998.
A2. studiowana samodzielnie przez studenta
Neuropsychologia, neurologopedia i neurolingwistyka, pod red. G. Jastrzbowskiej, A. Kozołuba, wyd UO, Opole 2017.
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta, 1998, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne, Kraków–Warszawa.
Kaczmarek B. L. J., Mózgowa organizacja mowy, wyd. UMCS, Lublin 1995.
Człowiek wobec ograniczeń, red. Z. Tarkowski, G. Jastrzębowska, wyd. „Orator”, Lublin 2002.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S3.LJPO.40 w USOSweb