Socjologia języka i komunikacji 1.S3.LS.4

Socjolingwistyka jako dyscyplina naukowa, jej przedmiot i metody badań. Historia socjolingwistyki.
Kategorie socjologiczne a język. Społeczne determinanty języka, wariantywność języka. Podstawowe pojęcia socjolingwistyki: sytuacja językowa, społeczność komunikacyjna, repertuar językowy, kompetencja komunikacyjna i socjolingwistyczna, dwu- i wielojęzyczność, diglosja itd.
Społeczne determinanty komunikacji językowej.
Język a tożsamość etniczna, narodowa, europejska. Języki, narody, państwa. Język a kultura
Klasyfikacja socjolingwistyczna języków i ich status (języki państwowe, urzędowe, literackie, regionalne, mniejszościowe, mikrojęzyki). Status społeczny języka i ograniczenia klasyfikacji lingwistycznej, problem rozgraniczenia języków i dialektów.
Systemowe, funkcjonalne i społeczne zróżnicowanie polskiego języka etnicznego.
Geograficzne zróżnicowanie języka polskiego. Ogólna charakterystyka dialektów języka polskiego. Gwary miejskie.
Pojęcie polityki językowej. Polska polityka językowa.
Typologia socjolektów.
Specyfika wybranych socjolektów.
Nazwy własne w przestrzeni społecznej.
Konflikty językowe w Europie i w Polsce.

Kierunek studiów

Lingwistyka stosowana

Literatura uzupełniająca

Dejna K., Dialekty polskie, Warszawa 1973. Gajda S. (red.), Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, Opole 2008. Gajda S. (red.), Tożsamość i język w perspektywie slawistycznej, Opole 2008. Lubaś W., Społeczne uwarunkowania współczesnej polszczyzny, Katowice 1979. Markowski A., Puzynina J. (red.), Normalizacja języka w krajach Zachodu, Warszawa 1994. Piekot T., Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do badań socjolektów. Wałbrzych 2008. Piotrowski A., Ziółkowski M., Zróżnicowanie językowe i struktura społeczna, Warszawa 1976. Shumarowa N., Podstawy socjolingwistyki, Tyczyn 2004. Tortosa J.M., Polityka językowa a języki mniejszości. Od Wieży Babel do Daru Języków, Warszawa 1986. Warchala J., Krzyżyk D. (red.), Polityka językowa w Unii Europejskiej, Katowice 2008. Wilkoń A., Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 2000.

Nakład pracy studenta

A. Godziny kontaktowe: 70h/ 2,5 ECTS Udział w zajęciach: 30h Udział w konsultacjach: 40h B. Praca własna studenta: 70h/ 2,5 ECTS Przygotowanie do zajęć: 35h Przygotowanie pracy zaliczeniowej: 35h

Poziom studiów

studia pierwszego stopnia

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Radosław Marcinkiewicz
Justyna Migoń-Sasuła

Efekty kształcenia

Wiedza:
Student zna i rozumie
1. podstawy funkcjonowania języka w społeczeństwie, zjawiska języka jako narzędzia komunikacji, zróżnicowanie polskiej społeczności językowej, zasady polskiej polityki językowej oraz akty prawne regulujące funkcjonowanie języków w Polsce (k_W01);
2. terminologię z zakresu badań socjolingwistycznych (k_W03);
3. miejsce, jakie w lingwistyce zajmują badania nad socjologią języka i mowy (k_W02).

Umiejętności:
Student potrafi
4. interpretować i oceniać zjawiska językowe w komunikacji (k_U01);
5. posługiwać się podstawową terminologią socjolingwistyczną (k_U04);
6. rozpoznawać teksty reprezentujące różne rejestry języka i wskazuje ich cechy swoiste (k_U03).

Kompetencje społeczne:
Student jest gotów do
7. prezentowania dbałości o stan języka ojczystego, wykazywania poszanowania dla odmienności językowych grup narodowych i etnicznych (k_K03).

Kryteria oceniania

Metody dydaktyczne: ćwiczenia konwersatoryjne, elementy wykładu

Metody i kryteria oceniania:
A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)
Praca zaliczeniowa (efekty 1-6) Zadania cząstkowe (efekty 1-7)

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny
Ustalenie oceny końcowej na podstawie ocen cząstkowych (20%) i pracy zaliczeniowej (80%).

Literatura

A1. wykorzystywana podczas zajęć
Gajda S. (red.), Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, Opole 2001.
Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.
Kołodziejek E., Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2015.
Kurek H. (red.), Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym, Kraków 2012.
Lubaś W., Polityka językowa, Opole 2009.
Lubaś W., Studia socjolingwistyczne, Opole 2013.
Pawłowski A., Problemy polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej, „Socjolingwistyka” 20, Kraków 2006, s. 7-17.
Szul R., Język. Naród. Państwo. Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009.

A2. studiowana samodzielnie przez studenta
Przybylska R., Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2003.
Skudrzyk A., Urban K., Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych, Katowice 2010.
Wicherkiewicz T., Regionalne języki kolaterlane Europy — porównawcze studia przypadku z polityki językowej, Poznań 2014.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S3.LS.4 w USOSweb