Przedmiot literaturoznawczy do wyboru 2: Kreacje diabelskie w literaturze i kulturze dawnej 1.S3.LS.57.L
1) Myślenie symboliczne, stereotypowe i metaforyczne najbardziej znane reprezentacje wpływów magicznego światopoglądu na literaturę i sztukę europejską. Kreacje najsłynniejszych postaci demonicznych i diabelskich w literaturze i kulturze. Ich pochodzenie, charakterystyka, wygląd, zakres czynności i znaczenie.
2) Demonologia
3) Historia i mieszkańcy piekła
a) klasyczne piekła pogańskie
b) piekło biblijne i hebrajskie
c) wypracowanie piekła chrześcijańskiego
d) piekło teologów
e) najbardziej znane wizje piekła w literaturze i kulturze europejskiej
f) kreacje postaci piekielnych- źródła i tradycje
4) Historia diabła
a) zarys idei diabła w mitach walki i w Starym Testamencie
b) wkład grecko-łaciński
c) narodziny diabła judeochrześcijańskiego
d) wszechobecność diabła w Nowym Testamencie
e) wielorakie oblicza diabła średniowiecznego
f) osobliwa diabologia (XIV-XVI w.)
g) od mitu religijnego do mitu renesansowego
5) Historia czarownicy i czarownictwa
a) wprowadzenie: Kim jest czarownica?
b) czary i czarownictwo
c) korzenie europejskiego czarownictwa
d) czarownictwo, herezja, inkwizycja
e) procesy czarownic na kontynencie europejskim
f) współczesne czarownictwo
Literatura uzupełniająca
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Sposób potwierdzenia efektów kształcenia: aktywność na zajęciach- 35%, prace domowe- 30%, prezentacje-35%,
Zamierzone efekty kształcenia:
1. Wiedza:
-Student ma informacje dotyczące genezy magii, jej charakteru i specyfiki, kręgu wyobrażeń mitycznych, rytualizacji wielu czynności, również i takich, których sens jest praktyczny. Wskazanie na najbardziej charakterystyczne cechy myślenia magicznego, z którym związane jest m. in. z przeżywanie cykliczne czasu, spontaniczne doznawanie sacrum (nie wyłączając rytuału i tabu). Istotne wydają się przykłady artystycznych reprezentacji tego typu mentalności (k_W01, P6S_WG)
Student stosuje odpowiednie metody analizy i interpretacji tekstów literackich i kulturowych, dzięki którym zapoznaje się z literackimi wizjami zaświatów w różnych systemach mitycznych,
wyobrażeniami diabła w kulturze i literaturze chrześcijańskiej, a także fenomenem czarownictwa, jego początkiem i rozwojem zarówno na Zachodzie Europy, jak i w dawnej Polsce (k_W05, P6S_WK)
Wskazanie na najbardziej znane przykłady takich kreacji w literaturze i kulturze dawnych wieków pozwala z kolei na uświadomienie sobie roli i znaczenia magii i czarownictwa w kulturze europejskiej. Magiczny światopogląd stanowi bowiem interesujące skrzyżowanie między literaturą a rzeczywistością, konwencjami literackimi a realiami życia codziennego. Poruszane są zatem fundamentalne dylematy współczesnej kultury i cywilizacji w zakresie ich badania i zastosowania do rozwiązywania problemów społecznych (k_W05, P6S_WK)
Umiejętności, absolwent potrafi
2. Umiejętności: umiejętność scharakteryzowania wyznaczników magicznego światopoglądu, rozpoznania jego strukturalnych elementów, analizy wpływu i znaczenia magicznych praktyk na mentalność ludzi dawnych wieków. Analiza tych sfer życia, gdzie magiczne praktyki determinowały kulturę, obyczajowość, naukę, literaturę czy sztukę. Potrafi więc formułować problemy badawcze, dobierać metody i narzędzia ich rozwiązywania z wykorzystaniem wiedzy z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa ( k_U02, P6S_UW)
Student potrafi zastosować zdobytą wiedzę podczas studiów z innych przedmiotów, jak literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, filozofia czy historia. Brać udział w dyskusjach ̶ przedstawiać i oceniać różne opinie i stanowiska w zakresie tematycznym dotyczącym zjawisk kultury (k_U05, P6S_UK)
3. Kompetencje społeczne. Student jest gotowy do:
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy literaturoznawczej i kulturoznawczej, a także docenia znaczenie wiedzy o literaturze, języku i kulturze w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych (k_K01, P6S_KK)
- uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (k_K04, P6S_KO)
Kryteria oceniania
Kryteria zaliczenia przedmiotu: aktywny udział w zajęciach oceny za aktywność, prezentacje
Studenci oceniani są na podstawie:
- bieżącego zaznajamiania się ze wskazaną przez wykładowcę literaturą
- aktywnej postawy studenta podczas zajęć oznaczającej umiejętność i gotowość do odpowiedzi na pytania stawiane przez prowadzącego oraz samodzielnego konstruowania pytań związanych z omawianymi tematami
-przedstawionego referatu
aktywny udział w zajęciach oceny za aktywność, prezentacje, praca w grupach, pogadanka (wg pytań testowych)
Metody i kryteria oceniania:
- 25% oceny końcowej = zapis uczestnictwa w zajęciach na podstawie wcześniej przygotowanego materiału (efekty kształcenia: 1,2,3)
aktywność na zajęciach- 30%, prezentacje-45%,
Literatura
Podstawowa literatura przedmiotu:
1) R. Kieckhefer, Magia w średniowieczu, przeł. I. Kania, Kraków 2000.
2) Georges Minois, Historia piekła, przeł. A. Kędzierzawska, B. Szczepańska, Warszawa 1998.
3) Idem, Diabeł, przeł. E. Burska, Warszawa 2001.
4) Alfonso M. di Nola, Diabeł […], przeł. I. Kania, Kraków 1997.
5) K. Góźdź, Teologia o szatanie, Lublin 2000.
6) Demonologia w nauce Ojców Kościoła, Kraków 2000.
7) M. Scanlan R., Demoniczne uwalnianie złych mocy, Kraków 1999.
8) M. Rożek, Diabeł w kulturze polskiej, Warszawa 1993.
9) J. Flis, Jezus a demony na tle antydemonicznych praktyk Wschodu, Lublin 1990.
10) Mircea Eliade, Okultyzm, czary, mody kulturalne: eseje, przekł. I. Kania, Warszawa 2004.
11) Roman Bugaj, Nauki tajemne w dawnej Polsce- Mistrz Twardowski, Wrocław 1985.
12) Jeffrey B. Russell, Krótka historia czarownictwa, przeł. J. Rybski, Wrocław 2003.
13) Jacek Sokolski, Pielgrzymi do piekła i raju[…], Wrocław 1995.
14) Stanisław Bylina, Człowiek i zaświaty, Warszawa 1992.
Paolo Lombardi, Filozof i czarownica: rozum i świat magiczny, przeł. A. Dudzińska- Facca, Warszawa 2004
15) Brian P. Levack, Polowanie na czarownice w Europie wczesno nowożytnej, przeł. E, Rutkowski. /Z dodatkiem „ Katalogu magii Mnicha Rudolfa”, zabytku z XII w., przeł. E. Karwota/, Wrocław 2009.
16) Jean Delumeau, Strach w kulturze zachodu, przeł. A. Szymanowski, Warszawa 1986.
17) Janusz Tazbir, Herezje, trucicielki, czarownice, falsyfikaty, Warszawa 2002.
18) A. Posadzki, Okultyzm, magia i demonologia, Kraków 1998.
19) Rossel Hope Robbins, Encyklopedia czarów i demonologii, przekł. M. Urbański, Warszawa 1998.
20) M. Buchowski, Magia- jej funkcje i struktura, Poznań 1986.
21) Gustav Davidson, Słownik aniołów w tym aniołów upadłych, przekł. J. Ruszkowski, Poznań 1998.
22) Roman Bugaj, Michał Sędziwój (1566 - 1636): życie i pisma, Wrocław 1968;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: