Archeologia biblijna 5.FAK.005
Początki archeologii sięgają XIX, wówczas to rozpoczęto naukowe badanie przeszłości człowieka w oparciu o znalezione artefakty. W tym
wczesnym okresie pojawiły się również Palestynie, która była wówczas pod panowaniem Turcji. Archeologia dysponuje współcześnie
wieloma metodami badawczymi, które pozwalają na precyzyjną datację znaleziska oraz jego znaczenie dla ówczesnej społeczności.
Archeologia przybliża również świt biblijny i pozwala lepiej zrozumieć przesłanie zawarte zarówno w Starym jak i Nowym Testamencie.
W badaniach uczestniczą instytuty z całego świata w tym również uczeni z Franciszkańskiej Szkoły Biblijnej i Archeologicznej w
Jerozolimie. Największym osiągnięciem archeologii biblijnej są odkrycia w Jerycho, Jerozolimie, Qumran (Pustynia Judzka), Masada,
Herodion, Bet Szean, Megiddo, Kafarnaum, Nazaret, Gezer, Beer Szeba, Arad. W oparciu o te odkrycia ustalono wiele kwestii dotychczas
spornych. Dotyczy to czasu osiedlania się izraelitów w Kanaanie, epoki królewskiej, oraz czasów Jezusa Chrystusa.
Archeologia biblijna zajmuje się badaniem wszystkich pozostałości materialnych pochodzących z czasów biblijnych. Dzieli się na
archeologię Starego i Nowego Testamentu. Przedmiotem zainteresowania są przede wszystkim tereny na których były osiedla
zamieszkała przez Izraelitów czasów biblijnych, a w szczególności następujące miasta: Jerozolima, Betlejem, Nazaret, Jerycho, Lakisz,
Hasor, Gezer, a także te miejscowości, które są w Biblii wspominane: Damaszek, Babilon, Gad, Gaza i inne. Archeolodzy zainteresowani
są również terenami pustynnymi, na których ukryte są stare osiedla na tzw. telach.
Efekty kształcenia
Student utrzymuje podstawową wiedzę w zakresie archeologii biblijnej. Poznaje przedmiot badań tej dyscypliny wiedzy, jej metody i
osiągniecia. Archeologia biblijna jest nauką bardzo rozbudowaną, student ma okazję zapoznać się z różnymi epokami jakimi zajmuje się
archeologia (od pierwszych pozostałości po człowieku z epoki paleolitycznej do czasów Nowego Testamentu. Uzyskuje podstawowe
wiadomości z zakresu historii czasów biblijnych oraz kultury materialnej tej epoki. Uzyskana wiedza jest niezbędna dla studiowania
wszystkich pozostałych dziedzin teologicznych a zwłaszcza biblijnych. Archeologia biblijna jest częścią ogólnej, światowej archeologii
dlatego jej znajomość pozwala na lepsze rozumienia starożytnych cywilizacji i ich wpływu na nasze czasy.
Kryteria oceniania
Studenci są zobowiązani do lektury proponowanej literatury, przygotowują tematyką, która ich najbardziej interesuje, a rezultaty swej pracy
prezentują w formie pisemnej, która podlega ocenie.
Literatura
ALBRIGHT, W.F., Od epoki kamiennej do chrześcijaństwa, tł. E. Zwolski, Warszawa 1967.
Bałaban M., Historia i literatura żyd. Lwów WZN im. Ossolineum 1983
BRIGHT, J., Historia Izraela, tł. J. Radożycki, Warszawa 1994.
BYRA M., Powstania w Judei 66-74 n.e., Zabrze 2011.
CIECIĄG J., Żydzi w okresie drugiej świątyni. 538 przed Chr. – 70 po Chr., Kraków 2011.
DANIEL-ROPS, Dzieje Chrystusa, Warszawa 1968.
DĄBROWSKI E., Nowy Testament na tle epoki I, Poznań 1958.
GNILKA J., Pierwsi chrześcijanie. Źródła i początki Kościoła, Kraków 2004.
GRAETZ H., Historia Żydów Wyd. Judaica Warszawa 1929
GRANT, M., Dzieje dawnego Izraela, tł. J. Schwakopf, Warszawa 1991.
HERODOT, Dzieje, Czytelnik Warszawa 1954
JANKOWSKI ST., Geografia biblijna, Warszawa 2009.
JASIŃSKI A.S., Jerozolima: promień miłości Jahwe, Kraków 1999
JASIŃSKI A.S., Jerozolima sprzed trzech tysięcy lat, Scriptura Sacra 2 (1999) 179-188.
JASIŃSKI A.S., Samuel: ostatni sędzia Izraela, w: Człowiek i Kościół w dziejach, Księga pamiątkowa dedykowana ks. Prof. K. Doli, Opole
1999, 453-468.
JASIŃSKI A.S., Izrael zdobywa Kanaan, Studia Franciszkańskie 10 (1999)47-62.
JOHNSON, P., Historia Żydów, tł. M. Godyń i in., Kraków 1993.
JÓZEF FLAWIUSZ, Dawne Dzieje Izraela Ks. Wojciecha Poznań 1962
JÓZEF FLAWIUSZ, Przeciw Apionowi, Poznań 1986
JÓZEF FLAWIUSZ, Wojna żydowska, Poznań 1980
KYLE MCCARTER, P. i in., Starożytny Izrael. Od czasów Abrahama do zburzenia Jerozolimy przez Rzymian, tł. W. Chrostowski,
Warszawa 1994. 9
LEMAIRE A., Dzieje biblijnego Izraela, tł. M. Rostworowska, Poznań 1998.
NIEMCZYK J.B. – TSCHIRSCHNITZ, A., Dzieje ludów biblijnych w zarysie, Warszawa 1978.
LIVERANI M., Nie tylko Biblia. Historia starożytnego Izraela, Warszawa 2010.
ORYGENES, Przeciw Celsusowi, ATK - Warszawa 1986
MONTEFIORE S. S., Jerozolima. Biografia, Warszawa 2011.
TARASIUK M. Starożytny Izrael, Kraków 2010
NIEMCZYK J.B. – TSCHIRSCHNITZ, A., Dzieje ludów biblijnych w zarysie, Warszawa 1978.
PETER M. Dzieje Izraela, Poznań 1996.
PIWOWAR A., Historia Izraela czasów Starego Testamentu, Lublin 2013
RICCIOTTI, G., Dzieje Izraela, tł. Z. Rzeszutek, Warszawa 1956.
ROSIK M. (red.), Świątynia jerozolimska, Wrocław 2007.
SCHEDL C., Historia Starego Testamentu I-V, Tuchów 1995.
THEISSEN G., Czasy Jezusa. Tło społeczne pierwotnego chrześcijaństwa, Kraków 2004.
WARZECHA, J., Dawny Izrael. Od Abrahama do Salomona, Warszawa 1995.
WARZECHA, J., Historia dawnego Izraela, Warszawa 2005.
ZIMOŃ H., Monoteizm pierwotny, Katowice 1989
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: