Hydrologia i gospodarowanie wodą 6.10-HGW
A. Problematyka wykładu:
Cel, przedmiot badań, literatura przedmiotu. Lądowa faza krążenia wody w przyrodzie. Powierzchniowe, punktowe, liniowe i obsza-rowe obiekty hydrograficzne. Zlewnia i jej parametry fizyczno-geograficzne. Pomiary hydrometryczne stanów wody, przepływu i rumowiska, przyrządy. Publikatory pomiarów, działalność IMGW. Charakterystyczne stany i przepływy, podstawowe charakterystyki hydrologiczne. Opracowywanie wyników pomiarów hydrometrycznych, krzywa natężenia przepływu. Ruch wody w korycie rzecz-nym. Odpływ, przepływ, miary odpływu i przepływu. Krzywa sumowa odpływu. Bilans wodny i jego zmienność. Składowe bilansu wodnego. Naturalny bilans wodny i bilans wodno-gospodarczy. Wyznaczanie elementów bilansu wodnego. Ekstremalne zjawiska hydrologiczne: wezbrania powodziowe. Hydrogramy wezbrań. Ochrona przeciwpowodziowa. Metody ochrony przed powodzią. Wybór najwłaściwszych rozwiązań ograniczających skutki powodzi. Ekstremalne zjawiska hydrologiczne: susze i ich ocena. Zapo-bieganie skutkom suszy. Przepływy miarodajne i kontrolne wymiarowania obiektów hydrotechnicznych. Prognozy hydrologiczne. Zagrożenia, degradacja i ochrona zasobów wodnych. Repetytorium
B. Problematyka seminarium:
Rozdanie tematów ćwiczeń. Studia z zakresu przedmiotu. Operat hydrologiczny składający się z 3 części - opracowań.
Opracowanie nr 1: Wyznaczenie parametrów fizyczno-geograficznych zlewni i cieków. Zlewnia powierzchniowa (topograficzna) i podziemna, dorzecze, zlewisko, wyznaczanie zlewni.
Powierzchnia zlewni cieku głównego i jego dopływów, schemat wzrostu powierzchni zlewni, długość zlewni, średnia szerokość zlewni, średni spadek zlewni, procentowy udział użytków. Długość cieków, gęstość sieci rzecznej, spadek podłużny cieku, profil podłużny cieku.
Opracowanie nr 2: Opracowanie wyników spostrzeżeń wodowskazowych. Zestawienie codziennych i charakterystycznych stanów wody w postaci tabelarycznej. Zestawienie codziennych i charakterystycznych stanów wody w postaci graficznej. Wyznaczenie na podstawie hydrogramu codziennych stanów wody wezbrań opadowych, roztopowych, czasu ich trwania i wznoszenia oraz opadania. Dokonanie oceny reżimu hydrologicznego cieku. Sporządzenie histogramu częstości oraz krzywej sum czasów trwania i na ich pod-stawie określenie stanu wody najdłużej trwającego, stanu wody zwyczajnej.
Opracowanie nr 3: Krzywa natężenia przepływu. Metody pomiarów objętości przepływu. Opracowywanie pomiarów hydrome-trycznych. Wykres krzywej natężenia przepływu (KNP, konsumcyjnej). Przyczyny rozrzutu punktów na wykresie KNP (niestacjo-narność KNP). Kształt i punkty szczególne krzywej przepływu. Analityczna metoda aproksymacji KNP. Równania KNP. Tabela-ryczna krzywa natężenia przepływu. Zależność przekroju poprzecznego koryta rzeki od stanów wody. Zależność prędkości średniej w korycie od stanów wody. KNP w układzie logarytmicznym. Miary odpływu. Przepływ, objętość odpływu. Odpływ jednostkowy ze zlewni i współczynnik odpływu.
Oddanie operatu. Zajęcia zaliczeniowe.
C. Problematyka zajęć terenowych: Zajęcia terenowe: Obliczanie objętości przepływu wody na podstawie punktowych pomiarów prędkości wody w cieku. Zasada działania młynków hydrometrycznych. Sondowanie przekroju pomiarowego. Dobór odpowiedniej ilości pionów hydrometrycznych. Wykonywanie pomiarów prędkości. Poprawność sporządzania notatek z pomiarów w dzienniku pomiarowym.
Opracowywanie wyników pomiarów hydrometrycznych. Wykresy krzywych prędkości (tachoid). Metody obliczania objętości prze-pływu wody. Zajęcia na stacji hydrologiczno-meteorologicznej.
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/23-L: | W cyklu 2023/24-L: |
Efekty kształcenia
Wiedza:
- posiada wiedzę zajmującą się badaniem i opisywaniem hydrosfery;
- rozumie procesy zachodzące w hydrosferze;
- wykazuje znajomość podstawowego słownictwa stosowanego w hydrologii;
- charakteryzuje procesy fizyczne i chemiczne zachodzących w środowisku wodnym, oraz prawa determinujące obieg wody w środowisku;
- wykazuje znajomość podstawowych technik i narzędzi służących charakterystyce wód i procesów hydrologicznych;
Umiejętności:
- opisuje i interpretuje zjawiska i procesy hydrologiczne w powiązaniu ze stanem środowiska przyrodniczego;
- opracowuje i wyznacza podstawowe charakterystyki hydrologiczne;
- wykorzystuje metody badawcze do rozpoznawania, prognozowania i wyjaśniania zjawisk związanych z krążeniem wód;
- posiada umiejętności opracowywania danych hydrologicznych, wyprowadzania wniosków na temat przeciętnych wartości elementów hydrologicznych, wartości najwyższych i najniższych, prawdopodobieństwa wystąpienia zadanych wielkości, częstości występowania stanów i przepływów wody, itp.;
- potrafi wykonać pomiar hydrometryczny; zna zasady interpretacji danych hydrologicznych; opracować wyniki pomiarów;
- umie praktycznie zastosować zdobytą wiedzę w pracach projektowych;
- identyfikuje zagrożenia dla zasobów wodnych.
Kompetencje społeczne (postawy):
- jest odpowiedzialny za powierzone publikatory hydrologiczne oraz sprzęt pomiarowy;
- efektywnie współdziała w pracy zespołowej w ramach zajęć ćwiczeniowych i terenowych;
- wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy własnej i kolegów.
Kryteria oceniania
B. Formy zaliczenia
Wykład: egzamin pisemny - :50%+1 poprawnych odpowiedzi
Seminaria: kolokwia cząstkowe z poszczególnych etapów kształcenia, sprawozdania z wykonanych ćwiczeń
Kurs terenowy: udział czynny w zajęciach terenowych i sprawozdanie z odbytych zajęć terenowych.
Literatura
1. Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: Hydrologia Ogólna. PWN, Warszawa 2006 r.
2. Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z.: Hydrometria, PWN, Warszawa 1993 r.
3. Byczkowski A.: Hydrologia, t. I, II, Wyd. SGGW, 1996 r.
4. Eagleson P., Hydrologia dynamiczna. PWN, Warszawa 1978 r.
5. Gutry-Korycka M., Werner-Więckowska H. (red.). Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych. Wyd. II. PWN, Warszawa 1996 r.
6. Ozga-Zielińska M., Brzeziński J. Hydrologia stosowana. PWN, Warszawa 1997 r.
7. Soczyńska U. Hydrologia dynamiczna. PWN, Warszawa 1997 r.
8. Źródła elektroniczne.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: