Ochrona atmosfery - wybrane zagadnienia 6.11-OAWZ
Treści programowe:
A. Problematyka wykładu:
Współzależności przyczynowo-skutkowe między jakością powietrza a występującymi formami antropopresji. Oddziaływanie przemysłu na otoczenie w zależności od warunków przyrodniczych. Podstawowe zasady i procesy technologiczne, analiza cyklu życiowego produktów (LCA). Pierwotne i wtórne metody zapobiegania zanieczyszczeniu atmosfery – sposoby ograniczania emisji zanieczyszczeń. Procesy i urządzenia stosowane w oczyszczaniu gazów odlotowych (absorpcja, adsorpcja, spalanie, odpylacze, koncentratory itp.). Regionalne i lokalne programy ochrony powietrza (POP).
B. Problematyka konwersatorium:
Czynniki kształtujące skład chemiczny powietrza i opadów atmosferycznych. Zagrożenia atmosfery związane z realizacją funkcji osadniczej – rodzaj i ilości powstających zanieczyszczeń w zależności od sposobu zaopatrzenia w energię cieplną (spalanie węgla, koksu, drewna, oleju opałowego, gazu ziemnego). Różnicowanie wpływu na jakość powietrza w zależności od stosowanej technologii, z uwzględnieniem analizy cyklu życiowego produktów. Sposoby zapobiegania degradacji atmosfery – normy prawne i dobre praktyki w działalności prewencyjno-naprawczej. Zasada działania odpylaczy i urządzeń do usuwania zanieczyszczeń gazowych.
C. Problematyka zajęć terenowych:
Wyznaczanie punktów maksymalnych stężeń zanieczyszczeń powietrza z uwzględnieniem różnych stanów pionowej równowagi termiczno-dynamicznej (kształtowanej przez prędkości wiatru, nasłonecznienie i zachmurzenie) oraz zastosowanych na danej powierzchni rozwiązań technologicznych i występujących typów pokrycia terenu.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student/studentka:
Wiedza:
- definiuje podstawowe pojęcia związane z budową atmosfery i zachodzącymi w niej procesami oraz emisją, źródłami, rodzajami i rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń;
- rozpoznaje i opisuje związki przyczynowo-skutkowe między stopniem zanieczyszczenia atmosfery a zmianami klimatycznymi i innymi niekorzystnymi zjawiskami, stanem pozostałych komponentów środowiska i zdrowiem człowieka;
- rozpoznaje, wymienia i definiuje zasady, metody kontroli i oceny oraz ograniczania zagrożeń czystości atmosfery (w tym technologie stosowane w ochronie powietrza i procedury monitoringowe), a także przesłanki polityki ochrony atmosfery w Polsce.
Umiejętności:
- swobodnie posługuje się aktualnym aparatem pojęciowym i terminologią przedmiotu, charakteryzuje budowę i funkcje atmosfery, występujące w niej zjawiska i procesy fizyko-chemiczne, pierwiastki i związki chemiczne (wraz z ich pochodzeniem i zawartością), wymienia i klasyfikuje (wg różnych kryteriów) źródła oraz rodzaje zanieczyszczeń powietrza, szacuje wielkość emisji pyłowo-gazowej;
- charakteryzuje i porównuje przyczyny niekorzystnych zmian parametrów fizycznych i składu chemicznego atmosfery oraz wynikające stąd problemy, diagnozuje i prognozuje ich następstwa (w skali globalnej, regionalnej i lokalnej) dla środowiska i zdrowia człowieka,
- użytkuje i interpretuje wyniki monitoringu powietrza, formułuje opinie i wnioski odnośnie stosowania określonych metod i działań zapobiegawczo-ochronnych i funkcjonowania w naszym kraju programu ochrony powietrza,
- przekształca tekst pisany w prezentację multimedialną i ją prowadzi.
Kompetencje społeczne (postawy):
- ma świadomość twórczego i destrukcyjnego wpływu działalności człowieka na jakość powietrza; środowiskowych, zdrowotnych i społeczno-ekonomicznych skutków zanieczyszczenia atmosfery, własnej odpowiedzialności i konieczności czynnego udziału w zapobieganiu wzrostowi koncentracji szczególnie szkodliwych zanieczyszczeń;
- wykorzystuje logiczne argumenty w dyskusji,
- ma świadomość ograniczeń (prawa autorskie) w użytkowaniu informacji naukowej oraz konieczności ostrożnego i krytycznego korzystania z informacji w Internecie i mass-mediach.
Kryteria oceniania
Formy zaliczenia
• Wykład: sprawdzian pisemny z pytaniami otwartymi
• Konwersatorium: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych za aktywność podczas ćwiczeń i prezentację multimedialną
• Zajęcia terenowe: sprawozdanie z odbytych wizytacji, aktywność na zajęciach
Podstawowe kryteria
Wykład: ocena zależy od liczby punktów uzyskanych za udzielone odpowiedzi : 10-9 (bdb), 8-7 (db), 6-5 (dst);
Konwersatorium: ocena końcowa jest sumą ocen cząstkowych za: przygotowanie i aktywne uczestniczenie w dyskusjach, argumentowanie własnych przemyśleń, współpracę w zespole (40%) oraz za sposób opracowania i przedstawienia przygotowanej prezentacji (60%).
Zajęcia terenowe: ocena końcowa jest sumą ocen cząstkowych za: przygotowanie sprawozdania z zajęć terenowych oraz aktywność na zajęciach
Literatura
Wykaz literatury
A. Literatura podstawowa:
1. Juda-Rezler K. 2000: Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko, Warszawa
2. Konieczyński J. 2004: Ochrona powietrza przed szkodliwymi gazami, Wyd. PŚ., Katowice
3. Lewandowska A., Falkowska L. 2009: Gazy i aerozole w atmosferze ziemskiej. Przewodnik metodyczny do ćwiczeń, wyd. UG Gdańsk.
4. Musialik-Piotrowska A., Rutkowski J.(red.) 2008: Aktualne problemy w ochronie powietrza, Wyd. PWr., Wrocław
5. Pazdan W. 2003: Poradnik inwentaryzacji emisji, Opole
6. Warych J. 1998: Oczyszczanie gazów. Procesy i aparatura, WNT, Warszawa
7. Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 24 września 2020 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów (Dz.U. z 2020 r., poz. 1860)
B. Literatura uzupełniająca
1. Bell J. N. B., Treshow M. 2004: Zanieczyszczenia powietrza a życie roślin, Warszawa
2. GIOŚ 2007: Poradnik metodyczny w zakresie PRTR dla instalacji spalania paliw, Warszawa
3. Konieczyński J., Kopyczyńska J. 2008: Zastosowanie BAT i MECT do ograniczania uciążliwości źródeł energetycznych, IPIŚ, PAN Zabrze
4. Kożuchowski K. (red.) 2009: Meteorologia i Klimatologia, Warszawa
5. Ochrona powietrza w teorii i praktyce (pr. zbiorowa) IPIŚ PAN, Zabrze
6. Pastuszka J.S. 2005: Aerozole w pomieszczeniach. Ekologia – biuletyn specjalny branży ekologicznej nr 3/29/2005
7. Sarbak Z. 2004: Kataliza w ochronie środowiska, wyd. UAM, Poznań
8. Skrzypski J. 2001: Procesy degradacji oraz ochrona atmosfery i klimatu w miastach, w: Zarzycki R. (red.): Gospodarka komunalna w miastach, PAN, Łódź
9. Szklarczyk M. 2001: Ochrona atmosfery, UWM Olsztyn
10. Wielgosiński G. 2009: Emisja dioksyn z procesów termicznych i metody jej ograniczania, PAN, Łódź.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: