Historia państwa i prawa polskiego 9.1-HPPP
Cele przedmiotu
W zakresie wiedzy: zakres materiału obejmuje dzieje ustroju społeczno-politycznego i prawa Polski do 1989 r. Na podstawie dobranych haseł programowych ukazane zostaną przemiany myśli politycznej i prawnej, stanowiące składnik kultury narodowej. Osobno przedstawiony zostanie ustrój społeczno-polityczny, osobno prawo sądowe, z podkreśleniem ich wzajemnych powiązań. Istotnym wymiarem poznawczym będą źródła prawa ze wskazaniem „pomników” prawa polskiego. Nieodzowny element stanowić będzie proces kształtowania systemu pojęć historyczno-prawnych, ze szczególnym wyeksponowaniem pojęć ponadczasowych (zwłaszcza XIX w.).
Treści programowe
A. Problematyka wykładu
1) Ustrój społeczny i polityczny Polski do 1795 r. – wyeksponowanie zasad ustroju społecznego i politycznego w okresie Rzeczypospolitej wielu narodów – demokracja szlachecka (1454 – 1607), oligarchia magnacka (1607 – 1764), okres wielkich reform (1764 – 1795).
2) Prawo dawnej Polski do 1795 r. – prawo okresu wczesnopiastowskiego od X do połowy XIII w.; prawo prywatne od połowy XIII w. do 1795 r. (ukazanie rozwoju staropolskiego prawa sądowego na tle tendencji europejskich).
3) Źródła prawa polskiego (pomniki prawa).
4) Charakterystyka sądownictwa.
5) Ustrój ziem polskich pod zaborami do 1918 r.
6) Porządki prawne na ziemiach polskich w okresie porozbiorowym.
7) Ustrój II Rzeczypospolitej oraz porządek prawny.
8) Ustrój oraz porządki prawne na terytorium państwa polskiego w okresie II wojny światowej.
9) Ustrój oraz prawo Polski Ludowej w latach 1944 – 1989.
10) Dzieje polskiej kultury prawnej.
B. Problematyka ćwiczeń
Rozbudowa i szczegółowa analiza niektórych haseł programowych zawartych w pkt A
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Znajomość historii ustroju państwa polskiego, instytucji prawa i jego źródeł.
Umiejętności
Wyrobienie umiejętności postrzegania dziejów ustroju i prawa w szerszym kontekście procesu dziejowego; prawidłowe ujmowanie i rozumienie instytucji państwowych i prawa.
Kompetencje społeczne (postawy)
Rozwijanie ogólnej kultury prawniczej i politycznej oraz poloru humanistycznego; wyznaczenie kierunku własnego rozwoju i kształcenia - poprzez permanentne samokształcenie (autodydaktyka).
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne
• wykład urozmaicony
• ćwiczenia audytoryjne: dyskusja, praca z tekstem źródłowym
Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne
A. Sposób zaliczenia
• egzamin
• zaliczenie z oceną (ćwiczenia)
B. Formy zaliczenia
• egzamin kursowy - ustny
• ćwiczenia: kolokwium, warsztaty zaliczeniowe
C. Podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne określane są indywidualnie, jednak powinny zachować stosowność wobec zaplanowanych efektów uczenia się
Literatura
Wykaz literatury
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):
J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1994.
E. Borkowska-Bagieńska, K. Krasowski, J. Walachowicz, Historia państwa i prawa Polski, Poznań 1994.
E. Borkowska-Bagieńska, B. Lesiński, Historia prawa sądowego, Poznań 1995.
E. Borkowska-Bagieńska, Historia prawa sądowego, Warszawa 2006.
S. Grodziski, Z dziejów staropolskiej kultury prawnej, Kraków 2004.
P. Jurek, Historia państwa i prawa polskiego. Źródła prawa, sądownictwo, Wrocław 1996.
M. Kallas, Historia ustroju Polski X – XX w., Warszawa 1996.
M. Kallas, A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000.
A. Korobowicz, W. Witkowski, Ustrój i prawo na ziemiach polskich. Od rozbiorów do odzyskania niepodległości, Lublin 1996.
R. Łaszewski, S. Salmanowicz, Historia ustroju Polski, Toruń 1997.
T. Maciejewski, Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2003.
D. Makiłła, Z. Naworski, Historia prawa na ziemiach polskich, cz. 1: Polska przedrozbiorowa, cz. 2: Polska pod zabo-rami, II Rzeczpospolita, Toruń 1995.
D. Makiłła, Historia prawa w Polsce, Warszawa 2008.
S. Płaza, Historia prawa w Polsce, cz. 1: Polska przedrozbiorowa, Kraków 1989; cz. 2: Polska pod zaborami, Kraków 1993.
S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 1: X – XVIII w., Kraków 1997.
S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 2, Kraków 1998.
S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 3, Kraków 2001.
Teksty źródłowe:
J. Ciągwa, A. Lityński, Teksty źródłowe z historii państwa i prawa Polski (1864 – 1945), Katowice 1974.
P. Jurek, F. Połomski, Historia państwa i prawa Polski. Źródła, Wrocław 1997.
F. Gulczyński, B. Lesiński, B. Walachowicz, J. Wiewiórski, Historia państwa i prawa. Wybór tekstów źródłowych pod redakcją B. Lesińskiego, Poznań 1995.
F. Połomski, Wybór tekstów źródłowych z historii ustroju ziem polskich 1807 – 1908, Wrocław 1974.
S. Rogowski, Wybór tekstów źródłowych z historii państwa i prawa polskiego epoki feudalizmu. Szlachta, Wrocław 1975.
W. Witkowski, Wybór tekstów źródłowych z historii prawa (epoka feudalizmu i kapitalizmu), Lublin 1978.
B. Literatura uzupełniająca
I. Lewandowska-Malec, Sejm walny koronny Rzeczpospolitej obojga narodów i jego dorobek ustawodawczy (1587 – 1632), Kraków 2009.
W. Bednaruk, Trybunał Koronny. Szlachecki sąd najwyższy w latach 1578 – 1794, Lublin 2008.
J. Dzięgielewski, Sejmy elekcyjne, elektorzy, elekcje 1573 – 1674, Pułtusk 2003.
A. Korobowicz, M. Stus, M. Żurek, Historia prawa w Polsce i w Europie, Kraków 2004.
I. Kulesza-Woroniecka, Rozwody w rodzinach magnackich w Polsce XVI – XVIII wieku, Poznań – Wrocław 2002.
A. Lityński, Przestępstwa polityczne w polskim prawie karnym XVI – XVIII wieku, Katowice 1976.
A. Lityński, Pół wieku kodyfikacji prawa w Polsce 1919 – 1969. Wybrane zagadnienia, Tychy 2001.
A. Lityński, Między humanitaryzmem a totalitaryzmem. Studia z dziejów prawa karnego, Tychy 2002.
K. Sójka-Zielińska, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa 2007.
W. Szafrański, Kodeks Stanisława Augusta, Poznań 2007.
W. Zarzycki, Temida sejmowa. Z dziejów sądu sejmowego w Polsce przedrozbiorowej, Warszawa 2000.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: