Konstytucyjny system organów państwowych 9.4.Z-A-KSO
KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWA 2016/2017
PROGRAM ZAJĘĆ
(KURSYWA – ĆWICZENIA)
I. Wprowadzenie do przedmiotu
• Omówienie źródeł i literatury przedmiotu
• Pojęcie „konstytucyjnego systemu organów państwa”
• Przedmiot i zakres konstytucyjnego systemu organów państwa
I. Konstytucyjne systemy rządów (modele relacji pomiędzy konstytucyjnymi organami państwa)
• System parlamentarny i jego modyfikacje
• System prezydencki
• Odpowiedzialność konstytucyjna a polityczna oraz ich realizacja
II. Podstawowe zasady ustroju konstytucyjnego
• Pojęcie, ewolucja i znaczenie podstawowych zasad ustrojowych
• Charakter i znaczenie rozdziału I Konstytucji RP
• Katalog zasad podstawowych w obowiązującej Konstytucji RP (zwłaszcza: suwerenności narodu, demokratycznego państwa prawnego, suwerenności i niepodległości państwa, podziału władzy, demokracji przedstawicielskiej i bezpośredniej, pomocniczości)
II. Ogólne zagadnienia z zakresu administracji rządowej i samorządowej
• Konstytucyjne podstawy tworzenia i funkcjonowania samorządu terytorialnego
• Centralizacja, decentralizacja, dekoncentracja
• Województwa jako administracja rządowa i ich relacje z samorządem
III. Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela
• Geneza i rozwój wolności i praw człowieka i obywatela – uwagi wprowadzające
• Zasady ogólne i metoda regulacji wolności i praw w Konstytucji RP
• Systematyka rozdziału II Konstytucji RP
• Granice wolności i praw; stany nadzwyczajne
• Ochrona wolności i praw
• Podstawowe obowiązki obywatelskie
III. Wybrane zagadnienia z zakresu demokracji bezpośredniej i pośredniej
• Referendum w polskim porządku prawnym
• Wolność tworzenia i działalności partii politycznych
• Pojęcie prawa wyborczego i jego zasady (tzw. przymiotniki wyborcze)
• Podstawowe metody ustalania wyników wyborów
IV. Sejm i Senat
• Parlament jako organ władzy ustawodawczej
• Mandat przedstawicielski
• Podstawowe funkcje izb parlamentu (ustrojodawcza, ustawodawcza – proces legislacyjny, kontrolna, kreacyjna)
• Zgromadzenie Narodowe
• Prawa i obowiązki posła i senatora
• Immunitet, nietykalność, incompatibilitas
IV. Analiza wybranych wolności i praw na podstawie przepisów konstytucyjnych i ustawowych oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego
• Art. 31 ust. 3 – zasada konieczności i proporcjonalności
• Wolności i prawa osobiste: prawo do sądu
• Wolności i prawa polityczne: wolność zgromadzeń
• Wolności i prawa społeczne: wolność twórczości artystycznej i korzystania z dóbr kultury
V. Prezydent Rzeczypospolitej
• Prezydent jako organ władzy wykonawczej i jako głowa państwa
• Kompetencje Prezydenta i formy ich wykonywania; kontrasygnata
• Prezydent a rząd; Rada Gabinetowa
V. Wybrane aspekty funkcjonowania władzy wykonawczej w RP
• Pojęcie i formy aktów urzędowych Prezydenta RP
• Konstytucyjna odpowiedzialność Prezydenta
• Sposoby powoływania i odwoływania rządu
• Odpowiedzialność parlamentarna – wotum zaufania, wotum nieufności
• Odpowiedzialność konstytucyjna członków Rady Ministrów
VI. Rada Ministrów
• Rada Ministrów jako organ władzy wykonawczej; pojęcie administracji rządowej
• Kompetencje Rady Ministrów i formy ich wykonywania
• Struktura Rady Ministrów
• Pozycja Prezesa Rady Ministrów
• Minister – charakter prawny
• Działy administracji rządowej
VI. Kontrola konstytucyjności prawa
• Geneza i modele kontroli konstytucyjności prawa
• Kognicja Trybunału Konstytucyjnego
• Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym
• Znaczenie wyroków i orzeczeń Trybunału
VII. Władza sądownicza
• Istota oraz struktura władzy sądowniczej w Polsce
• Zasady ustrojowe dotyczące władzy sądowniczej
• Status jednostki w państwie a władza sądownicza
• Niezawisłość sędziowska i status sędziów
VII. Praktyczne aspekty „ochrony prawa”
• Analiza działalności Rzecznika Praw Obywatelskich
• Analiza działalności pozakonstytucyjnych organów ochrony prawa
VIII. Organy ochrony prawnej
• System organów ochrony prawnej – czwarta władza?
• Rzecznik Praw Obywatelskich
• Najwyższa Izba Kontroli
• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
VIII. Zaliczenie ćwiczeń
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
K_W01, K_W02, K_W05,
Umiejętności
K_U01, K_U02, K_U04
Kwalifikacje
K_K01, K_K04, K_K06
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne
• wykład - wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną
• ćwiczenia audytoryjne - analiza tekstów z dyskusją / praca w grupach / analiza i rozwiązywanie kazusów konstytucyjnych / dyskusja / rozwiązywanie zadań / analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego
Sposób zaliczenia
• ćwiczenia - zaliczenie z oceną
• wykład - egzamin z oceną
Formy zaliczenia
• wykład - egzamin pisemny: testowy z pytaniami jednokrotnego wyboru, pytaniami wielokrotnego wyboru, pytaniami otwartymi, kazusami
• ćwiczenia – obecność na ćwiczeniach, przygotowanie i wygłoszenie referatu, aktywność podczas zajęć, test z pytaniami jednokrotnego wyboru, pytaniami wielokrotnego wyboru, kazusami
Zaliczenie przedmiotu wymaga uzyskania co najmniej 50% punktów plus 1.
Praktyki zawodowe
Dla studentów zainteresowanych praktyczną stroną wiedzy systemu organów państwowych istnieje możliwość odbycia wizyt studyjnych w konstytucyjnych organach państwa (Sejm, Senat, ministerstwa, Sąd Najwyższy, Trybunał Konstytucyjny itp.).
Ponadto studenci mogą odbyć praktyki zawodowe w wybranych ministerstwach.
Literatura
LITERATURA OBOWIĄZKOWA (DO WYBORU)
• Chmielnicki P. (red.), Konstytucyjny system władz publicznych, Warszawa najnowsze wydanie.
• Garlicki Leszek, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Wyd. Liber, Warszawa najnowsze wydanie.
• Gdulewicz E. (red.), System konstytucyjnych organów państwowych, Lublin najnowsze wydanie.
• Granat Mirosław, Prawo konstytucyjne w pytaniach i odpowiedziach, Wyd. LexisNexis, Warszawa najnowsze wydanie.
• Winczorek Piotr, Konstytucyjny system organów państwowych, Wyd. Liber, Warszawa 2012.
• Zięba-Załucka Halina (red.), Kaczmarczyk Katarzyna, Kijowski Maciej, Sosnowska-Łozińska Magdalena, Stawarz-Walat Agnieszka, System organów państwowych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa najnowsze wydanie.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA (DO WYBORU)
• Banaszak Bogusław, Prawo konstytucyjne, C.H. Beck, Warszawa 2004.
• Banaszak Bogusław, Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2004.
• Domagała Michał (red.), Konstytucyjne systemy rządów, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1997.
• Garlicki Leszek (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. Sejmowe, tom I Warszawa 1999, tom II Warszawa 2001, tom III Warszawa 2003, tom IV Warszawa 2005, tom V Warszawa 2007.
• Gdulewicz Ewa, Kręcisz Wojciech, Orłowski Wojciech, Skrzydło Wiesław, Zakrzewski Wojciech, Ustroje państw współczesnych, Wyd. UMCS, Lublin, (najnowsze wydanie).
• Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, pod red. J. Bocia, Wrocław 1998.
• Kruk Maria (red.), Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1997.
• Ludwikowski Rett R., Prawo konstytucyjne porównawcze, Tnoik, Toruń 2000.
• Majchrowski Jan, Winczorek Piotr, Ustrój konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej z tekstem Konstytucji z 2 IV 1997 r., Hortpress Sp. z o. o., (Warszawa 1998).
• Prawo konstytucyjne. Źródła, orzecznictwo, literatura. Wybór i opracowanie Ryszard Balicki, Joanna Braciak, Artur Preisner, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
• Sagan Stanisław, Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 1999.
• Sarnecki Paweł (red.), Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej, C.H. Beck, Warszawa 2005.
• Sarnecki Paweł (red.), Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1997.
• Skrzydło Wiesław (red.), Polskie prawo konstytucyjne, Oficyna Wydawnicza Verba, Lublin 2005.
• Sokolewicz Wojciech (red.), Zasady podstawowe polskiej konstytucji, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1998.
• Trzciński Janusz (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Wyd. Sejmowe, Warszawa 1997.
• Tuleja Piotr (red.), Prawo konstytucyjne, C.H. Beck, Warszawa 1997.
• Winczorek Piotr, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Wyd. Liber, Warszawa 2000.
• Witkowski Zbigniew (red.), Galster Jan, Gronowska Bożena, Szyszkowski Wacław, Bień-Kacała Agnieszka, Cieszyński Adam, Witkowska Katarzyna M., Prawo konstytucyjne, Wyd. Tnoik, Toruń 2006.
• Wyrzykowski Mirosław (red.), Konstytucyjne podstawy systemu prawa, Wyd. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2001.
• Zięba-Załucka Halina (red.), Prawo konstytucyjne: wybrane zagadnienia, FOSZE, Rzeszów 1998.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: