Prawna ochrona dziedzictwa kulturowego 9.6.Z-AIV-II-PDK
I. Pojęcie kultury jako zjawiska suponującego ład kulturowy
1. Pojmowanie kultury na przestrzeni wieków;
2. Kultura jako zjawisko oparte na wartościach;
3. Kultura a rozrywka;
4. Kultura wysoka a kultura masowa.
II. Pojęcie dziedzictwa kulturowego
1. Definicja dziedzictwa wg konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego (definicja, OUV, autentyzm);
2. Poszerzanie się zakresu dziedzictwa w zależności od upływu czasu oraz wzrostu świadomości społeczności międzynarodowej, co do tego co jest dziedzictwem (Europejska konwencja kultu-ralna; Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy; Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego, Międzynarodowa Karta Ochrony Miast Historycznych, Europejska Konwencja Krajobrazowa, Konwencja w sprawie ochrony podwodnego dziedzictwa kulturalnego);
3. Rozumienie i znaczenie dziedzictwa w doktrynie prawa;
4. Dziedzictwo kulturalne a dziedzictwo kulturowe;
5. Rozumienie i znaczenie dziedzictwa wg konwencji nie odnoszących się do dziedzictwa mate-rialnego (Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturalnego, Konwencja Ramowa RE dotycząca wartości dziedzictwa kulturalnego dla społeczeństwa);
6. Dziedzictwo kulturowe i dobra kultury w Konstytucji RP z 1997 r.
III. Prawna ochrona dziedzictwa kulturowego
1. „Poziomy” prawa ochrony dziedzictwa (prawo międzynarodowe, regionalne, ponadnarodo-we, krajowe);
2. Krajowe i międzynarodowe organy ochrony dziedzictwa kulturowego;
3. Mechanizmy/narzędzia ochrony dziedzictwa kulturowego.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
K_W01 W pogłębionym stopniu zna teorie naukowe właściwe dla kierunku studiów oraz kierunki ich rozwoju, a także zaawansowaną metodologię badań.
K_W03 W pogłębionym stopniu zna cechy człowieka jako twórcy kultury i podmiotu konstytuującego struktury społeczne oraz zasady ich funkcjonowania.
K_W04 Zna rodzaje więzi społecznych odpowiadające dziedzinom nauki i dyscyplinom naukowym, właściwym dla studiowanego kierunku studiów oraz zna rządzące nimi prawidłowości.
K_W06 Zna w sposób pogłębiony wpływ norm na funkcjonowanie społeczeństwa, organów publicznych i instytucji , ich wzajemne relacje i współzależności.
K_W07 Ma pogłębioną znajomość zagadnień związanych z instytucjami i organami administracji publicznej oraz rozumie współzależności zachodzące między nimi, stosowane procedury, techniki, systemy operacyjne, ma poszerzoną wiedzę na temat projektowania ścieżki własnego rozwoju.
K_W09 Zna szczegółową budowę i podstawy funkcjonowania aparatu administracyjnego w różnych obszarach.
Umiejętności:
K_U03 Posiada umiejętność złożonego, praktycznego wykorzystywania nabytej wiedzy w celu dokonania pogłębionej analizy motywów, zachowań, działań, formułowania hipotez oraz zapobiegania zjawiskom i zdarzeniom
K_U07 Posiada umiejętność spójnych, logicznych, merytorycznych wypowiedzi w mowie i piśmie dotyczących zagadnień z dziedziny administracji publicznej z wykorzystaniem rozbudowanej wiedzy teoretyczno- praktycznej również w powiązaniu i odniesieniu do innych dyscyplin nauki.
K_U10 Posiada rozszerzoną umiejętność oceny przydatności, wykorzystania metod, procedur, praktyk w kontekście realizacji zadań z szeroko postrzeganej dziedziny administracji publicznej.
K_U12 Potrafi kreować sposoby i metody samodzielnego uczenia się.
Kompetencje społeczne:
K_K01 Student ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności, przekonanie o potrzebie ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego, wyznaczania kierunków własnego rozwoju i kształcenia.
K_K04 Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu.
Kryteria oceniania
Sposób zaliczenia: zaliczenie z oceną,
Forma zaliczenia wykładu: pytania otwarte pisemne, test jednokrotnego wyboru,
Metody dydaktyczne: wykład tradycyjny, analiza tekstów, wykorzystanie e-learningu
ZALICZENIE:
Studenci dostają przygotowany szablon zaliczenia z podziałem na grupy. Szablon zawiera: 1-2 tabele/wykres do uzupełnienia; kilka pytań testowych mających sprawdzić znajomość informacji z aktów prawnych oraz kilka pytań otwartych mających sprawdzić wiedzę ogólną, znajomość definicji, pojęć, statusu lub zakresów kompetencji organów właściwych w sprawach ochrony dziedzictwa kulturowego.
Za każde pytanie przewidziana jest odpowiednia ilość punktów w zależności od wymaganego przez to pytanie zakresu wiedzy. Za uzupełnienie tabel/wykresów przysługuje jeden punkt za prawidłowo wpisane słowo, zaznaczenie prawidłowego pola lub wypełnienie go prawidłowym wyrazem; za pytania jednokrotnego wyboru można zdobyć tylko jeden punkt; za pytania otwarte można zdobyć różną liczbę punktów w zależności od jego obszerności (nie mniej niż 2, nie więcej niż 10).
Punktacja
Sumę wszystkich punktów dzieli się na 2, a iloraz ten stanowi najwyższą punktację, za którą uzyskuje się ocenę niedostateczną. Ocena pozytywna przysługuje począwszy od liczby stanowiącej przekroczenie 50% punktów możliwych do zdobycia w danym zaliczeniu. Ilość/przedział punktów pozwalających na zdobycie kolejno ocen dostatecznej, dostatecznej plus, dobrej, dobrej plus i bardzo dobrej uzyskuje się dzieląc ilość punktów stanowiących przekroczenie 50% punktów przez 5 (ilość ocen). W razie nierównej liczby punkty rozkłada się tak, że o wiele łatwiej przejść z oceny dst do dst. plus niż z db plus do bdb.
Przykłady punktacji:
47 punktów za zaliczenie:
0-23 – ndst
24-27 – dst
28-32 – dst +
33-37 – db
38-42 – db+
43-47 – bdb
65 punktów za zaliczenie:
0-28 – ndst
29-35 – dst
26-42 – dst +
43-49 – db
50-57 – db+
58-65 – bdb
Literatura
LITERATURA PODSTAWOWA:
ŹRÓDŁA PRAWA:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.);
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego przyjęta w Paryżu 16 listopada 1972 r. (Dz.U. 1976, nr 32, poz. 190);
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturalnego przyjęta w Paryżu 17 października 2003 r. (Dz.U. 2011, nr 172, poz. 1018);
Konwencja ramowa RE dotycząca wartości dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa podpisana w Faro 27 października 2005 r. (Vademecum konserwatora zabytków. Międzynarodowe Normy Ochrony Dziedzictwa Kultury, wybór tekstów i oprac. B. Szmygin, Warszawa 2015);
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/60/UE z 15 maja 2014 r. w sprawie zwrotu dóbr kultury wyprowadzonych niezgodnie z prawem z terytorium państwa członkowskiego, zmieniająca rozporządzenie (UE) nr 1024.2012 (wersja przekształcona) (Dz.U.UE 2014, L 159/1);
Rozporządzenie Rady (WE) nr 116/2009 z 18 grudnia 2008 r. w sprawie wywozu dóbr kultury (Dz.U.UE 2009, L 39/1).
BIBLIOGRAFIA:
Frankiewicz-Bodynek A., Konstytucyjna regulacja dziedzictwa narodowego oraz dóbr kultury, Toruń 2019;
Frankiewicz-Bodynek A., O swoistym charakterze dziedzictwa niematerialnego i międzynaro-dowych instrumentach jego ochrony, [w:] Ustroje. Tradycje i porównania. Księga jubi-leuszowa dedykowana prof. dr. hab. Marianowi Grzybowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. P. Mikuli, A. Kulig, J. Karp, G. Kuca, Warszawa 2015;
Jodełka-Schreiber H., Międzynarodowa ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego, „Stosunki Międzynarodowe” 2005, nr 3–4;
Leksykon prawa ochrony zabytków. 100 podstawowych pojęć, red. K. Zeidler, Warszawa 2010;
Piotrowska-Nosek K., Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, [w:] Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz, red. K. Zala-sińska, Warszawa 2014;
Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, t. I, Kraków 2001;
Zalasińska K., Nowa filozofia ochrony dziedzictwa w Konwencji ramowej Rady Europy w sprawie wartości dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, [w:] Ochrona dziedzic-twa kulturowego i naturalnego. Perspektywa prawna i kryminologiczna, red. W. Pły-waczewski, B. Gadecki, Warszawa 2015;
Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Warszawa 2007.
LITERATURA PONADOBOWIĄZKOWA:
ŹRÓDŁA PRAWA:
Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy przyjęta w Grenadzie 3 paź-dziernika 1985 r. (Dz.U. 2012, poz. 210;
Europejska Karta Dziedzictwa Architektonicznego przyjęta 27 września 1975 r. w Amsterda-mie przez Komitet Ministrów RE;
Europejska Konwencja kulturalna z 19 grudnia 1954 r. (Dz.U. 1990, nr 8, poz. 44);
Europejska Konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego przyjęta w Londynie 5 maja 1969 r., wersja poprawiona przyjęta w La Valetta 16 stycznia 1992 r. (Dz.U. 1996, nr 120, poz. 564);
Europejska Konwencja Krajobrazowa przyjęta we Florencji 20 października 2000 r. (Dz.U. 2006, nr 14, poz. 98);
Convention on the Protection of the Underwater Cultural Heritage, Paris, 2 November 2001.
BIBLIOGRAFIA:
Frankiewicz A., O pojęciu i znaczeniu dziedzictwa niematerialnego oraz o zjawiskach świata współczesnego, które mu zagrażają, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2;
Frankiewicz A., Problematyka ochrony przed nielegalnym wywozem dóbr kultury po przystą-pieniu Polski do Schengen. Stare problemy – nowe wyzwania, [w:] Uniwersalny i re-gionalny wymiar ochrony praw człowieka. Nowe wyzwania – nowe rozwiązania, t. III, red. J. Jaskiernia, Warszawa 2014;
Homa T., Prolegomena filozofii kultury – Dziedzictwo kulturowe, [w:] Region. Współczesne przejawy dziedzictwa, „Studia i Monografie”, z. 402, red. W. Musialik, Opole 2014;
Jakubowski O., Problemy znaczenia i wzajemnych relacji pomiędzy pojęciem „dobro kultury” oraz pojęciem „zabytek” w praktyce stosowania prawa ochrony dziedzictwa kultury, [w:] Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji, red. E. Szmit-Naud, B.J. Rouby, J. Arszyńska, Toruń 2012;
Jodełka-Schreiber H., Niematerialne dziedzictwo kulturowe: idea, prawo, praktyka,[w:] Praw-na ochrona dziedzictwa kulturowego. Wokół problematyki prawnej zabytków i dzieł sztuki, t. III, red. W. Szafrański, K. Zalasińska, Poznań 2009;
Purchla J., Dziedzictwo kulturowe a kapitał społeczny, [w:] Dlaczego i jak w nowoczesny spo-sób chronić dziedzictwo kulturowe?, red. A. Rottermund, Warszawa 2014;
Szafrański W., Jagielska-Burduk A., Nowe konstrukcje prawa własności a ochrona dziedzictwa kulturowego. Uwagi wstępne, [w:] Prawna ochrona dziedzictwa kulturowego. Wokół problematyki prawnej zabytków i dzieł sztuki, t. III, red. W. Szafrański, K. Zalasińska, Poznań 2009;
Tomaszewski A., Polska tożsamość narodowa?, [w:] Ku nowej filozofii dziedzictwa, wybrała i opracowała E. Święcicka, Kraków 2012;
Wojnar I., Humanistyczne i antropologiczne rozumienie kultury – kontrowersje i wzbogacenia, [w:] Kultura. Wartości. Kształcenie. Księga dedykowana Profesorowi Januszowi Gaj-dzie, red. D. Kubinowski, Toruń 2003Zalasińska K., Zalecenia dotyczące wdrożenia prawodawstwa UNESCO do polskiego porządku prawnego, [w:] Dlaczego i jak w no-woczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe?, red. A. Rottermund, Warszawa 2014;
Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury jako nowa gałąź prawa, [w:] Prawo ochrony zabytków, red. K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk 2014.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: