Powszechna historia państwa i prawa 9.PR.D5.1.PHPiP
Zagadnienie wstępne: Przedmiot powszechnej historii państwa i prawa. Dzieje badań nad powszechną historią państwa i prawa w Polsce. Cywilizacje państwowe świata starożytnego wschodu: podstawy kształtowania się i organizacja państwa (Mezopo-tamia, Egipt, Persja); Najstarsze kodyfikacje prawne (Kodeks Hammurabiego i in-ne).
Charakterystyka geograficznego położenia Grecji w basenie Morza Śródziemnego. Polis; miasta-państwa.
Sparta, stosunki administracyjne i społeczne. Ustawodawstwo Likurga. Kary Drako-na. Ustrój królestwa Sparty.
Ateny-rozwój i funkcjonowanie ustroju demokratycznego. Ustrój państwa. Reformy Solona, reformy Klistenesa, reformy Peryklesa. Źródła prawa greckiego.
Powstanie Rzymu królów 753 r.-509 p.n.e. Republika-rozwój formy państwa. Roz-wój terytorialny imperium rzymskiego. Ustrój społeczny. Powstanie pryncypatu. Ideologia i rozwój władzy cesarskiej. Ustrój państwa w okresie dominatu. Urzędy państwowe starożytnego Rzymu. Sądownictwo. Rzym a chrześcijaństwo. Źródła prawa rzymskiego. Upowszechnianie i jednolitość prawa.
Państwo frankońskie. Rys historyczny; chrzest Chlodwiga, wojny z Arabami, koro-nacja Karola Wielkiego, traktat w Verdun. Ustrój społeczny i gospodarczy; rodzina-ród-plemię-szczep-lud. Immunitet. Powstanie władztwa gruntowego. Wasalstwo i beneficjum. Ustrój patrymonialny państwa. Zakres i znaczenie władzy królewskiej, godność cesarska. Źródła prawa. Spisy prawa rzymskiego (Leges Romanae Barbaro-rum) i spisy prawa germańskiego (Leges Barbarorum). Znaczenie państwa frankoń-skiego.
Średniowieczne struktury ponadpaństwowe; papiestwo i cesarstwo. Ideologia religii chrześcijańskiej i jej rozwój w Rzymie, Bizancjum i średniowieczu. Edykt mediolań-ski i edykt „De fide catholica”. Organizacja kościelna. Stanowisko cesarzy wobec Kościoła. Wielka schizma Kościołów wschodnich. Prymat papieża w kościele po-wszechnym. Powstanie państwa kościelnego. Wybór papieży. Kuria papieska. Orga-nizacja Kościoła katolickiego. Cesarz rzymski narodu niemieckiego. Treść władzy cesarskiej. Tytuł cesarza i nazwa cesarstwa.
Monarchia stanowa. Cechy charakterystyczne. Rozwój miast i mieszczaństwa. Pra-wa i przywileje duchownych. Przywileje szlachty. Mieszczanie. Chłopi. Różne sys-temy stanowe w Europie. Francja, Anglia (Magna Charta Libertatum 1215, powsta-nie parlamentu angielskiego, Izba Parów i Izba Gmin), Niemcy (system podwójny, Zwierciadło saskie - Eike von Repkow, złota bulla Karola IV z 1356).
Monarchia absolutna. Pojawienie się monarchii absolutnej. Francja w okresie mo-narchii absolutnej XVI-XVIII w. Stosunki społeczne i gospodarcze. Ustrój państwa. Król i władza królewska. Organa centralne. Sądownictwo. Niemcy w XVI-XVIII w. Charakter prawny Rzeszy. Władza cesarska. Sejm Rzeszy. Sąd Kameralny Rzeszy. Monarchia brandenbursko-pruska. Monarchia Habsburgów. Anglia doby absoluty-zmu od XVI do poł. XVII w. Stosunki gospodarcze i społeczne. Początki kapitali-zmu. Ustrój państwa. Rosja w okresie monarchii absolutnej (poł. XVI –XVIII w.). Stosunki społeczne i gospodarcze. Ustrój państwa. Władza cesarska. Źródła prawa.
Państwo w epoce wczesnego kapitalizmu. Anglia od poł. XVII do 1832 r. Przemiany ustrojowe. Okres republiki 1648-1660. Okres restauracji Stuartów, Habeas Corpus Act. „Chwalebna rewolucja”. Rządy parlamentarne i gabinetowe. Konstytucja an-gielska. Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki i konstytucja 1878 r. Kolonie angielskie w Ameryce Północnej, wojna o niepodległość. Konstytucja 1787 pierwszą konstytucją pisaną. Francja doby rewolucji burżuazyjnej i okres dyktatury napole-ońskiej (1789-1815). Przyczyny rewolucji francuskiej. Okres monarchii ograniczo-nej. Konstytuanta i konstytucja 1791 r. Konstytucja jakobińska 1793 r., konstytucja dyrektorialna 1795, konstytucja konsularna 1799. Cesarstwo Francuskie. Kodyfika-cje napoleońskie.
Państwo w dobie rozwiniętego kapitalizmu. Europa po kongresie wiedeńskim. Fran-cja restauracji Burbonów (1814-1830). Monarchia Lipcowa (1830-1848). II Repu-blika (1848-1852), okres II Cesarstwa (1852-1870), Komuna Paryska, okres III Republiki (1870-1940). Praktyka konstytucyjna III Republiki i jej znaczenie dla światowego parlamentaryzmu. Niemcy XIX i XX w. Związek Niemiecki 1806-1866. Związek Północno-Niemiecki 1867-1871. II Rzesza (1871-1918). Republika Wei-marska (1919-1933), system totalitarny - III Rzesza (1933-1945). Wzrost znaczenia Stanów Zjednoczonych w XIX i XX w. Rozwój praktyki konstytucyjnej.
Europejskie systemy totalitarne XX w. Faszystowskie Włochy ery Mussoliniego (1922-1943), Rosja Radziecka-Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (1917-1989) i III Rzesza (1933-1945). Podstawy społeczne i gospodarcze. Ideologia. Główne założenia programowe państwa totalitarnego. Konstytucyjne podobieństwa i różnice. Teoria i praktyka totalitaryzmu.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
K_W01 Student zna podstawowe pojęcia prawne, budowę, hierarchię i dekodowanie norm prawnych.
K_W02 Student zna w pogłębionych stopniu charakter, miejsce i znaczenie nauk społecznych w systemie nauk oraz ich relacje do innych nauk.
K_W03 Student w pogłębionym stopniu zna cechy człowieka jako twórcy kultury i podmiotu kontynuującego struktury społeczne oraz zasady ich funkcjonowania.
K_W04 Student zna zasady rozumowania prawniczego i logiki prawniczej.
K_W05 Student zna różne rodzaje wykładni, posiada podstawową wiedzę, w stopniu koniecznym dla prawnika, w zakresie ekonomii, politologii, filozofii i socjologii.
Umiejętności:
K_U01 Student posiada umiejętność prawidłowego ustalania stanu faktycznego, dokonywania pogłębionej wykładni przepisów i subsumpcji, jak i złożonego wyszukiwania, analizy, oceny, selekcji, interpretacji informacji, zasad, źródeł wiedzy pozyskanych w trakcie procesu kształcenia.
K_U10 Student potrafi samodzielnie uczyć się w sposób ukierunkowany.
Kompetencje społeczne:
K_K01 Student jest świadom konieczności stałego aktualizowania wiedzy, podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych z zakresu prawa i nauk pokrewnych.
K_K02 Student potrafi współpracować w grupie, pełniąc w niej różne role.
K_K03 Student potrafi otwarcie wyrażać swoje opinie i przedstawiać priorytety służące realizacji zadań z zakresu prawa i nauk pokrewnych.
K_K06 Student myśli i działa w sposób przedsiębiorczy.
Kryteria oceniania
Sposób zaliczenia: egzamin, zaliczenie z oceną,
Forma zaliczenia wykładu: pytania otwarte pisemne,
Forma zaliczenia zajęć praktycznych: pytania otwarte pisemne,
Metody dydaktyczne: wykład tradycyjny, analiza tekstów, dyskusje
Egzamin pisemny z materiału objętego wykładem oraz zaliczenie na ocenę z ćwiczeń.
Egzamin obejmuje 4 pytania otwarte, za każde można zdobyć 25 punktów. Liczba punktów przeliczana jest na ocenę według zasad: 100 – 92 pkt – bdb (5); 91- 84 pkt – db+ (4,5); 83 – 74 pkt – db (4,0); 73 – 64 pkt – dst+ (3,5); 63-50 pkt – dst (3,0); 49 – 0 pkt – ndst. Czas trwania egzaminu – 45 minut.
Zaliczenie materiału ćwiczeniowego obejmuje także 4 pytania proste, punktowane według powyższych zasad. Czas trwania zaliczenia – 45 minut. Dodatkowo w przypadku zaliczenia ćwiczeń brane są pod uwagę oceny z prac studenckich oraz aktywność na zajęciach.
Literatura
Literatura podstawowa:
1. M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2007
2. E. Klein, Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1996
3. K. Krasowski, M. Krzymkowski, K. Sikorska-D, Poznań Dzięgielewska, J. Wala-chiewicz, Historia ustroju państwa, Poznań 2002
4. Maciejewski T., Historia powszechna ustroju i prawa, Warszawa 2000
Literatura pomocnicza:
1. E. Borkowska-Bagieńska, B.Lesiński, Historia prawa sądowego. Zarys wykła-du, Poznań 2005
2. Historia idei politycznych. Wybór tekstów, oprac.: S. Filipowicz, A. Mielczarek, K. Pieliński..., T. I-II, Warszawa 2000.
3. K. Koranyi, Powszechna historia państwa i prawa, T. I - IV, Warszawa 1961-1967
4. M. Król, Historia myśli politycznej. Od Machiavellego po czasy współczesne, Gdańsk 1998.
5. M. Sczaniecki, Wybór źródeł do historii państwa i prawa w dobie nowożytnej, Warszawa 2001
6. Zalecam jako uzupełnienie monografie poszczególnych krajów Wydawnictwa „Ossolineum”;
W. Czapliński, A. Galos, W. Korta, Historia Niemiec, Wrocław 1990, J. A. Gierowski, Historia Włoch, Wrocław 1986, L. Bazylow, Historia Rosji, Wrocław 1985, H. Katz, Historia Stanów Zjednoczonych, Wrocław 1971, H. Zins, Historia Anglii, Wrocław 1979, H. Wereszycki, Historia Austrii, Wrocław 1986, J. Baszkiewicz, Historia Fran-cji, Wrocław 1978.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: