Polacy, Niemcy, Czesi, Ukraińcy I inni. Wzajemne postrzeganie – ewolucja stereotypów KZ-H-01-07-000022

- Opis: (Główne cele przedmiotu)
- pokazanie funkcjonowania pojęcia stereotypu w szerokich kontekstach relacji narodowo-etnicznych.
- zwrócenie uwagi na historyczne uwarunkowania trwałości funkcjonowania stereotypów.
- próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki mają współcześnie wpływ na kształtowanie się stereotypów tj. utrwalanie,
bądź zanik starych, tworzenie nowych.
- Utrwalenie świadomości, że zdobywanie zobiektywizowanej wiedzy o innych nacjach narodowo-etnicznych winno
wykraczać poza ramy przekazów budowanych na stereotypach.
- Treści programowe:
1. Analiza pojęciowa: Stereotyp-heterostereotyp-autostereotyp i ich funkcjonowanie w przestrzeni społeczno-kulturowej.
2. Polacy, Niemcy, Czesi, Rusini-Ukraińcy i inni. Wzajemne postrzeganie w wiekach średnich i czasach nowożytnych.
3. Dychotomie w dziewiętnastowiecznym obrazie wybranych narodów europejskich.
4. Sąsiad czy wróg? Obraz Niemca- Czecha-Ukraińca w Polsce w XX wieku.
5. Wpływ świadomości historycznej na budowę stereotypów na przykładzie stosunków polsko-niemiecko-czesko-
ukraińsko-rosyjskich.
6. Polacy wobec sąsiadów. Analiza porównawcza.
7. Niemcy wobec Polaków i innych sąsiadów. Analiza porównawcza.
8. Wizerunek Polaka w Niemczech i Niemca w Polsce czyli co oba narody wiedzą wzajemnie o sobie. (w zależności od
zainteresowań możliwość zmiany nacji narodowościowych).
9. Polacy, Niemcy, Czesi, Ukraińcy, Rosjanie o sobie. Autoportrety.
10. Polska – Niemcy Wzajemny wizerunek w okresie rozszerzania Unii Europejskiej.
11. Projekcja filmu „Obcy musi fruwać” w reżyserii Wiesława Saniewskiego (1993).
12. Dyskusja nad filmem „Obcy musi fruwać” poszerzona o wykład Niemcy i Polacy – utrwalanie czy zanik stereotypów
dziś.
13. Stereotypy narodowościowe. Opinie studentów w kraju ich pochodzenia [dyskusja].
14. Pozytywny i negatywny obraz sąsiada a zachowanie obiektywizmu oceny. (praca w grupach).
15. Podsumowanie całości tematu: Polacy, Niemcy, Czesi, Ukraińcy i inni.
Wzajemne postrzeganie - ewolucja stereotypów.

Literatura uzupełniająca

- Portrety i autoportret. Polacy o sobie i innych narodach, pod red. K. Romaniszyn, Kraków 2005. - Dolińska X., Fałkowski M., Polska – Niemcy Wzajemny wizerunek w okresie rozszerzania Unii Europejskiej. - Wrzesiński W., Sąsiad czy wróg? Ze studiów nad kształtowaniem obrazu Niemca w Polsce w latach 1795-1939, Wrocław 2007. -Lipscher W.,Sacrum i profanum. Różnice w mentalności Polaków i Niemców, „Przegląd Powszechny” 2007, nr 9, s. 28-40. - Szczepaniak-Kroll A., Jak świat światem nie będzie Niemiec Polakowi bratem. O rewizji heterostereotypu Niemca i autostereotypu wśród Polaków migrujących do Berlina, Instytut archeologii i etnologii PAN, Poznań. – pdf.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

Realizowany zdalnie

Założenia

(brak danych)

Koordynatorzy przedmiotu

Andrzej Szczepaniak

Efekty kształcenia

WIEDZA
WG - Posiada wiedzę z zakresu pojęć związanych z tematyką stereotypów. Rozwoju stereotypów od czasów średniowiecznych do współczesnych. Ich wpływu na stosunki między narodami. WK - Poznaje, w kontekście stereotypów, cechy charakteru innych narodów.
UMIEJĘTNOŚCI
UW - Posiada umiejętność krytycznej oceny roli stereotypów w interakcjach między społeczeństwami różnych narodowości. Potrafi burzyć teorie spiskowe na temat przedstawicieli innych narodowości. UK - Rozumiejąc odmienność cech charakteru innych narodów, posiada umiejętność komunikowania się i dialogu z obcokrajowcami oraz polemizowania z fałszywymi, zbudowanymi na stereotypach, obrazami innych nacji narodowych i etnicznych.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
KK - Potrafi budować obiektywnie krytyczny, ale też i pozytywny obraz sąsiada. Posiada kompetencje przeciwstawiania się biernym postawom wobec nieobiektywnych ocen prowadzącym do utrwalania fałszywego społecznego przekonania o istnieniu narodów lepszych i gorszych. KO - przejawia tolerancję wobec innych cech charakteru danego narodu.

Kryteria oceniania

Metody dydaktyczne stosowane podczas zajęć:
1. Podająca (wykład informacyjny, pogadanka).
2. Problemowa (wykład problemowy, dyskusje nad poszczególnymi zagadnieniami oraz interpretacje tekstów źródłowych).
3. Eksponująca (prezentacja multimedialna – pokaz filmu, fotografii, diagramów i dokumentów).
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:
- Warunkiem zaliczenia konwersatorium jest aktywny udział w dyskusji 100% na podstawie przygotowanego materiału i wysłuchania wykładu wprowadzającego do tematu.

Literatura

- Maliszewski K., Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej, rozdz. pierwszy: Z dziejów kształtowania się obrazów
państw i narodów sąsiadujących z Polską – na przykładzie stereotypu Niemca i obrazu krajów niemieckich w kulturze
polskiej od XVI do połowy XVIII wieku, Toruń 2001.
- Mity i stereotypy w dziejach Polski, pod red. J. Tazbira, Warszawa 1991.
- Polaków i Czechów wizerunek wzajemny (X-XVII w.), pod red. W. Iwańczaka, R. Gładkiewicza, Warszawa 2004.
- Polacy-Niemcy-Ukraińcy w XIX i XX wieku: o przeszłości dla przyszłości w miejscach pamięci, pod red. M. Białokura, Wydawnictwo Cum Laude, 2013.
- Szarota T., Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy, Warszawa 1996.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu KZ-H-01-07-000022 w USOSweb