Historia z poczuciem humoru. Humor w historii KZ-H-02-01-000014
Cykl wykładów ujmujący mniej znane karty historii. Wskazanie anegdotycznych kulisów ważnych wydarzeń, a także radosnej strony natury ludzkiej. Zaprezentowane zostaną różne formy humoru: anegdoty, dowcipy, kabaret, komedia. Wybrane utwory posłużą do zaprezentowane w kontekście historycznym. Sfera ta zostanie wykorzystana do zaprezentowania ważnych wydarzeń i procesów historycznych. Humor, zwłaszcza w dziejach polskich, często odgrywał rolę ekspiacyjną, za charakterystyczne dla Polaków uznaje się uciekanie w humor w sytuacjach ekstremalnych, czy tragicznych, takich jak II wojna światowa, czy okres PRL. Wykłady wskażą, że humor to dziedzina osadzona w kulturze wysokiej, stąd ważne miejsce w trakcie prelekcji będzie zajmować dorobek klasycznych polskich kabaretów, takich jak Piwnica pod Baranami, czy Kabaret Starszych Panów.
Treści programowe:
1. (Nie)śmieszna historia. Humor w kulturze i edukacji
2. Znaczące postaci historyczne poprzez pryzmat anegdot
3. Poczucie humoru W.A. Mozarta i F. Chopina
4. Szmonces. Humor żydowski
5. Humor przez łzy. Poczucie humoru w latach II wojny światowej
6. Kabaret nie tylko starszych panów. Złota epoka polskiego kabaretu
7. Śmiechem w PRL
Literatura uzupełniająca
Nakład pracy studenta
Poziom studiów
Profil kształcenia
Rodzaj przedmiotu
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot
Tryb prowadzenia
Wymagania
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu nauk historycznych oraz ich specyfice przedmiotowej i metodologicznej (K_W01/ P6S_WG)
Posiada znajomość elementarnej terminologii nauk humanistycznych (K_W04/ P6S_WG)
Dostrzega relacje pomiędzy aktualnymi wydarzeniami a przeszłością (K_W06/ P6S_WG)
Wie o istnieniu w naukach historycznych i społecznych różnych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem narodowym i kulturowym (K_W10/ P6S_WG)
Wie, że badania i debata historyczna są procesem, który niesie ze sobą nieustanne zmiany i rozwój poglądów (K_W11/ P6S_WG/K)
Umiejętności
Potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować, oceniać oraz użytkować informacje i dane z wykorzystaniem różnych źródeł i metod (K_U01/ P6S_UW)
Wykazuje umiejętność uczenia się i doskonalenia własnego warsztatu z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod pozyskiwania, organizowania i przetwarzania informacji i materiałów (K_U13 / P6S_UU)
Kompetencje społeczne (postawy)
Rozumie konieczność i odczuwa potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju kulturalnego (K_K02 / P6S_KO)
Jest świadomy znaczenia nauk humanistycznych, a szczególnie historii dla utrzymania i rozwoju więzi społecznych na różnych poziomach. (K_K04 / P6S_KK)
Kieruje się obiektywizmem w podejściu do przekazu historycznego. Posiada również odwagę cywilną w sprzeciwianiu się instrumentalizacji wiedzy historycznej przez grupy narodowe, społeczne i polityczne. (K_K09 / P6S_KR)
Kryteria oceniania
Zaliczenie z oceną na podstawie udziału w zajęciach oraz zaliczenie testu końcowego.
Literatura
Czarno-białe satyryczne wojskowe historyjki rysunkowe z lat 1917-1945, oprac. B. Czekaj-Wiśniewska, B. Dymczyk, A. Szacoń , Warszawa 2015
Dawna facecja polska (XVI - XVIII w.), oprac. J. Krzyżanowski, K. Żukowska-Billip, Warszawa 1960
Długosz L., Pod Baranami: ten szczęsny czas... : sceny i obrazy z "życia piwnicznego" w Krakowie w latach 60. i 70. XX wieku, Poznań 2016
Domagalski A., Kwiatkowski L., Kabaret w Polsce: 1950-2000, Kraków 2015.
Drużyńska J., Jankowski S., Kolacja z konfidentem: "Piwnica pod Baranami" w dokumentach Służby Bezpieczeństwa, Kraków 2006
Fuchs M., Pan sobie żarty stroisz. Humor Żydów polskich 1918-1939, Poznań 2000
Gromacka R., Gdybym był Rotschyldem, Warszawa 1993
Grzybowski P., Śmiech życia i śmierci. Od osobistych historii po edukację do pamięci o okupacji, gettach, obozach koncentracyjnych, Bydgoszcz 2019
HistoRisus: historie śmiechu - śmiech w historii, red. R. Borysławski, J. Jajszczok, J. Wolff, A. Bemben, Katowice 2015
Humor w kulturze i edukacji, red. E. Dunaj, I. Morawska, M. Latoch-Zielińska, Lublin 2014.
Ignatowicz A., Tylko świnie siedzą w kinie: prasa, literatura i satyra podziemna, Warszawa 2016.
Jastrzębski Z., Poetyka humoru z czasu okupacji 1939-1945, Warszawa 1986
Kienzler I., Humor w PRL, Warszawa 2016
Kunicki K., Ławecki T., Kronika PRL 1944-1989, t. 15: W co się bawić, Warszawa 2015
Maziarz A., Kompozytor (nie)poważny. Poczucie humoru Fryderyka Chopina, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2010, t. 65, nr 4, s. 615-636
Mozart W. A., Wybór listów, oprac. I. Dembowski, Warszawa 2019
Nawratowicz-Stuart B., Kabaret "Piwnica pod Baranami", 1956-1963: fenomen w kulturze PRL, Kraków 2018
Pastusiak L., Polityka i humor, Warszawa 2011
Płoński J., Alternatywy 4: przewodnik po serialu i rzeczywistości, Warszawa 2017
Polak W., Śmiech na trudne czasy: humor i satyra niezależna w stanie wojennym i w latach następnych (13 XII 1981 - 31 XII 1989), Gdańsk 2007.
Poraziński J., Staropolska kultura śmiechu: ludzie, teksty, konteksty, Toruń 2015.
Przybora J., Kabaret Starszych Panów, T. 1, Warszawa 1995.
Safrin H., Przy szabasowych świecach: humor żydowski, Warszawa 2003
Szalkiewicz W.K., Sokołowski M., Humor i władza: wprowadzenie do gelotologii politycznej, Olsztyn 2018
Stafford W., Mozart – mity a fakty, Poznań 2019
Tuszewicki A., Humor w folklorze żydów aszkenazyjskich, „Kwartalnik Historii Żydów” 2017, nr 4, s. 293-313
Tymem do przodu: retrospektywa Stanisława Tyma, red. K. Prymlewicz, Warszawa 2017
Warszawiak W., Humor w czasie okupacji: (1939-1945), Warszawa 2009
Wasowska M., Kabaret Starszych Panów: życiorys nieautoryzowany, Kraków 2018
Zawadzki M., Śmiechu warte, czyli śmiał się PRL, Warszawa 2016
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: