Próżność i ubóstwo. Życie codzienne w Rzeczypospolitej, Francji i Hiszpanii w XVI-XVIII wieku KZ-H-02-01-000024

Głównym celem przedmiotu jest ukazanie w jak najszerszej perspektywie kwestii związanych z życiem codziennym w Hiszpanii, Francji i Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku. Ważna będzie analiza wszelkich dziedzin życia człowieka zarówno tych mieszczących się w kanonach epoki, jak i tych znacznie poza nie wykraczających. Stąd analizie poddane zostaną tematy dotyczące zmieniającej się mody w ubiorze, makijażu, kultura oraz „sztuka” śmierci, obrazy uświetniające osoby i rodziny. Istotnym problemem omawianym na zajęciach będzie konfrontacja tych wizerunków z rzeczywistością opartą na wiedzy źródłowej. Istotnym elementem będą kwestie związane z teatrem, jakże popularnym w Europie Zachodniej, przysparzającym nierzadko wyszukanej rozrywki niekoniecznie mieszczącej się w kanonach epoki. Ciekawymi zagadnieniami jest również sztuka kulinarna omawianego okresu. Zagadnieniami dotyczącymi kultury obyczajowej będą kwestie związane z funkcjonowaniem faworyt i kochanek we Francji, Hiszpanii i Rzeczypospolitej. W pierwszych dwóch przypadkach stanowiły one nieodzowny obraz życia człowieka epoki nowożytnej. W badaniach nad kulturą i sztuką niebagatelne znaczenie będzie miała armia, która ciągnąc na wojnę, nie dość, że poruszała się często z żonami i dziećmi, to powodowała znacznie zmiany w mentalności i kulturze społeczeństw regionów, przez które przechodziła. Nieodzownym elementem są tu również temat związany tak zwane zabawy żołnierskie dotyczące w dużej mierze problematyki hazardu i trwonienia zdobytych dóbr materialnych.

Literatura uzupełniająca

U. Świderska – Włodarczyk, Mentalność szlachty polskiej XV i XVI wieku, Poznań 2003; S. A. Wotowski, Magia i czary, Wrocław 2008; S. Wrzesiński, Inkwizycja na ziemiach polskich, Zakrzewo 2009; Polaków portret własny: praca zbiorowa Cz. 1 i 2, pod red. M. Rostworowski; katalog oprac. D. Dec; Warszawa 1986; J. Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III, Kraków 1925; J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Warszawa 1999; J. Tazbir, Okrucieństwo w nowożytnej Europie, Warszawa 1999; M. Ruszczyc, Niepospolite kobiety: legenda i historia, Warszawa 1998; Z. Kuchowicz, Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI-XVIII wieku, Łódź 1974; B. Baranowski, Ludzie gościńca w XVII-XVIII w., Łódź 1986, B. Baranowski, W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981; B. Baranowski, Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce wieku XVII i XVIII, Wrocław 1955; J. Tuwim, Czary i czarty polskie oraz Wypisy czarnoksięskie i Czarna msza, Warszawa 2010; P. Stawiński, Demonizm i czary w życiu społecznym purytanów amerykańskich okresu kolonialnego, Częstochowa 1997, A. Zwoliński, Poker z szatanem: z dziejów zła, Warszawa 2010; S. Bylina, Magia, czary i kultura ludowa w Polsce XV i XVI w., Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 35, 1990; M. Pilaszek, Procesy czarownic w Polsce XVI-XVIII w. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowksiego, Odrodzenie i reformacja w Polsce, t. 42, 1998; M. Pilaszek, Litewskie procesy czarownic w XVI-XVIII w., Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 46, 2002; M. Elia-de, Mity, sny i misteria, Warszawa 1999; M. Eliade, Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne: narodziny mistyczne, Kraków 1997; M. Eliade, Kowale i alchemicy, Warszawa 1993; J. Kracik, Hultaje, złoczyńcy, wszetecznice w dawnym Krakowie: o marginesie społecznym XVI-XVIII w., Kraków-Wrocław 1986; B. Baranowski, Wielki proces o czary miłosne w Praszce w 1665 roku, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 4, 1962.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

Realizowany zdalnie

Koordynatorzy przedmiotu

Mariusz Sawicki

Efekty kształcenia

WIEDZA: Posiada ogólną wiedzę o wybranych okresach przeszłości człowieka. (K_W05). Dostrzega relacje pomiędzy aktualnymi wydarzeniami a przeszłością (K_W06). Wie o istnieniu w naukach historycznych i społecznych różnych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem narodowym i kulturowym (K_W10). Wie, że badania i debata historyczna są procesem, który niesie ze sobą nieustanne zmiany i rozwój poglądów (K_W11).
UMIEJĘTNOŚCI: Potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować, oceniać oraz użytkować informacje i dane z wykorzystaniem różnych źródeł i metod (K_U01). Posiada umiejętność argumentowania z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułować wnioski (K_U04). Potrafi dokonać krytycznej analizy różnego rodzaju obszarów wiedzy i informacji oraz ocenić ich rolę społeczną i kulturową (K_U08). Posiada umiejętność zdobywania wiedzy i poszerzania kwalifikacji badawczych, posługując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U09). Umiejętnie komunikuje się przy użyciu różnych technik, zarówno z osobami będącymi podmiotami działalności pedagogicznej, jak i z innymi osobami współdziałającymi w procesie dydaktyczno-wychowawczym oraz specjalistami wspierającymi ten proces (K_U14).
KOMPETENCJE SPOŁECZNE: Rozumie konieczność i odczuwa potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju kulturalnego (K_K02). Jest świadomy znaczenia nauk humanistycznych, a szczególnie historii dla utrzymania i rozwoju więzi społecznych na różnych poziomach (K_K04). Docenia i szanuje tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości i ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Europy, Polski i swojego regionu (K_K07). Charakteryzuje się wrażliwością etyczną, empatią, otwartością, refleksyjnością oraz postawami prospołecznymi i poczuciem odpowiedzialności (K_K10).

Kryteria oceniania

Zaliczenie z oceną; zaliczenie - ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru; podstawowe kryteria: aktywność na zajęciach, obecność, przygotowanie prezentacji lub pracy pisemnej.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

W. A Serczyk, Na płonącej Ukrainie: dzieje Kozaczyzny 1648-1651, Warszawa 2007; W. A. Serczyk, Katarzyna II carowa Rosji, Wrocław 1989; W. A. Serczyk, Na dalekiej Ukrainie: dzieje Kozaczyzny do 1648 roku, Kraków-Wrocław 1984; Katarzyna II, carowa Rosji; Pamiętniki cesarzowej Katarzyny II przez nią samą spisane, oprac. Władysław Serczyk, Kraków 1980; J. Baszkiewicz, Historia Francji Warszawa2008 (mogą być również inne wydania); H. Zins, Historia Anglii, Wrocław 2009; P. Johnson, Historia Anglików, Gdańsk 2002; T. Miłkowski, P. Machcewicz, Historia Hiszpanii, Wrocław 2009; De Lara Manuel Tunon, Julio Valdeon Baruque, Antonio Dominguez Ortiz, Historia Hiszpanii, Kraków 1997; U. Augustyniak, Historia Polski, 1572-1795, Warszawa 2008; M. Markiewicz, Historia Polski: 1492-1795, Kraków 2004; A. Basista, Historia architektury od początków do końca XVIII wieku, Białystok 2004; Życie codzienne w XVIII-XX wieku i jego wpływ na stan zdrowia ludności, pod red. B. Płonka-Syroka i A. Syroka, Wrocław 2003, M. Defourneaux, Życie codzienne w Hiszpanii w wieku złotym, Warszawa 1968; R. Gałaj, Życie codzienne szlachty polskiej w okresie sarmatyzmu, Szczecin 1998; B. Fabiani, Życie codzienne na Zamku Królewskim w epoce Wazów, Warszawa 1996; Francois Bluche, Życie codzienne we Francji w czasach Ludwika XIV, Warszawa 1990; Raphaela Lewis, Życie codzienne w Turcji osmańskiej, Warszawa 1984; J. Lileyko, Życie codzienne w Warszawie za Wazów, Warszawa 1984; A. Mączak, Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI I XVII wieku, Warszawa 1978; Michel Richard, Życie codzienne hugenotów od edyktu nantejskiego do Rewolucji Francuskiej, Warszawa 1978; W. Czapliński, J. Długosz, Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976; Muriel St. Clare Byrne, Życie codzienne w Anglii elżbietańskiej, Warszawa 1971; A. Berdecka, Irena Turnau, Życie codzienne w Warszawie okresu Oświecenia, Warszawa 1969; Paul Zumthor, Życie codzienne w Holandii w czasach Rembrandta, Warszawa 1965; Jean-Marie Lucas-Dubreton, Życie codzienne we Florencji: czasy Medyceuszów Warszawa 1961; M. Borucki, Złoty wiek: 1510-1560, Bydgoszcz 2006; Antony Mason, Historia sztuki zachodniej: od czasów prehistorycznych do początku XXI wieku, pod red. Johna T. Spike’a, Warszawa 2009; T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce. Od I do III Rzeczypospolitej, Warszawa 2008; J. Szczygieł-Rogowska, Historia kosmetyki w zarysie: z dziejów kosmetyki i sztuki upiększania od starożytności do poł. XX w., Białystok 2005, Dom w mieście średniowiecznym i nowożytnym, pod red. Bogusław Gediga, Wrocław 2004; Hugh Honour, Historia sztuki świata, Warszawa 2002. T. J. Żuchowski, Pałac papieski na Watykanie od końca V do początku XVI wieku: ceremoniał a ewolucja kompleksu rezydencjonalnego, Poznań 1999; A. Bochnak, Historia sztuki nowożytnej, t. 1, 2, Warszawa 1985; A. Hauser, Społeczna historia sztuki i literatury, t. 1, 2, Warszawa 1974, W. Czarnecki, Historia architektury rozwoju miast i urbanistyki: elementy, Białystok 2001; A. Basista, Historia architektury od początków do końca XVIII wieku, Białystok 2004; Neil Parkyn, 70 cudów architektury: zdumiewające budowle i ich historia, Bielsko-Biała 2003; Jonathan Glancey, Historia architektury, Warszawa 2002; A. Różańska, Ogrody: historia architektury i sztuki ogrodowej Warszawa 2002; D. Watkin, Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001; Nikolaus Pevsner, Historia architektury europejskiej, Warszawa 1976; S. Sienicki, Historia architektury wnętrz mieszkalnych, Warszawa 1954; E. Rudzki, Polskie królowe, t. 2. Żony królów elekcyjnych, Warszawa 1990; M. Rożek, Blaski i cienie baroku. Szkice o sztuce polskiej XVII i XVIII wieku, Kraków 1992; M. Rożek, Polskie koronacje i korony, Kraków 1987; Ilustrowana historia strojów. W co ubierali się ludzie, czyli Moda od czasów starożytnych do XIX wieku, Warszawa 2008; B. Biedrońska-Słotowa, Polski ubiór narodowy zwany kontuszowym. Dzieje i przemiany opracowane na podstawie zachowanych ubiorów zabytkowych i ich części oraz w świetle źródeł ikonograficznych i literackich, Kraków 2005; I. Turnau, Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1991; M. Bartkiewicz, Polski ubiór do 1864 roku, Wrocław 1979; Alois Uhl, Papieże i kobiety: święte, władczynie, córki i kochanki, Poznań 2009; Benedetta Craveri, Kochanki i królowe: władza kobiet, Warszawa 2008; Michael Drury, Rady doświadczonej kochanki dla młodej mężatki, Poznań 1997; M. Irländer, Kochanki króla Augusta, Lwów bez roku wydania.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu KZ-H-02-01-000024 w USOSweb