Czary i magia w nowożytnej Europie KZ-Z-H-02-01-000023

Celem przedmiotu jest wielopłaszczyznowa analiza problematyki związanej z funkcjonowaniem czarów i procesami o nie w nowożytnej Europie. Interesującą będzie również kwestia umocowania prawnego procesów o czary w dziejach Polski i Europy. Istotnym elementem związanym z omawianymi zajęciami będzie również usytuowanie czarownicy, czarów, magii w społeczeństwie pod względem antropologicznym, socjologicznym oraz kulturowym. Ważnym celem będzie również analiza problematyki tolerancji i nietolerancji religijnej oraz wykorzystywania tego elementu do celów politycznych.

Literatura uzupełniająca

U. Świderska – Włodarczyk, Mentalność szlachty polskiej XV i XVI wieku, Poznań 2003; S. A. Wotowski, Magia i czary, Wrocław 2008; S. Wrzesiński, Inkwizycja na ziemiach polskich, Zakrzewo 2009; Polaków portret własny: praca zbiorowa Cz. 1 i 2, pod red. M. Rostworowski; katalog oprac. D. Dec; Warszawa 1986; J. Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III, Kraków 1925; J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Warszawa 1999; J. Tazbir, Okrucieństwo w nowożytnej Europie, Warszawa 1999; M. Ruszczyc, Niepospolite kobiety: legenda i historia, Warszawa 1998; Z. Kuchowicz, Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI-XVIII wieku, Łódź 1974; B. Baranowski, Ludzie gościńca w XVII-XVIII w., Łódź 1986, B. Baranowski, W kręgu upiorów i wilkołaków, Łódź 1981; B. Baranowski, Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce wieku XVII i XVIII, Wrocław 1955; J. Tuwim, Czary i czarty polskie oraz Wypisy czarnoksięskie i Czarna msza, Warszawa 2010; P. Stawiński, Demonizm i czary w życiu społecznym purytanów amerykańskich okresu kolonialnego, Częstochowa 1997, A. Zwoliński, Poker z szatanem: z dziejów zła, Warszawa 2010; S. Bylina, Magia, czary i kultura ludowa w Polsce XV i XVI w., Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 35, 1990; M. Pilaszek, Procesy czarownic w Polsce XVI-XVIII w. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowksiego, Odrodzenie i reformacja w Polsce, t. 42, 1998; M. Pilaszek, Litewskie procesy czarownic w XVI-XVIII w., Odrodzenie i Reformacja w Polsce, t. 46, 2002; M. Elia-de, Mity, sny i misteria, Warszawa 1999; M. Eliade, Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne: narodziny mistyczne, Kraków 1997; M. Eliade, Kowale i alchemicy, Warszawa 1993; J. Kracik, Hultaje, złoczyńcy, wszetecznice w dawnym Krakowie: o marginesie społecznym XVI-XVIII w., Kraków-Wrocław 1986; B. Baranowski, Wielki proces o czary miłosne w Praszce w 1665 roku, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 4, 1962.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie
obowiązkowe

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Mariusz Sawicki

Efekty kształcenia

- WIEDZA: Dostrzega relacje pomiędzy aktualnymi wydarzeniami a przeszłością (K_W06). Wie o istnieniu w naukach historycznych i społecznych różnych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem narodowym i kulturowym (K_W10). Wie, że badania i debata historyczna są procesem, który niesie ze sobą nieustanne zmiany i rozwój poglądów (K_W11).
- UMIEJĘTNOŚCI: Posiada umiejętność argumentowania z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułować wnioski (K_U04). Potrafi dokonać krytycznej analizy różnego rodzaju obszarów wiedzy i informacji oraz ocenić ich rolę społeczną i kulturową (K_U08). Umiejętnie komunikuje się przy użyciu różnych technik, zarówno z osobami będącymi podmiotami działalności pedagogicznej, jak i z innymi osobami współdziałającymi w procesie dydaktyczno-wychowawczym oraz specjalistami wspierającymi ten proces (K_U14).
- KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Rozumie konieczność i odczuwa potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju kulturalnego (K_K02). Docenia i szanuje tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości i ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Europy, Polski i swojego regionu (K_K07). Charakteryzuje się wrażliwością etyczną, empatią, otwartością, refleksyjnością oraz postawami prospołecznymi i poczuciem odpowiedzialności (K_K10).

Kryteria oceniania

Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenie - ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru; podstawowe kryteria: aktywność na zajęciach, obecność, przygotowanie prezentacji lub pracy pisemnej.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Młot na czarownice, różne wydania; M. Pilaszek, Procesy o czary w Polsce w wiekach XV-XVIII, Kraków 2008; B. Baranowski, Pożegnanie z diabłem i czarownicą, Łódź 1965, F. Cardini, Historia Inkwizycji, Kraków 2008; Helen Rawlings, Inkwizycja hiszpańska, Kraków 2009; Michael Baigent, Inkwizycja, Warszawa 2003; J. Tyszkiewicz, Inkwizycja hiszpańska, Komorów 1998; A. Constant, Historia magii, Warszawa 2000; E. Joung, Czarownice, Poznań 2003; A. Łuczak, Czary i cza-rownice wczoraj i dziś, Tarnów 1993; A. M. di Nola, Diabeł. O formach, historii i kolejach losu Szatana, a także jego powszechnej a złowrogiej obecności wśród wszystkich ludów, od czasów starożytnych aż po teraźniejszość, Kraków 1997; E. Petoia, Wampiry wilkołaki. Źródła, historia, legendy od antyku do współczesności, Kraków 2003; Historia życia prywatnego, t. 2, Od Europy feudalnej do renesansu, pod red. Philippe Aries, Georges Duby, Andrzej Łoś, Wrocław 2005; Historia życia prywatnego, t. 3. Od renesansu do oświecenia, pod red. Philippe Aries, Georges Duby, Andrzej Łoś, Wrocław 2005; Nietolerancja i zabobon w Polsce w XVII i XVIII w., oprac. Bohdan Baranowski, Warszawa 1987; B. Baranowski, O hultajach, wiedźmach i wszetecznicach: szkice z obyczajów XVII i XVIII wieku, Łódź 1962, B. Baranowski, Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Łódź 1952; J. Callejo, Historia czarów i czarownic, Warszawa 2011; L. Przybyszewski, Czary i czarownice, Wrocław 1999; M. Buchowski, Magia. Jej funkcje i struktura, Poznań 1986; J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu XIV-XVIII w., Warszawa 1986; Sacrum i profanum. O istocie religijności, Warszawa 1999; B. P. Levack, Czarownica, w: Człowiek baroku, Warszawa 2001; M. Eliade, Okultyzm, czary, mody kulturalne: eseje, Warszawa 2004; A. Karpiński, W walce z niewidzialnym wrogiem: epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa demo-graficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000; G. Minois, Diabeł, Warszawa 2001; G. Minois, Historia piekła, Warszawa 1998; A. Kawa, Alchemia, Kraków 2011; M. Battistini, Astrologia, magia, alchemia, Warszawa 2006; S. Holroyd, Sekrety magii, Warszawa 1993; R. Bugaj, Nauki tajemne w dawnej Polsce: mistrz Twardowski, Wrocław 1986.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu KZ-Z-H-02-01-000023 w USOSweb