Teoretyczne podstawy wychowania MN-CEU-D2-01-TPW
Wykłady
1. Geneza i ewolucja teorii wychowania.
2. Wychowanie-zakresy znaczeniowe i definicyjne.
3. Istota i struktura procesu wychowania.
4. Aksjologiczne i teleologiczne podstawy wychowania.
5. Wartości i ich znaczenie w podmiotowym stawaniu się jednostki.
6. Geneza i przedmiot badań aksjologii jako nauki o wartościach.
7. Regulacje dotyczące praw człowieka, dziecka, ucznia i osób z niepełnosprawnościami oraz prawa i obowiązki nauczycieli, zasady odpowiedzialności prawnej opiekuna, nauczyciela, wychowawcy.
8. Dziecko w sytuacji kryzysowej i traumatycznej.
9. Zagrożenia dzieci i młodzieży: agresja i przemoc.
Ćwiczenia
1. Wybrane teorie i koncepcje wychowania.
2. Właściwości procesu wychowania. Zasady wychowania.
3. Psychospołeczne uwarunkowania skutecznego wychowania – podmiotowe traktowanie dzieci i młodzieży, style kierowania wychowawczego.
4. Metody wychowania: pojęcie, typologia, skuteczność.
5. Wychowanie a samowychowanie.
6. Podstawowe dziedziny wychowania.
7. Podstawowe środowiska wychowawcze
8. Współczesne konteksty i problemy wychowania.
Warsztaty
1. Formy i techniki wychowania.
2. Klaryfikacja wartości.
3. Wychowanie bez porażek
Literatura uzupełniająca
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W 1 – Krajowe i międzynarodowe regulacje dotyczące praw człowieka, dziecka, ucznia oraz osób z niepełnosprawnościami.
W 2 – Prawa i obowiązki nauczycieli, zasady odpowiedzialności prawnej opiekuna, nauczyciela, wychowawcy i za bezpieczeństwo oraz ochronę zdrowia uczniów.
W3 – Wychowanie w kontekście rozwoju: ontologiczne, aksjologiczne i antropologiczne podstawy wychowania; istotę i funkcje wychowania oraz proces wychowania, jego strukturę, właściwości i dynamikę; pomoc psychologiczno-pedagogiczną w szkole – regulacje prawne, formy i zasady udzielania wsparcia w placówkach systemu oświaty, a także znaczenie współpracy rodziny ucznia i szkoły oraz szkoły ze środowiskiem pozaszkolnym.
W4 – Zasady pracy opiekuńczo-wychowawczej nauczyciela: obowiązki nauczyciela jako wychowawcy klasy, metodykę pracy wychowawczej, program pracy wychowawczej, style kierowania klasą, ład i dyscyplinę, poszanowanie godności dziecka, ucznia lub wychowanka, różnicowanie, indywidualizację i personalizację pracy z uczniami, funkcjonowanie klasy szkolnej jako grupy społecznej, procesy społeczne w klasie, rozwiązywanie konfliktów w klasie lub grupie wychowawczej, animowanie życia społeczno-kulturalnego klasy, wspieranie samorządności i autonomii uczniów, rozwijanie u dzieci, uczniów lub wychowanków kompetencji komunikacyjnych i umiejętności społecznych niezbędnych do nawiązywania poprawnych relacji.
Problematykę dziecka w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej; zagrożenia dzieci i młodzieży: zjawiska agresji i przemocy, w tym agresji elektronicznej, oraz uzależnień, w tym od środków psychoaktywnych i komputera, a także zagadnienia związane z grupami nieformalnymi, podkulturami młodzieżowymi i sektami.
U 1 - Formułować oceny etyczne związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela.
U 2 - Nawiązywać współpracę z nauczycielami oraz ze środowiskiem pozaszkolnym.
U 3 - Rozpoznawać sytuację zagrożeń i uzależnień uczniów.
K 1 - Okazywania empatii uczniom oraz zapewniania im wsparcia i pomocy.
K 2 - Profesjonalnego rozwiązywania konfliktów w klasie szkolnej lub grupie wychowawczej.
Kryteria oceniania
Zaliczenie wykładów na podstawie egzaminu pisemnego(50%), natomiast zaliczenie ćwiczeń - kolokwium (10%), praca pisemna (10%), aktywność na zajęciach (30%).
Literatura
1. Brezinka W., Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki, Kraków 2007.
2. Denek K., Morszczynska U., Morszczyński W., Michałowski S. Cz., Dziecko w świecie wartości. Cz. I., Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, Kraków 2010.
3. Dymara B., Łopatkowa M., Pulinowa M.Z., Murzyn A., Dziecko w świecie wartości. Cz. II., Poszukiwanie ładu umysłu i serca, Kraków 2010.
4. Gordon T., Wychowanie bez porażek w praktyce, Warszawa 2007.
5. Gordon T., Wychowanie bez porażek w szkole, Warszawa 2007.
6. Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 2009.
7. Gudro-Homicka M., Scenariusze lekcji wychowawczych dla nauczycieli i wychowawców w starszych klasach szkoły podstawowej i w szkołach ponadpodstawowych, Warszawa 2017.
8. Kwieciński Z., Bogusław Śliwerski, (red.) Pedagogika. Podręcznik akademicki, Warszawa 2019.
9. Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2010.
10. Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008.
11. Remiszewska Z., Kryzysy egzystencjalne młodzieży a edukacja szkolna, Opole 2007.
12. Remiszewska Z., Metoda klaryfikacji wartości a świat wartości młodzieży akademickiej, w: Studia z Teorii Wychowania, nr 3, 2018.
13. Remiszewska Z., Młodzież akademocka i jej świat wartości. Komunikat z badań [w:] A. Kamińska, P. Oleśniewicz, Edukacja jutra. Wartości – wychowanie – kształcenie, Sosnowiec 2017.
14. Remiszewska Z., Prawa dziecka w aktach prawnych a realia życia w kontekstach edukacji, [w:] M. Adamowicz, A. Olczak ( red. ), Pedagogika przedszkolna. Oblicza i poszukiwania, Toruń 2014.
15. Remiszewska Z., Rodzice – niewykwalifikowani amatorzy wychowujący swoje dzieci?, [w:] R. Chałupniak, T. Michalewski, E. Smak (red.), Wychowanie w rodzinie. Od bezradności ku możliwościom, Opole 2016.
16. Śliwerski B., Meblowanie szkolnej demokracji, Warszawa 2017.
17. Śliwerski B., Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków 2012,
18. Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2010.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: