Przedmiot humanistyczny (do wyboru). Filozofia 02.06-S-PF
Celem kursu jest zapoznanie studentów z najważniejszymi problemami filozofii najważniejszymi pojęciami filozofii wraz z ich historycznymi przekształceniami. Ma to ułatwić studentom powiązanie wiadomości z zakresu nauk społecznych z innymi dyscyplinami naukowymi oraz zrozumienie szerszego teoretycznego tła rozwoju wiedzy o społeczeństwie. Celem historycznego przeglądu stanowisk w filozofii jest także pokazanie studentom różnych sposobów interpretacji zjawisk badanych w europejskiej kulturze naukowej.
Kurs obejmuje podstawowe pojęcia i problemy filozofii, które są prezentowane w układzie historycznym. Kurs filozofii rozpoczyna się od przedstawienia pierwszych materialistycznych prób opisu świata zjawisk przyrodniczych w jońskiej filozofii przyrody. W dalszym ciągu kursu prezentowane są tendencje rozwojowe myślenia materialistycznego jak i idealistyczne próby wyjaśnienia zjawisk przyrodniczych. Istotnym elementem wykładu jest pokazanie teoretycznego tła przejścia od jakościowej fizyki arystotelejskiej do fizyki nowożytnej. Kurs kończy się omówieniem wybranych współczesnych problemów epistemologii i filozofii nauki.
Wykład i ćwiczenia mają charakter wzajemnie uzupełniający.
Podstawowe zagadnienia omawiane w trakcie kursu:
• Filozofia – przedmiot i metoda badań.
• Wczesna filozofia jońska. Filozofia a nauka i religia.
• Podział dyscyplin filozoficznych. Problemy ontologiczne i epistemologiczne w filozofii Eleatów.
• Metafora jaskini jako przedstawienie głównych elementów platońskiej teorii idei. Teoria idei z perspektywy
ontologicznej, epistemologicznej.
• Polemika między Platonem i sofistami. Etyczny aspekt teorii idei.
• Podstawowe pojęcia logiki, ontologii, metafizyki i fizyki Arystotelesa.
• Sceptycyzm – omówienie tropów sceptycznych. Etyczny aspekt stanowiska sceptyckiego.
• Główne zagadnienia badań filozoficznych w okresie średniowiecznym.
• Spór o uniwersalia w filozofii średniowiecznej.
• Wprowadzenie do filozofii nowożytnej - Galileusz.
• Kartezjusz – metoda naukowa, argumenty sceptyczne.
• Kartezjusz – problem dualizmu substancji materialnej i duchowej.
• Główne wątki myśli kartezjańskiej – podsumowanie.
• John Locke – umysł ludzki jako tabula rasa.
• David Hume: zakwestionowanie podstaw związku przyczynowo-skutkowego.
• Filozofia transcendentalna Immanuela Kanta.
• Program filozofii pozytywnej Auguste'a Comte'a.
• Neopozytywizm
• Hermeneutyka filozoficzna Diltheya.
• Falsyfikacjonizm K.R. Poppera
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
EK1: student/ka zna różne sposoby interpretacji zjawisk przyrodniczych w filozofii starożytnej i nowożytnej
EK2: student/ka ma wiedzę na temat najważniejszych nurtów i problemów filozofii w przekroju historycznym
EK3: student/ka rozpoznaje związki problemów filozoficznych z wiedzą naukową i pozanaukową
Umiejętności
EK4: student/ka dokonuje logicznie spójnej rekonstrukcji teoretycznych problemów filozofii i wybranych ich rozwiązań
Kompetencje społeczne (postawy)
EK5: identyfikuje problemy etyczne jako podstawy niektórych teorii filozoficznych
Kryteria oceniania
Egzamin składa się z pytań otwartych sprawdzających wiedzę i umiejętność logicznej rekonstrukcji problemów i systemów filozoficznych oraz umiejętność porównywania różnych stanowisk we wskazanych sporach filozoficznych.
Podstawowe kryteria oceny :
- zakres znajomości omawianej problematyki oraz literatury
- stopień umiejętności rekonstrukcji problemów i stanowisk w sporach filozoficznych.
Literatura
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):
Obowiązują tylko fragmenty podręczników związane bezpośrednio z omawianymi na wykładzie
zagadnieniami.
1. Russell, Bertrand, Problemy filozofii, Warszawa 1995.
2. Tatarkiewicz, Władysław, Historia filozofii, (wydania różne).
3. Ajdukiewicz, Kazimierz, Zagadnienia i kierunki filozofii, (wydania różne).
4. F. Copleston, Historia filozofii, T. I, T. II, T. IV, T. V, T. VI, T. VII, T. VIII., (wydania
różne).
B. Literatura uzupełniająca omawiana na ćwiczeniach:
1. wybór tekstów z filozofii starożytnej autorstwa Janiny Gajdy – koncepcje arche Talesa, Anaksymandra, Anaksymenesa; porównanie teorii bytu Parmenidesa i logosu Heraklita.
2. Platon, Państwo (mit jaskini, ks. VII)
3. Kartezjusz, Rozprawa o metodzie
4. Kant I., Prolegomena – fragmenty – Wstęp oraz Jak możliwa jest czysta matematyka
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: