Przedmiot uzupełniający z zakresu kształcenia kulturowo-literackiego 2: 1.S2.FP.NJPO.17.1

Zajęcia mają charakter konwersatorium. Zajęcia zostaną poświęcone najważniejszym archetypom, toposom i motywom współtworzącym tożsamość kulturową Europy, obecnym w literaturze i kulturze polskiej. Ich problematyka zostanie ukazana zarówno przez pryzmat pierwotnego, retorycznego, jak i rozszerzonego, antropologicznego rodowodu. Celem zajęć będzie wskazanie źródeł tematycznego repertuaru literatury europejskiej, prześledzenie topiki kręgu śródziemnomorskiego i judeochrześcijańskiego, jej wieopostaciowości oraz funkcjonowania w literaturze i kulturze różnych epok. Ukazanie ich długiego trwania: znaczeniowej stałości i zmienności. Na zajęciach zostaną poddane analizie przykłady dzieł literackich i ikonograficznych prezentujące różne próby adaptacji, reinterpretacji, przenikania się i przeobrażeń omawianych archetypów i toposów. Celem przedmiotu jest wprowadzenie studentów w zagadnienia stosunku pisarzy do topiki i archetypów antycznych, z uwzględnieniem kontekstów filozoficznych i ideowych, a także wyposażenie ich w umiejętności posługiwania się różnymi metodologiami z dziedziny teorii literatury. Efektem jest nabycie przez studenta zdolności do swobodnego poruszania się w materii interpretacji dzieła literackiego, poszerzenie jego humanistycznych kompetencji, zaznajomienie się z najważniejszymi dziełami literackimi stanowiącymi kanon staropolskiej literatury. W ramach zajęć odbędą się konsultacje związane z zaliczeniem przedmiotu.

Kierunek studiów

Filologia polska

Literatura uzupełniająca

1) Cz. Hernas, Barok, Warszawa 1998. 2) J. Ziomek, Renesans, Warszawa 2012. 3) Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej, Wrocław 1990. 4) Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 1989. 5) A. Wolański, Edycja tekstów.

Nakład pracy studenta

A. Godziny kontaktowe: 15h Udział w zajęciach: 15h Udział w innych formach kontaktu bezpośredniego*: 5h B. Praca własna studenta: Przygotowanie do zajęć: 5h Przygotowanie pracy zaliczeniowej w formie prezentacji: 5h

Poziom studiów

Studia magisterskie

Profil kształcenia

Filologia polska, studia magisterskie

Rodzaj przedmiotu

uzupełniające

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

semestr zimowy

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Wymagania

Obecność na zajęciach, aktywny udział w dyskusji oraz przygotowanie pracy zaliczeniowej w formie prezentacji odtworzonej na zajęciach.

Założenia

Wymagana znajomość ogólnych zagadnień dotyczących historii, teorii literatury i metodologii badań literackich.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24-Z:

Roksana Rał-Niemeczek
Tomasz Wielg

W cyklu 2022/23-Z:

Małgorzata Burzka-Janik

Efekty kształcenia

Wiedza
- ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę o miejscu filologii
polskiej w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych
i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi (wypowiedź ustana - rozwiązywanie problemu; aktywność podczas dyskusji, praca zaliczeniowa);

- ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę o teoriach i metodologiach wykorzystywanych we współczesnych badaniach językoznawczych i literaturoznawczych oraz dziedzin pokrewnych (wypowiedź ustana - rozwiązywanie problemu; aktywność podczas dyskusji, praca zaliczeniowa);

- ma świadomość zmiennej natury literatury jako przedmiotu badań literaturoznawczych i zróżnicowania koncepcji teoretycznoliterackich (aktywność podczas dyskusji);

- ma świadomość odrębności i oryginalności literatury kolejnych epok literackich względem poprzedzających je i następujących po nich (aktywność podczas dyskusji);

- ma wiedzę o ewolucji metod czytania tekstów literackich i zmienności szkół badawczych oraz o współczesnym stanie badań o literaturze poszczególnych epok literackich (wypowiedź ustna, aktywność podczas dyskusji);

-ma pogłębioną wiedzę o metodach analizy, interpretacji i wartościowania tekstów literackich i tekstów kultury (praca zaliczeniowa).

Umiejętności
- wyszukuje, analizuje, selekcjonuje, integruje i wartościuje informacje z wykorzystaniem różnych źródeł wiedzy naukowej oraz użytkuje je do rozwiązywania problemów badawczych (wypowiedź ustana - rozwiązywanie problemu; aktywność podczas dyskusji, praca zaliczeniowa);

- tworzy syntezę różnych poglądów i formułuje na tej podstawie krytyczne sądy (wypowiedź ustna, aktywność podczas dyskusji);

- posiada pogłębione umiejętności analityczne: formułuje problem badawczy, dobiera materiał (w tym wyselekcjonowane teksty kulturowo-literackie), metody oraz konstruuje własne narzędzia badawcze (praca zaliczeniowa);

- analizuje, interpretuje i wartościuje teksty literackie kolejnych epok w kontekście zmieniających się estetyk i konwencji literackich, a także na tle literatur europejskich;

- stosuje określoną metodologię do analizy i interpretacji tekstu literackiego oraz tekstu kultury (praca zaliczeniowa, prace cząstkowe, wypowiedź ustna – rozwiązywanie problemu).

Kompetencje społeczne (postawy)
- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju, inspiruje i organizuje procesy poznawcze innych osób (wypowiedź ustana - rozwiązywanie problemu; aktywność podczas dyskusji, praca zaliczeniowa);

- ma pogłębioną świadomość znaczenia języka, literatury i kultury polskiej dla kultury europejskiej (wypowiedź ustana - rozwiązywanie problemu; aktywność podczas dyskusji).

Kryteria oceniania

Ustalenie oceny końcowej na podstawie aktywności podczas zajęć, analizy tekstu oraz końcowej prezentacji studenta.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

1. Parandowski, Mitologia (wybrane mity)
2. Biblia tysiąclecia (wybrane księgi)
3. A. Bruckner, Mitologia słowiańska.
4. Arystoteles, Poetyka.
5. Homer, Odyseja (fragmenty)
6. J. Kochanowski, Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1969 (tu wybrane fraszki i pieśni).
7. Samuel Twardowski, Dafnis, drzewem bobkowym, Wrocław 1980 (lub inne wydanie).
8. Szymon Szymonowic, Pentesilea.
9. Adrian Wieszczycki, Sielanki albo pieśni, wyd. i oprac. A. Gurowska, Warszawa 2001.

Przedmiotowa:
- A. Burzyńska, P. Markowski, Teorie literatury XX wieku, Kraków 2007.
- M. Głowiński, Archetyp I, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 1998.
- T. Kostkiewiczowa, Archetyp II, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 1998.
- E. Sarnowska-Temeriusz, Topika antyczna, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław 1993, s. 1083–1085.
- E. R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. A. Borowski, Kraków 1997.
- C. G. Jung, Archetypy i nieświadomość zbiorowa, przeł. R. Reszke, Warszawa 2016
- C. G. Jung, Archetypy i symbole. Pisma wybrane, przekład J. Prokopiuk, Warszawa 1993.
- N. Szafrańska, Seksualność Paskwaliny, czyli o specyfice poematu Samuela Twardowskiego raz jeszcze, „Meluzyna” 2 (11), 2019, s. 21-33
- J. Dąbkowska-Kujko, J. Krauze-Karpińska, Staropolskie Arkadie, Studia Staropolskie. Series Nova.
- B. Otwinowska, Sen w poezji Jana Kochanowskiego, w: Jan Kochanowski 1584–1984. Epoka - twórczość - recepcja, red. J. Pelc, P. Buchwald-Pelcowa, B. Otwinowska, t. 1, Lublin 1989.
- R. Rał-Niemeczek, Anatomiczny spektakl w dawnej poezji erotycznej,
Stowarzyszenie Młodych Twórców "Kontrast"
- D. Künstler-Langner, Idea „vanitas”, jej tradycje, toposy w poezji polskiego baroku, Toruń 1993 (tu rozdz. IV).
- I. Maciejewska, Topika tradycji narodowych, w: Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław 1993, s. 1124–1131.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S2.FP.NJPO.17.1 w USOSweb