Diagnoza logopedyczna w praktyce 1 1.S2.L.PP.9

Zakres tematów:
1. Diagnoza logopedyczna dzieci (opóźniony rozwój mowy; niedokształcenie mowy (SLI, afazja rozwojowa); wady wymowy; jąkanie wczesnodziecięce; rozwojowa niepłynność mowy; dysfonia; zaburzenia mowy i wymowy w niedosłuchach; zaburzenia mowy i wymowy w rozszczepach podniebienia (palatolalia); dyslalia ankyloglosyjna; dysfagia u dzieci; zaburzenia miofunkcjonalne; zaburzenia kompetencji komunikacyjnej w spectrum autyzmu; zaburzenia mowy w niepełnosprawności intelektualnej (oligofazja); afazja nabyta u dzieci (pourazowa, w efekcie neuroinfekcji); zaburzenia mowy w zespołach genetycznych u dzieci; zaburzenia mowy w dysartrii i anartrii (o podłożu mózgowego porażenia dziecięcego); zaburzenia kompetencji komunikacyjnej i językowej w mutyzmie).
2. Diagnoza logopedyczna dorosłych (afazja ruchowa; afazja czuciowa; rozpad kompetencji językowej i komunikacyjnej w zespołach otępiennych, degeneracyjnych w efekcie procesów geriatrycznych).
3. Diagnostyka różnicowa zaburzeń mowy, wymowy i komunikacji u dzieci i młodzieży (opóźniony rozwój mowy a niedokształcenie mowy (afazja rozwojowa); opóźniony rozwój mowy a oligofazja; afazja rozwojowa a mutyzm; afazja rozwojowa a zaburzenia mowy i komunikacji w spectrum autyzmu; rozwojowa niepłynność mowy a jąkanie wczesnodziecięce; dysartria a dyslalia; palatolalia a dyslalia).
4. Diagnostyka różnicowa zaburzeń mowy i komunikacji u dorosłych (afazja czuciowa a afazja ruchowa; jąkanie a afazja u osób dorosłych; zaburzenia mowy w przebiegu demencji i procesów geriatrycznych).
5. Diagnoza logopedyczna przesiewowa (narzędzia diagnozy przesiewowej; organizacja badań przesiewowych w przedszkolu i szkole).
6. Narzędzia diagnostyki logopedycznej (procedura diagnozy logopedycznej (wywiad, analiza dokumentacji medycznej, badania właściwe, opracowywanie wniosków, formułowanie oceny logopedycznej i zaleceń do pracy); rodzaje testów (przesiewowe, testy językowe, kwestionariusze logopedyczne); warsztat pracy logopedyczny (wyposażenie gabinetu, instrumentarium logopedyczne, niezbędnik pomocy logopedycznych).
7. Model diagnozy zespołowej zaburzeń mowy i komunikacji (współpraca logopedy z: psychologiem – ocena psychologiczna zmierzająca do określenia poziomu rozwoju poznawczego dziecka jako kluczowa w określeniu przyczyn i dynamiki nabywania mowy u dziecka lub poziomu rozwoju poznawczego u młodzieży lub dorosłych; pedagogiem – ocena poziomu umiejętności niezbędnych do opanowania czytania i pisania ( w tym poziomu rozwoju funkcji słuchowo-językowych kluczowych dla procesów czytania i pisania); neurologiem – ocena neurologa jako kluczowa w określaniu przyczyn i rokowania w zaburzeniach językowych (lokalizacja uszkodzenia, badania budowy i czynności mózgu); psychiatrą – badania psychiatryczne jako niezbędny element diagnozy objawów osiowych w spectrum autyzmu lub innych zaburzeniach zachowania dziecka/pacjenta; ortodontą – badanie funkcji w obrębie układu stomatognostycznego w kontekście leczenia otrodontycznego i poprawy możliwości artykulacyjnych u dziecka z wadą wymowy, ocena zaburzeń miofunkcjonalnych, przerostu III migdała, dysfunkcji połykowej i oddechowej; fizjoterapeutą – ocena napięcia mięśniowego regulującego pracę całego organizmu, w tym narządów artykulacyjnych, wykorzystanie technik tapingu logopedycznego w terapii logopedycznej; terapeutą SI – ocena odbioru, prawidłowej rejestracji i przetwarzania przez zmysły bodźców docierających do dziecka. Trudności w uczeniu się mowy i języka mają często podłoże sensoryczne; audiologiem – ocena słuchu fizjologicznego w diagnozie opóźnień rozwoju mowy oraz zaburzeń artykulacyjnych).
8. Analiza przypadków poszczególnych zaburzeń wymowy, mowy i komunikacji (praktyczna analiza nagrań, protokołów badania, kwestionariuszy, próbek mowy dotyczących konkretnych przypadków diagnostycznych).

Literatura uzupełniająca

Demel G. (1979). Wady wymowy. Profilaktyka i korekcja. PZWL, Warszawa. Demel G. (1987). Elementy logopedii. WSiP, Warszawa. Felten D., Józefowicz R. (2003). Atlas neuroanatomii i neurofizjologii Nettera. Urban & Partner, Wrocław. Hamerlińska A. (2009). Grupowa terapia logopedyczna-wybór czy przymus logopedy? [W:] red. nauk. E. Przygońska, I. Chmielewska. Nauczyciele wobec wyzwań współczesności. WSHE, Łódź. Jastrzębowska G. (2003). Dyslalia. [W:] red. nauk. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska. Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. Tom 2. Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych. UO, Opole. Jauer-Niworowska O. (2009). Dyzartria nabyta. Diagnoza logopedyczna i terapia osób dorosłych. APS, Warszawa. Kittel A. (2019). Terapia miofunkcjonalna. Majus, Zielona Góra. Kirshner H. (2006). Dyzartria i apraksja mowy. [W:] red. nauk. W. Bradley, R. Daroff, G. Fenichel, J. Jankowic. Neurologia w praktyce klinicznej. Zasady diagnostyki i postępowania. Tom 1. Czelej, Lublin. Kądzielawa D. (2003). Neuropsychologiczna charakterystyka afazji i metody jej diagnozowania. [W:] red. nauk. A. Balejko. Diagnoza i terapia osób z afazją. Holistyczne podejście do chorego. Białystok Lewandowski A., Tarkowski Z. (1989). Dyzartria – wybrane problemy etiologii, diagnozy i terapii. Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego Ministerstwa Edukacji Narodowej. Warszawa. Marecka U., Gustaw K. (2006). Skala dyzartrii. Wersja dla dzieci. Conlinuo. Wrocław. Pąchalska M. (1999). Afazjologia. PWN, Kraków, Warszawa. Przesmycka-Kamińska J. (1980). Zaburzenia porozumiewania się słownego z otoczeniem w afazji. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław. Sołtys-Chmielowicz A. (2002). Wady wymowy i ich korygowanie. Logopedia, tom 31, s. 51-93. Sołtys-Chmielowicz A. (2008). Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka. Impuls, Kraków. Stecko E. (2002). Zaburzenia mowy dzieci – wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne. UW, Warszawa. Tłokiński W. (2005). Zaburzenia mowy o typie dysartrii. [W:] red. nauk. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska. Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki. Uniwersytet Opolski, Opole. Walsh K. (2000). Neuropsychologia kliniczna. PWN, Warszawa. Wajgt A. (1990). Zaburzenia mowy, afazja, dysartria, afonia. [W:] red. nauk. F. Kokot. Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych. Warszawa.

Nakład pracy studenta

A. Godziny kontaktowe: 150h/ 6 ECTS Udział w zajęciach: 105h Udział w zaliczeniu, realizacja projektu w placówce, raportowanie z realizacji projektu, prezentacja wniosków: 45h B. Praca własna studenta: 60h/ 2 ECTS Przygotowanie do zajęć: 50h Przygotowanie do kolokwium: 10h

Koordynatorzy przedmiotu

Justyna Migoń-Sasuła
Natalia Ogórek

Efekty kształcenia

Wiedza: student zna i rozumie
1. sposoby diagnozowania zaburzeń mowy, wymowy i kompetencji komunikacyjnych u dzieci, młodzieży i dorosłych (K_W05);
2. procedurę diagnozy logopedycznej oraz narzędzia do jej przeprowadzenia (K_W08);
3. narzędzia przesiewowe do badania artykulacji i mowy dziecka (K_W08);
4. potrzebę diagnozy zespołowej i potrafi ją przeprowadzić oraz przekazywać wiedzę innym specjalistom K_W07).

Umiejętności: student potrafi
5. dokonać diagnozy zaburzeń mowy, wymowy i kompetencji komunikacyjnych u dzieci, młodzieży i dorosłych (K_U05);
6. zróżnicować zaburzenia mowy i kompetencji komunikacyjnych, aby postawić ostateczną diagnozę, bazując na ocenie objawów kluczowych dla każdego z zaburzeń (K_U05);
7. zróżnicować na podstawie objawów i dostępnej dokumentacji medycznej rodzaj zaburzenia mowy (K_U04);
8. określić niezbędne w wyposażeniu gabinetu pomoce dydaktyczne oraz inne środki niezbędne w pracy logopedy (K_U08);
9. na podstawie analizy konkretnych materiałów (sporządzonych we własnym zakresie i zaprezentowanych na zajęciach) dokonać diagnozy logopedycznej K_U05).

Kompetencje społeczne: student jest gotów do
10. wymagania od siebie i innych przestrzegania zasad obowiązujących w podjętej działalności zawodowej logopedy, dotyczących utrzymywania i podwyższania jakości prowadzonej działalności oraz kultury współpracy i kultury konkurencji (K_K01);
11. tworzenia, utrzymywania i rozwijania właściwych relacji w logopedycznym środowisku zawodowym oraz z innymi specjalistami (K_K02);
12. promowania kultury projakościowej w dziedzinie działalności zawodowej logopedy i podejmowania etycznych decyzji w sytuacjach wysokiego ryzyka (K_K03).

Kryteria oceniania

Metody dydaktyczne: Wykład konwersatoryjny, dyskusja, analiza wypowiedzi, ćwiczenia praktyczne

Metody i kryteria oceniania:
A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)
Kolokwia pisemne (efekty 1,2,3,4,5,6,7,8,9) aktywność na zajęciach (efekty 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12).
B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny
Ustalenie oceny końcowej na podstawie średniej oceny za kolokwia pisemne (70%) i aktywności na zajęciach (30%).

Literatura

Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć
Domagała A., Mirecka U. (2021) Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna. Tom 1 i 2. Harmonia, Gdańsk.
Jastrzębowska G. (2003). Zaburzenia komunikacji językowej (wyjaśnienie podstawowych pojęć). [W:] red. nauk. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska. Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. Tom 1. Interdyscyplinarne podstawy logopedii. UO, Opole.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S2.L.PP.9 w USOSweb