Wybrane zagadnienia z historii literatury polskiej i powszechnej 4 1.S3.ED.18
Stan edycji polskich tekstów literackich epoki pozytywizmu. Specyfika polskich manifestów krytycznoliterackich (w wyborze: A. Świętochowski, A. Wiślicki, F. Krupiński, J. Ochorowicz, P. Chmielowski, H. Sienkiewicz). Problematyka i poetyka tekstów lirycznych (m.in. „poeci przeklęci”, A. Asnyk, J. Gomulicki, M. Konopnicka); tendencje postromantyczne, parnasistowskie i premodernistyczne w poezji polskiej drugiej połowy XIX wieku. Ewolucja nowelistyki polskiej w epoce realizmu, jej problematyka i konwencje estetyczne (H. Sienkiewicz, B. Prus, E. Orzeszkowa, M. Konopnicka, A. Świętochowski). Specyfika prozy polskiego i europejskiego realizmu oraz naturalizmu (gatunki, konwencje, tematy, problemy) na przykładzie ważniejszych osiągnięć epoki (w wyborze: teksty B. Prusa, E. Orzeszkowej, H. Sienkiewicza, A. Dygasińskiego, G. Flauberta, F. Dostojewskiego, F. Tołstoja, E. Zoli). Pokrewne wątki i aspekty w tekstach polskiego i europejskiego realizmu. Ciekawe przypadki genezy i ewolucji tekstów literackich
Dyscyplina
Kierunek studiów
Literatura uzupełniająca
W cyklu 2022/23-L: PODMIOTOWA:
1. Lew Tołstoj, Śmierć Iwana Iljicza, [w:] tenże, Opowiadania i nowele. Wybór, przeł. J. Dmochowska [i in.], oprac. i wstęp R. Łużny, Wrocław 1985, BN II 217
2. Gustaw Flaubert, Pani Bovary, przeł. A. Micińska, przedmowa J. Parandowski, Warszawa 1957 (i nast. wydania) – lub: Gustave Flaubert, Pani Bovary. Z obyczajów prowincji, przekład i komentarze R. Engelking, Warszawa 2014
3. Fiodor Dostojewski, Potulna. Opowiadanie fantastyczne (Łagodna. Opowiadanie fantastyczne), przeł. G. Karski lub Z. Podgórzec (wyd. dowolne)
PRZEDMIOTOWA:
1. A. Wietecha, U kresu poznania, czyli pożegnanie zmarłego w „Martwej naturze” Marii Konopnickiej, [w:] Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej, red. B. K. Obsulewicz, I. Wiśniewska, Lublin 2010
2. B. Bobrowska, Kod tradycji – język miejsc. (O „Pleśni świata” B. Prusa), [w:] Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska i J. Maciejewski, Warszawa 2001
3. A. Paja, „Przeszłość przyszłości”. „Pleśń świata”, czyli los wygranych z raju, „Pamiętnik Literacki” 2003, z. 2
4. R. Stachura, Mech, kamień i diabelskie sztuczki w „Pleśni świata” Bolesława Prusa, [w:] List, opowiadanie, nowela. Analizy i interpretacje, red. T. Budrewicz, H. Bursztyńska, wyd. nowe poszerzone, Kraków 2001
5. T. Żabski, Twórczość Sienkiewicza a literatura popularna i kultura masowa, [w:] Po co Sienkiewicz? Sienkiewicz a tożsamość narodowa: z kim i przeciw komu? red. T. Bujnicki, J. Axer, Warszawa 2007
6. T. Bujnicki, Romantyczny obraz Ukrainy a historyczna wizja w „Ogniem i mieczem”, [w:] Po co Sienkiewicz?...
7. T. Bujnicki, Sarmacko-barokowy świat pana Zagłoby, [w:] tenże, Sienkiewicza „powieści z lat dawnych”. Studia, Kraków 1996
| Ogólnie: Borkowska G., Pozytywiści i inni, Warszawa 1996;
2. Tomkowski J., Mój pozytywizm. Warszawa, 1993;
3. Przełom antypozytywistyczny w polskiej świadomości kulturowej końca XIX, red. Maciejewski J. i Bujnicki T., Wrocław 1986 (wybór);
4. „Lalka" i inne. Studia w stulecie powieści realistycznej, red. Bachórz J. i Głowiński M., Warszawa 1992;
5. Kulczycka-Saloni I, Knysz-Rudzka D., Paczoska E., Naturalizm i naturaliści w Polsce. Doświadczenia, poszukiwania, kreacje,
Warszawa 1992;
6. Prokop J., Uniwersum polskie, Kraków 1993 (tu: Uniwersum polskie; Rodzina pod. zaborami; Święte rany polskiego narodu);
7. M. Gloger, Pozytywizm: między nowoczesnością a modernizmem, „Pamiętnik Literacki” 2007, z. 1.
8. Dynamika wewnętrzna światopoglądu Młodej Polski, w: Porównania. Studia o kulturze modernizmu, red. R.Zimand, Warszawa 1993;
9. Wyka. K, Młoda Polska /t. 1 Modernizm polski, t.2 Szkice z problematyki epoki), Kraków 3.977 ;
10. Tomkowski J., Młoda Polska, Warszawa 2001.
11. Ihnatowicz E. , Literatura II połowy XIX wieku, Warszawa 2000.
12. Nycz R., Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Warszawa 1997.
13. E. Paczoska, Prawdziwy koniec XIX wieku, Warszawa 2010. |
Nakład pracy studenta
Poziom studiów
Profil kształcenia
Rodzaj przedmiotu
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot
Tryb prowadzenia
W cyklu 2022/23-L: Realizowany w sali Lektura monograficzna | Ogólnie: Lektura monograficzna Realizowany w sali |
Wymagania
Założenia
W cyklu 2022/23-L: zapoznanie studenta z przykładowymi, ważniejszymi utworami prozatorskimi i poetyckimi polskiego i europejskiego realizmu w różnych kontekstach odbioru | Ogólnie: zapoznanie studenta z przykładowymi, ważniejszymi tekstami literackimi polskiego i europejskiego realizmu w różnych kontekstach odbioru |
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA: ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE
k_W01 w zaawansowanym stopniu – wybrane fakty, obiekty i zjawiska
kulturowe oraz dotyczące ich metody i teorie literaturoznawcze i
językoznawcze (w tym tekstologiczne) wyjaśniające złożone
zależności między nimi, stanowiące podstawową wiedzę ogólną z
zakresu polonistycznego literaturoznawstwa i językoznawstwa z
elementami kulturoznawstwa (w tym edytorstwa i liternictwa),
tworzące jej podstawy teoretyczne oraz wybrane zagadnienia z
zakresu szczegółowej wiedzy z obszaru literaturoznawstwa i
językoznawstwa polskiego
k_W02 miejsce i znaczenie polskiego literaturoznawstwa i
językoznawstwa w systemie nauk humanistycznych i
społecznych, ich specyfikę przedmiotową i metodologiczną oraz
kierunki ich rozwoju
k_W03 teorie, metodologię i terminologię ogólną i szczegółową z
zakresu literaturoznawstwa i językoznawstwa oraz szczegółową z
zakresu edytorstwa (projektowania i przygotowywania do druku
publikacji zwartych i ciągłych)
k_W04 metody analizy, interpretacji oraz edycji, redakcji, korekty
tekstów literackich, naukowych oraz popularnonaukowych w
obrębie wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w
literaturoznawstwie
k_W05 poszczególne fazy powstania utworu literackiego, naukowego i
popularnonaukowego, jak również znaki stosowane w aparacie
krytycznym w wydaniach krytycznych dzieł literackich,
naukowych i popularnonaukowych przy zestawiania różnych
wersji tego samego tekstu literackiego
UMIEJĘTNOŚCI: ABSOLWENT POTRAFI
k_U01 wykorzystywać posiadaną wiedzę literaturoznawczą i
językoznawczą (w tym szczególnie dotyczącą korekty, redakcji i
edycji krytycznej dzieł literackich, naukowych oraz
popularnonaukowych) – formułować i rozwiązywać złożone i
nietypowe problemy dotyczące zjawisk literackich oraz
wykonywać zadania w warunkach nie w pełni przewidywalnych
przez:
- właściwy dobór źródeł oraz informacji z nich pochodzących,
dokonywanie oceny, krytycznej analizy i syntezy tych informacji,
- właściwy dobór technik i metod pracy edytora związanych z
przygotowaniem tekstu do druku (m.in. prace organizacyjne,
adiustacja, dbałość o właściwy poziom merytoryczny,
artystyczny, graficzny, typograficzny wydawanego dzieła)
- dobór oraz stosowanie właściwych metod i narzędzi, w tym
zaawansowanych technik informacyjno-komunikacyjnych (ICT)
k_U02 formułować i analizować problemy badawcze, dobierać metody i
narzędzia ich rozwiązania z wykorzystaniem wiedzy z zakresu
literaturoznawstwa i językoznawstwa (z możliwością
uwzględnienia wiedzy z nauk pokrewnych, w tym szczególnie z
zakresu edytorstwa i liternictwa)
k_U03 rozpoznać teksty literackie oraz przeprowadzić ich krytyczną
analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod
literaturoznawczych pozwalających na ocenę ich znaczenia i
oddziaływania w procesie historyczno-kulturowym
k_U04 komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii
dotyczącej opisu tekstów literackich, naukowych
Kryteria oceniania
Obecność i aktywność na zajęciach (ewent. referat ustny)
Pisemna praca zaliczeniowa
Literatura
J. Kulczycka-Saloni, Pozytywizm, Warszawa 1971 (Biblioteka Polonistyki),( tu: A. Comte, Prawo trzech stadiów; H.T.Buckle, Historia
cywilizacji w Anglii; J.S. Mill, O zasadzie użyteczności; K. Darwin, Autobiografia; H.Spencer, Jednostka wobec państwa; H.A. Taine, Trzy
siły pierwiastkowe; E. Zola, Powieść eksperymentalna).
Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-saloni, BN I 249; ( A. Wiślicki, Groch o ścianę; P. Chmielowski,
Niemoralność w literaturze; Utylitaryzm w literaturze; A. Świętochowski, My i wy; Pleśń społeczna i literacka)
Publicystyka okresu pozytywizmu 1860-1900. Antologia, oprac. S. Fita, Warszawa 2002. (tu: J. Ochorowicz, Romantycy i realiści; F.
Krupinski, Romantyzm i jego skutki; A. Świętochowski, Praca u podstaw; Dumania pesymisty; Wskazania polityczne , E. Orzeszkowa ,
Kilka słów o kobietach ; A. Dygasiński, Praca krajowa)
Poetki przełomu XIX i XX wieku, pod red. J. Zacharskiej, Białystok 2000 (M. Konopnicka,M. Bartusówna)
Asnyk Adam, Poezje zebrane, Toruń 1995 (wstęp; Sen grobów; cykl Nad głębiami; wybór wierszy miłosnych i tatrzańskich; Do młodych)
Dygasiński Adolf, Zając;
Faleński Felicjan, Wybór utworów, oprac. M. Grzędzielska, 1971, BNI , 202 (Melodie z domu niewoli, Sponad mogił, Meandry) ;
Konopnicka Maria, Poezje, oprac. A. Brodzka lub Pisma wybrane, pod red, J. Nowakowskiego, t. I Utwory poetyckie , oprac. M. Zięba
(cykle Z łąk i pól, Wieczorne pieśni, Italia, Z mojej Biblii); Nowele ( Banasiowa, Panna Florentyna, Józik Srokacz, Mendel Gdański, Nasza
szkapa, W dolinie Skawy); pisma krytycznoliterackie , w: Pisma wybrane, t. IV (Mickiewicz – jego życie i duch; Teofil Lenartowicz; O
Krzyżakach)
Kraszewski Jozef Ignacy, Dziecię Starego Miasta, oprac. S. Burkot, Wrocław 1988, BN I 71;
Orzeszkowa Eliza, Nowele i opowiadania ( Daj kwiatek, W zimowy wieczór, Dobra Pani;, Melancholicy – Światło w ruinach, Ogniwa; Gloria
victis – Hekuba i Gloria victis), powieści: Marta, Meir Ezofowicz, Nad Niemnem, Cham; artykuły: Kilka uwag nad powieścią; O powieściach
T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle)
Prus Bolesław, Nowele i opowiadania (Grzechy dzieciństwa, Kamizelka, Omyłka, Powracająca fala, Przygoda Stasia, Z legend dawnego
Egiptu); Kroniki. Wybór, oprac. J. Bachórz, 1994, BN I, 285; Placówka; Lalka, oprac. J. Bachórz, BN I, 262; Emancypantki; Faraon;
artykuły: „Ogniem i mieczem” powieść z lat dawnych Henryka Sienkiewicza, w: Programy i dyskusje okresu pozytywizmu, oprac. J.
Kulczycka-Saloni, BN I 249;
Sienkiewicz Henryk, Wybór nowel i opowiadań, oprac. T. Bujnicki, BN I, 231 (Szkice węglem, Jamioł, Latarnik, Wspomnienie z Maripozy,
Pójdź za mną; W mgle); Trylogia; Bez dogmatu; Quo vadis; Krzyżacy; artykuły: O powieści historycznej; O naturalizmie, w: Programy i
dyskusje …
Sygietyński Antoni, Na skałach Calvados, artykuł: Nasz ruch powieściowy, w: Polska krytyka literacka1800-1918, pod red. J.
Krzyżanowskiego, Warszawa 1959, t. III .
Szymański Adam, Szkice, Kraków 1998 (tu: Dwie modlitwy) ; wstęp B. Burdzieja.
Świętochowski Aleksander, Liberum veto , t. 1-2, oprac. M. Brykalska (2 felietony); artykuły, w: Programy i dyskusje okresu pozytywizmu…
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: