Przedmiot literaturoznawczy uzupełniający kanon 2: 1.S3.ED.56.4
1. Motywy oniryczne a literatura wizyjna. Geneza gatunku visio (zob. Nekyja w XI pieśni Odysei Homera i VI ks. Eneidy oraz wizja św. Pawła), reguła contrappasso (reguła odwetu), czyli m. in. dydaktyczny charakter peregrynacji po zaświatach. Kompozycja, bogactwo symboliki, w tym symboliki numerologicznej, rozmaitość środków ekspresji, artyzm i wymowa ideowa dzieła. Staropolskie nekyje.
2. Motywy antyczne w literaturze staropolskiej
3. Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego
4. Emblematy jako przykład twórczości łączącej słowo i sztuki plastyczne. Związek z horacjańską regułą „ut pictura poësis” Tradycje i nawiązania w literaturze europejskiej
5. Humanistyczne formy erotyki w średniowiecznej liryce i epice (kontynuacja dworskiej miłości oraz wzorca dolce stil nuovo). Tradycje rzymskiej poezji miłosnej oraz liryki prowansalskiej. Romans o Róży jako średniowieczna ars amandi, czyli dzieło kontrastujące z ideami gotyku i dojrzałej scholastyki. Stylizacje miłości, alegoryczność utworu (m. in. Jan Dantyszek, Sen o różnoistności Cnoty i Fortuny oraz najbardziej znane staropolskie romanse alegoryczne)
6. Uznanie znaczenia i roli alegorezy w procesie eksplikacji tekstów dawnych.
7. Konwencja świata do góry nogami. Mechanizmy funkcjonowania zasad intertekstualności. Renesansowa wizja człowieka i uniwersum w Gargantui i Pantagruelu. Literatura sowizdrzalska
8. Podobieństwa podyktowane wspólnotą źródeł, m. in. paralele tematyczne (i gatunkowe) wynikające z przynależności do kierunków i prądów literackich (np. konceptyzm lub pastoralizm).
7. Magia miłości w Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego i Śnie nocy letniej W. Szekspira
9 Uchwytne paralele między poezją J. Donne`a a twórczością M. Sępa Szarzyńskiego, ale również S. Grabowieckiego, S. Grochowskiego i K. Twardowskiego.
10. Wizja człowieka w filozofii Erazma z Rotterdamu
Kierunek studiów
Literatura uzupełniająca
Nakład pracy studenta
Poziom studiów
Rodzaj przedmiotu
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot
Tryb prowadzenia
Wymagania
Założenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Zna wybrane z kanonu najważniejsze teksty powstałe w kręgu literatury europejskiej, które wpłynęły na rozwój idei estetycznych i etycznych (K_W01; P6S_WG)
Rozpoznaje popularne w kulturze europejskiej symbole i motywy literackie
Rozpoznaje właściwe poszczególnym epokom konwencje, treści ideowe, kategorie estetyczne oraz formuły gatunkowe (K_W02 ; P6S_WG)
Zna podstawowe założenia poetyki historycznej, funkcjonowania zasad intertekstualności, z którą związane są koncepcje dotyczące związków i zależności ideowych wpływów w kulturze europejskiej (K_W04; P6S_WG)
Umiejętności
Analizuje dzieła zaliczane do kanonu literatury europejskiej w kontekście przemian społecznych, religijnych, kulturowych i ekonomicznych dokonujących się na terenie Europy (k_U01; P6S_UW).
Posiada umiejętność korzystania z rozmaitych zbiorów symbolograficznych, w których obowiązuje zasada wykładni alegorycznej, jak również umiejętna selekcja i trafna synteza analizowanych motywów i obrazów (k_U04; P6S_UK).
Posiada umiejętność orientacji w zakresie najbardziej znanych arcydzieł dawnej literatury europejskiej(k_U05; P6S_UK)
Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami nauczyciela (k_U07; P6S_UU)
Kompetencje społeczne (postawy)
Wrażliwość na rolę literatury europejskiej jako elementu cywilizacji Zachodu. Świadomość znaczenia tej cywilizacji oraz tekstów powstałych w jej kręgu dla rozwoju innych kultur ((k_K04; P6S_KR).
Ma świadomość wagi i odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz konieczności przyjęcia postawy tolerancji wobec różnic narodowych, etnicznych, językowych i religijnych (k_K05)
Ma szacunek dla dziedzictwa, na które składa się historia, kultura, koncepcja życia w społeczeństwie, sposób życia będące wspólnym dobrem wszystkich Europejczyków, dziedzictwa które pozwala sięgnąć do samych korzeni europejskiej tożsamości (k_03; P6S_KR)
Kryteria oceniania
Kryteria zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach - 30%, sprawdzian albo prezentacja – 45%, praca autorska, przygotowanie do zajęć – 25% .
zaliczenie z oceną,
Literatura
Podstawowa literatura przedmiotu:
Teksty źródłowe
1. Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, oprac. M. Adamczyk, W. R. Rzepka, W. Wydra, Warszawa – Poznań 1996.
2. M. Rej, Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego, oprac. W. Kuraszkiewicz, Wrocław 1971 (fragmenty).
3. A. Alciati, Emblematum libellus, przekł. i koment. A. Dawidziuk; przekł. i koment. B. Dziadkiewicz; przekł. i koment. E. Kustroń-Zaniewska; wstęp i oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002.
4. C. Ripa, Ikonologia, przekł. I. Kania, Kraków 1992.
5. W. Szekspir, Sen nocy letniej, przekł. W. Tarnawski, oprac. P. Mroczkowski, Wrocław 1987, BN II 162.
6. Gesta Romanorum. Historie rzymskie, spolszczył P. Hertz, Warszawa 2001.
7.Wilhelm z Lorris i Jan z Meun, Powieść o róży, wybór, przekł. i wstęp M. Frankowska-Terlecka i T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1997.
8. Brunetto Latini, Skarbiec wiedzy, przeł. i oprac. M. Frankowska-Terlecka i T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1992.
9. Dante Alighieri, Liryki najpiękniejsze, przeł. E. Porębowicz, Toruń 2000.
10. Dante Alighieri, Boska Komedia. (Wybór), przeł. E. Porębowicz, wstęp i koment. K. Morawski, Wrocław 1977 BN II nr 187 (tu: Piekło).
11. Palingeniusz (Marcellus Palingenius Stellatus), Zodiak życia, przeł. i oprac. U. Bednarz, wstęp U. Bednarz i J. Sokolski, Wrocław 2015.
12. Dantyszek Jan, Sen o różnoistotności Fortuny i Cnoty [w:] Tenże, Pieśni, wybór i przeł. A. Kamieńska, wstęp Z. Nowak, Olsztyn 1987.
13. F. Rabelais, Gargantua i Pantagruel, przekł. T. Boy-Żeleński, Kraków 2003.
14. Antologia literatury sowizdrzalskiej, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1985, BN I, nr 186.
15. Z. Morsztyn, Emblemata, oprac. P. i J. Pelcowie, Warszawa 2001.
16. M. Rej, Zwierzyniec, oprac.. W. Bruchnalski, Kraków 1895.
17. M. Rej, Kupiec, oprac. A. Kochan, Warszawa 2009.
18. Kochanowski, Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1980
19. M. Sęp Szarzyński, Rytmy abo Wiersze polskie oraz cykl erotyków, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1973, BN I 118.
20. S. Twardowski, Nadobna Paskwalina, oprac. J. Okoń, Wrocław 1980, BN I 87.
21. Kasper Twardowski, Lekcyje Kupidynowe, oprac. R. Grześkowiak, Warszawa 1997.
22. K. Twardowski, Pochodnia miłości Bożej z piącią strzał ognistych, Warszawa 1995.
23. K. Bolesławiusz, Przeraźliwe echo trąby ostatecznej, wyd. J. Sokolski, Warszawa 2004
24. Giambattista Marino, przeł. Anonim, Adon, cz. 1-2, Rzym-Warszawa 1993.
25. Morsztyn J. A., Wybór poezji, oprac. W. Weintraub, Wrocław 1988.
26. Poeci języka angielskiego, t.1, wybór i oprac. H. Krzeczkowski, J. S. Sito, J. Żuławski, Warszawa 1969.
27. Erazm z Rotterdamu, Wybór pism, przeł. M. Cytowska, E. Jędrkiewicz, M. mejor, wybór, wstęp i koment. M. Cytowska, Wrocław 1992 BN II nr 231
28. A. Alciati, Emblematum libellus, przekł. i koment. A. Dawidziuk; przekł. i koment. B. Dziadkiewicz; przekł. i koment. E. Kustroń-Zaniewska; wstęp i oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002.
Obowiązkowa literatura przedmiotu:
Słownik literatury staropolskiej. (Średniowiecze-Renesans-Barok), pod red. T. Michałowskiej, Wrocław 1990.
T. Bieńkowski, Z badań nad recepcją antyku w Polsce do k. XVIII w., Pamiętnik Literacki” t.59 (1968), ss. 29–53.
Denis de Rougemont, Erotyzm i mity duszy, przeł. A. Gettlich, „Twórczość” 1972 nr 10.
J. Sokolski, Barokowa księga natury. O europejskiej symbolografii wieku XVII, Wrocław 1992.
J. Sokolski, „Miejsce to zowią żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne, Wrocław 1988.
D. Gostyńska, Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej, Warszawa 1991.
A. Nowicka-Jeżowa, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa 2000.
W kręgu baroku i barokowości, red. M. Kaczmarek, Opole 1993.
Wyobraźnia epok dawnych: obrazy - tematy - idee. Materiały sesji dedykowanej Profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, red. Janusz Goliński, Bydgoszcz, 2001.
T. Szostek, Exemplum w polskim średniowieczu, Warszawa 1997.
Słownik sarmatyzmu. Idee, pojęcia, symbole, red. A. Borowski, Kraków 2001.
A. Dąbrówka, Teatr i sacrum w średniowieczu. Religia – cywilizacja- estetyka, Wrocław 2001.
J. Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990.
M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais'go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, Warszawa 1975.
Jan Kochanowski. Interpretacje, red. J. Błoński, Kraków 1989.
Liryka polska. Interpretacje, red. J. Sławiński i J. Prokop, Gdańsk 2001.
Lekcje czytania. Eksplikacje literackie, red W. Dynak i A. W. Labuda, cz. 1,Warszawa 1991
J. Pelc, Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.
Z. Głombiowska, Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego, Warszawa 1988.
J. Sokolski, Barokowa księga natury. O europejskiej symbolografii wieku XVII, Wrocław 1992.
J. Sokolski, „Miejsce to zowią żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne, Wrocław 1988.
J. Sokolski, Pielgrzymi do Piekła i Raju. Świat średniowiecznych łacińskich wizji eschatologicznych, Wrocław 1995.
Kobielus S., Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Warszawa 2002.
Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, przeł. W. Zakrzewska i P. Pachciarek, koment. t. Łozińska, Warszawa 1990.
Z. Kniaźniołucki, Do genezy poematu Mikołaja Reja „Wizerunek żywota poczciwego człowieka", Kraków 1908.
Strzałkowa Maria, Historia literatury hiszpańskiej. Zarys, Wrocław 1966.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: