Socjologia języka i komunikacji 1.S3.ED.7

1. Socjolingwistyka jako dyscyplina naukowa, jej przedmiot i metody badań. Historia socjolingwistyki.
2. Kategorie socjologiczne a język. Społeczne determinanty języka, wariantywność języka. Pod-stawowe pojęcia socjolingwistyki: sytuacja językowa, społeczność komunikacyjna, repertuar językowy, kompetencja komunikacyjna i socjolingwistyczna, dwu- i wielojęzyczność, diglosja itd.
3. Społeczne determinanty komunikacji językowej.
4. Język a tożsamość etniczna, narodowa, europejska. Języki, narody, państwa. Język a kultura
5. Klasyfikacja języków – podstawy teoretyczne. Klasyfikacja historyczna, geograficzna, typologiczna. Klasyfikacja socjolingwistyczna, status języków (języki państwowe, urzędowe, literackie, regionalne, mniejszościowe, mikrojęzyki). Status społeczny języka i ograniczenia klasyfikacji lingwistycznej, problem rozgraniczenia języków i dialektów.
6. Systemowe, funkcjonalne i społeczne zróżnicowanie polskiego języka etnicznego.
7. Geograficzne zróżnicowanie języka polskiego. Ogólna charakterystyka dialektów języka polskiego. Gwary miejskie.
8. Klasyfikacja socjolektów.
9. Pojęcie polityki językowej.
10. Podstawowe akty prawne i dokumenty dotyczące funkcjonowania języków w Europie. Polskie ustawy językowe.
11. Polska polityka językowa po odzyskaniu niepodległości w 1918 r.
12. Ogólna charakterystyka socjolingwistyczna UE. Problem wielojęzyczności Unii Europejskiej. Zasady używania języków w instytucjach unijnych. Znajomość języków w UE. Badania lingwistyczne i raporty dot. wielojęzyczności.
13. Języki mniejszościowe i regionalne w Polsce. Dwujęzyczność w Polsce.
14. Miejsce języka polskiego wśród języków europejskich.
15. Konflikty językowe w Europie w w Polsce.
16. Miejsce języka polskiego w Europie.

Kierunek studiów

Edytorstwo

Literatura uzupełniająca

B. Literatura uzupełniająca 1. Dołowy-Rybińska Nicole: Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi, Warszawa 2011. 2. Dejna Karol, Dialekty polskie, Warszawa 1973. 3. Język i społeczeństwo. Wybrał i wstępem opatrzył M. Głowiński, Warszawa 1980. 4. Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. S. Gajda, Opole 2008. 5. Języki indoeuropejskie, pod red. Leszka Bednarczuka, t. 1. Warszawa 1986, t. 2. Warszawa 1988. 6. Wilkoń Aleksander, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 2000. 7. Lubaś W., Społeczne uwarunkowania współczesnej polszczyzny, Katowice 1979. 8. Majewicz Alfred F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989. 9. Masenko Ł., Język i społeczeństwo. Wymiar postkolonialny, Gdańsk 2008. 10.Normalizacja języka w krajach Zachodu, pod red. Andrzeja Markowskiego i Jadwigi Puzyniny, Warszawa 1994. 11. Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Warszawa 2007. 12. Piotrowski A., Ziółkowski M., Zróżnicowanie językowe i struktura społeczna, Warszawa 1976. 13. Przybylska Renata, Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2003. 14. Shumarowa N., Podstawy socjolingwistyki, Tyczyn 2004. 15. Tortosa Juan M., Polityka językowa a języki mniejszości. Od Wieży Babel do Daru Języków, Warszawa 1986. 16. Tożsamość i język w perspektywie slawistycznej, red. S. Gajda, Opole 2008. 17. Warchala J., Krzyżyk D. (red.) Polityka językowa w Unii Europejskiej, Katowice 2008. 18. Piekot Tomasz, Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do badań socjolektów. Wałbrzych 2008.

Nakład pracy studenta

uczestnictwo w zajęciach 30 h 1.25 ECTS przygotowanie się do zajęć, studiowanie literatury, przygotowanie pracy zaliczeniowej 100 h 3.75 ECTS

Poziom studiów

Studia licencjackie

Profil kształcenia

ogólnoakademicki

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe
obowiązkowe

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Wymagania

Bez wymagań wstepnych

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24-Z:

Tomasz Wielg

W cyklu 2022/23-Z:

Radosław Marcinkiewicz
Tomasz Wielg

Efekty kształcenia

Wiedza:
1. Student zna i rozumie podstawy funkcjonowania języka w społeczeństwie, zjawiska języka jako narzędzia komunikacji, zróżnicowanie polskiej społeczności językowej, zasady polskiej polityki językowej oraz akty prawne regulujące funkcjonowanie języków w Polsce (k_W01; P6S_WG).
Umiejętności:
2. Absolwent potrafi interpretować i oceniać zjawiska językowe w komunikacji (k_U01; P6S_UW).
Kompetencje społeczne:
3. Student prezentuje postawę dbałości o stan języka ojczystego, wykazuje poszanowanie dla odmienności językowych grup narodowych i etnicznych (k_K03; P6S_KR).

Kryteria oceniania

uczestnictwo w zajęciach
praca semestralna zaliczeniowa
test zaliczeniowy

Literatura

1. Grabias Stanisław., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.
2. Lubaś Władysław, Polityka językowa, Opole 2009.
3. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole 2001.
4. Lubaś Władysław, Studia socjolingwistyczne, Opole 2013.
5. Skudrzyk Aldona, Urban Krystyna, Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokal-nych, Katowice 2010.
6. Szul Roman, Język. Naród. Państwo. Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009.
7. Europejskie i krajowe akty prawne dot. języków: Europejska karta języków regionalnych i mniejszościowych, ustawy krajowe.
8. Pawłowski Adam, Problemy polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej, „Socjolingwistyka” 20, Kraków 2006, s. 7-17.
9. Kurek H. (red.), Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym, Kraków 2012.
10. Kołodziejek Ewa, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2015.
11. Wicherkiewicz Tomasz, Regionalne języki kolaterlane Europy – porównawcze studia przypadku z polityki językowej, Poznań 2014.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S3.ED.7 w USOSweb