Leksykologia z leksykografią 1.S3.FP1.30
1. Historia leksykografii polskiej; typy słowników, encyklopedie. Teoria leksykograficzna Doroszewskiego (perswazyjność, encyklopedyzm, normatywizm). Tendencje we współczesnej leksykografii – leksykografia komputerowa.
2. Charakterystyka makro- i mikrostruktury wybranych słowników. Ocena słowników pod kątem różnych kryteriów.
3. Struktura artykułu hasłowego, sposoby definiowania haseł słownikowych. Opis przykładowych haseł wybranych słowników i encyklopedii.
4. Miejsce leksykologii w systemie językowym; podstawowe działy leksykologii – etymologia, semantyka, frazeologia.
5. Pojęcie jednostki leksykalnej, relacje między leksemem a wyrazem. Jednostki mono- i polisemiczne. Klasyfikacja leksemów.
6. Zróżnicowanie chronologiczne leksyki. Archaizmy i słownictwo przestarzałe. Neologizmy (słowotwórcze, znaczeniowe, frazeologiczne, kontaminacyjne). Neologizmy stylu artystycznego.
7. Słownictwo rodzime i obce. Zapożyczenia leksykalne, hybrydy, kalki strukturalne i semantyczne. Zapożyczenia bezpośrednie i pośrednie, ich chronologiczne zróżnicowanie.
8. Homonimy, ich pochodzenie i odmiany. Granice między homonimią i polisemią. Nazwy pospolite i własne. Teoria, gramatyka i typologia nazw własnych (antroponimy, toponimy, hydronimy, ojkonimy, chrematonimy). Onomastyka literacka. Nazewnictwo pogranicza.
9. Frazeologia i frazematyka. Formalna i semantyczna klasyfikacja związków frazeologicznych. Paremiologia i paremiografia. Źródła polskiej frazeologii i paremiologii.
10. Pojęcie znaczenia leksykalnego. Teorie związane z różnym rozumieniem znaczenia (asocjacjonistyczna, relatywistyczna). Typy znaczeń (strukturalne, realne, gramatyczne).
11. Pojęcie pola semantycznego i relacje między jego składnikami (synonimia, antonimia, hiponimia, komplementarność, konwersja). Granice pola znaczeniowego.
12. Leksykologia kognitywna. Metafora i metonimia. Współzależności między onomazjologią i semazjologią.
13. Słownictwo neutralne i ekspresywnie nacechowane (wulgaryzmy, pornofemizmy).
Kierunek studiów
Literatura uzupełniająca
Nakład pracy studenta
Poziom studiów
Profil kształcenia
Rodzaj przedmiotu
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
A. Wiedza:
- objaśnia podstawowe terminy z zakresu leksykologii i leksykografii;
- zna typy słowników;
k_W01; k_W03
B. Umiejętności:
- znajduje informacje w słownikach i encyklopediach i potrafi odnieść się do nich krytycznie;
- interpretuje i analizuje zjawiska leksykalne;
- stosuje różne metody opisu słownictwa języka;
k_U02; k_U03; k_U04
C. Kompetencje personalne i społeczne:
- jest samodzielny i krytyczny w ocenach i poglądach;
- rozwija ciekawość poznawczą.
k_K01
Kryteria oceniania
Sposób zaliczenia przedmiotu: zaliczenie z oceną
Formy zaliczenia:
pisemne kolokwia po określonej partii materiału (60% - ocena pozytywna); prezentacja wybranych zagadnień w postaci referatu/prezentacji;
praca na zajęciach.
Kryteria zaliczenia przedmiotu:
ustalenie oceny końcowej na podstawie ocen cząstkowych (kolokwia pisemne, referat, wypowiedzi ustne, aktywność na zajęciach, frekwencja)
Literatura
Podstawowa literatura przedmiotu:
Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001.
Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001.
Kania S., Tokarski J., Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Warszawa 1984.
Miodunka W., Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa 1989.
Żmigrodzki P., Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2003.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: