Przedmiot literaturoznawczy uzupełniejący kanon 3: 1.S3.FP1.51
-Wprowadzenie do najstarszych form dramatu chrześcijańskiego w kulturze średniowiecza
-Dramatyzacje liturgiczne i oficjum dramatyczne
-- Wokół twórczości wagantów, histrionów i jokulatorów
-Świadomość i wyobraźnia teologiczna na przykładzie religijnych tekstów średniowiecza
Średniowieczne dramaty obrzędowe -" Skarga umierającego"
Średniowieczne dramaty obrzędowe -"Lament świętokrzyski"
-dramaty misteryjne
-Moralitety
-Wprowadzenie do kultury humanizmu renesansowego
-Renesansowe koncepcje tragizmu
-Tragedia humanistyczna
- Odprawa posłów greckich J. Kochanowskiego. O prawie, konsekwencji oraz humanitas obywatelskiej, kreacja Parysa, Dlaczego tragedia ta jest zaliczana do tragedii racji?
-Tragedia humanistyczna - Jeftes J. Zawickiego.
-Inspiracje reformacyjne w dramacie renesansowym - Kupiec M. Reja
-Komedia renesansowa- Potrójny z Plauta P. Cieklińskiego
-Wprowadzenie do kultury potrydenckiej i barokowej
-Dramaty kręgu jezuickiego
-Dramaty obrzędowo-okolicznościowe (zaślubiny, Boże narodzenie, Wielkanoc)
-Dramaty pasterskie, sielanki dramatyczne
-Dramat plebejski. Echa przedstawień teatralnych w epice Teksty staropolskie jako inspiracja teatru współczesnego
|
W cyklu 2023/24-L:
Wybrane zagadnienia: |
Kierunek studiów
Literatura uzupełniająca
Ogólnie: Opracowania zalecane:
J. Krzyżanowski, "Dialog częstochowski" [w:] Paralele, wyd. 3, Warszawa 1977;
M. Maślanka-Soro, Nauka poprzez cierpienie (pathei mathos u Ajschylosa i Sofoklesa), Kraków 1991.
E. Nawrocka, „Żywot Józefa" Mikołaja Reja na scenach polskich [w:] Studia nad Mikołajem Rejem, Gdańsk 1971.
R. Krzywy, Dwa wcielenia karnawałowego króla. Anonimowy »Sąd Parysa« oraz »Z chłopa król« Piotra Baryki na tle zwyczajów mięsopustnych, „Pamiętnik Literacki” 2004 (IV), s. 187-202.
T. Sinko, Wstęp, [w:] J. Kochanowski, Odprawa posłów greckich, Kraków 1929, BN I 3.
T. Bieńkowski, O wydaniach „Iudicium Paridis” Jakuba Lochera, „Meander”, R. 15: 1960, s. 243–251.
C. Backvis, „Odprawa posłów greckich” — tragedia klasyczna i dramat polski, [w:] tenże, Szkice o kulturze staropolskiej, wybór tekstów i opracowanie A. Biernacki, Warszawa 1975, s. 98–121
J. Kowalczyk, Mars i Parys. Uroczystości triumfalne i weselne w Krakowie w 1583 r., [w:] tenże, W kręgu kultury dworu Jana Zamojskiego, Lublin 1980, s. 103–159.
Dramat staropolski. Od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia, red. Alodia Kawecka-Gryczowa, , t. 1-2, Wrocław 1965–1976.
B. Judkowiak , Wzgardzony wielogłos. Kultura teatralna czasów saskich i jej tradycje, Poznań 2007.
P. Kencki, Inspiracje starotestamentowe w dramatach polskiego renesansu (1545–1625), Warszawa 2012.
Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce, red. Hanna Dziechcińska, Warszawa – Łódź 1985.
A. Szweykowska, Dramma per musica w teatrze Wazów. 1635–1648. Karta z dziejów barokowego dramatu, Kraków 1976.
K. Targosz, Francuski teatr królowej Marysieńki, Warszawa 2013.
K. Wierzbicka-Michalska: Teatr w Polsce w XVIII wieku, Warszawa 1977.
Opera w dawnej Polsce. Na dworze Władysława IV i królów saskich. Studia i materiały, red. Julian Lewański, Wrocław 1973.
J. Okoń Postać Parysa w dramatach polskiego renesansu, „Ruch Literacki”, R. 41: 2000, z. 1, s. 15–34.
T. Bieńkowski, O wydaniach „Iudicium Paridis” Jakuba Lochera, „Meander”, R. 15: 1960, s. 243–251.
T. Ulewicz, Wstęp [w:] Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich, oprac.…, jw., s. LXXXII–LXXXIII.
J. Abramowska, Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974.
P. Lewin, Problematyka społeczna intermedium polskiego XVI-XVII wiek, „Pamiętnik Literacki” 1961, z.1.
Tenże, Relacje między widownią a sceną w polskim teatrze intermedialnym XVI-XVII [w:] Kultura i literatura dawnej Polski, Warszawa 1967.
L. Sofronowa, Intermedia polskiego dramatu z XVII w., „Pamiętnik Teatralny” 1971, z.1.
J. Kowalczyk, Mars i Parys. Uroczystości triumfalne i weselne w Krakowie w 1583 r. [w:] Tenże, W kręgu kultury dworu Jana Zamojskiego, Lublin 1980.
Kencki, Patryk: Inspiracje starotestamentowe w dramatach polskiego renesansu (1545–1625), Warszawa 2012.
Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce, red. Hanna Dziechcińska, Warszawa – Łódź 1985.
B. Judkowiak, Wzgardzony wielogłos. Kultura teatralna czasów saskich i jej tradycje, Poznań 2007.
Targosz, Karolina: Francuski teatr królowej Marysieńki, Warszawa 2013.
Dramat staropolski. Od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia, red. Alodia Kawecka-Gryczowa, t. 1-2, Wrocław 1965–1976.
| W cyklu 2023/24-L: 1. J. Abramowska, Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań 1995.
2. H. Lausberg, Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przekł., oprac. i wstęp A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.
3. A. Nowicka-Jeżowa, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa 2000.
4. W kręgu baroku i barokowości, red. M. Kaczmarek, Opole 1993.
5. M. Praz, Mnemozyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przekł. W. Jekiel, Warszawa 1981.
6. Wyobraźnia epok dawnych: obrazy - tematy - idee. Materiały sesji dedykowanej Profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, red. Janusz Goliński, Bydgoszcz, 2001.
7. T. Szostek, Exemplum w polskim średniowieczu, Warszawa 1997.
8. H. Jonas, Zmiana i trwałość. O podstawach rozumienia przeszłości, przekł. P. Domański, Warszawa 1993.
9. A. Dąbrówka, Teatr i sacrum w średniowieczu. Religia – cywilizacja- estetyka, Wrocław 2001.
10. E. Panofsky, F. Saxl, Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, religii oraz sztuki, przekł. A. Kryczyńska, Kraków 2009.
11. J. Sokolski, Barokowa księga natury. O europejskiej symbolografii wieku XVII, Wrocław 1992.
12. J. Sokolski, „Miejsce to zowią żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne, Wrocław 1988.
13. D. Gostyńska, Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej, Warszawa 1991.
14. H. Lausberg, Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przekł., oprac. i wstęp A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.
15. A. Nowicka-Jeżowa, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa 2000.
16. W kręgu baroku i barokowości, red. M. Kaczmarek, Opole 1993.
17. Wyobraźnia epok dawnych: obrazy - tematy - idee. Materiały sesji dedykowanej Profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, red. Janusz Goliński, Bydgoszcz, 2001.
18. T. Szostek, Exemplum w polskim średniowieczu, Warszawa 1997.
19. Słownik sarmatyzmu. Idee, pojęcia, symbole, red. A. Borowski, Kraków 2001.
20. H. Jonas, Zmiana i trwałość. O podstawach rozumienia przeszłości, przekł. P. Domański, Warszawa 1993.
21. A. Dąbrówka, Teatr i sacrum w średniowieczu. Religia – cywilizacja- estetyka, Wrocław 2001.
22. E. Panofsky, F. Saxl, Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, religii oraz sztuki, przekł. A. Kryczyńska, Kraków 2009.
16. Retoryka a literatura, red. B. Otwinowska, Wrocław 1984.
17. J. Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990.
20. M. Bachtin, Problemy literatury i estetyki, przekł. W. Grajewski, Warszawa 1982 ( rozdz.: Formy czasu i czasoprzestrzeni w powieści).
|
Nakład pracy studenta
Poziom studiów
Profil kształcenia
Rodzaj przedmiotu
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot
Tryb prowadzenia
Wymagania
Założenia
Ogólnie: Poszerzenie wiedzy z zakresu literatury i kultury dawnych epok. Analiza i interpretacja tekstów staropolskich prowadzona w obszarze komparatystycznych badań nad literaturą dawną, wzbogacone informacjami z zakresu historii kultury | W cyklu 2023/24-L: Pogłębienie i poszerzenie znajomości technik czytania tekstów dawnych, jakie wynikają z uwzględniania różnych aspektów dzieła literackiego, np.: retorycznego, historycznego, symbolicznego, antropologicznego czy folklorystycznego. Uporządkowanie wiedzy pozwalającej na postrzeganie dzieła w odpowiednim kontekście światopoglądowym, filozoficznym, historycznym, a także umiejętności posługiwania się terminologią z zakresu historii i teorii literatury Pogłębienie kompetencji w zakresie interdyscyplinarnej wiedzy przedmiotowej przez m. in. zabiegi komparatystyczne, pozwalające na wskazanie zjawisk analogicznych lub też kontrastowych w obszarze literatury czy sztuki Udoskonalenie ogólnej sprawności warsztatowej filologa, która pozwoli studentowi na właściwe wykorzystanie dostępnej współcześnie wiedzy, aby unikając anachronizmów, zbliżyć się do najbardziej prawdopodobnej wykładni sensów zawartych w tekstach dawnej literatury |
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA: ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE
- posiada wiedzę o teatrze i dramacie staropolskim obejmującą najważniejszych autorów, teksty, zjawiska z historii teatru i dramatu od średniowiecza do pocz. XVIII wieku. Orientuje się w dziejach teatru polskiego i jego głównych tendencjach rozwojowych epok dawnych ( k_W01, P6S_WG)
- posiada znajomość teatralnych i literackich, a także pozaliterackich (historycznych, filozoficznych, społecznych, ideologicznych, kulturowych) kontekstów sztuki teatru kształtujących procesy jej tworzenia i odbioru (k_W04, P6S_WG)
-zna ważne zjawiska i ośrodki życia teatralnego, literackiego i kulturalnego w Polsce i Europie w okresie wczesnonowożytnym (K_W09,, P6S_WG)
UMIEJĘTNOŚCI
- student wypracował podstawową sprawność w zakresie: umiejętności jasnego, precyzyjnego i poprawnego formułowania myśli oraz celnego uzasadnienia wniosków, argumentowania i analizy pojęciowej dokonywanej pod kątem formalnym i strukturalnym (K_U01, P6S_UW)
-umie rozpoznać teksty literackie oraz zjawiska językowe, a także przeprowadzić analizę i interpretację dzieł teatralnych oraz dramatów z epok dawnych; potrafi przywołać właściwe konteksty literackie oraz pozaliterackie i wykorzystywać je w interpretacji utworów (k_U03, P6S_UW)
-ma świadomość związków teatru z dziejami teatru i literatury powszechnej oraz z innymi gałęziami sztuki (k_U04, P6S_UW)
- posiada umiejętność merytorycznego argumentowania oraz samodzielnej oceny wartości artystycznych i poznawczych dzieł teatralnych i dramaturgicznych ( (k_U05, P6S_UW)
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
-student ma kompetencje do odbioru różnych przekazów kulturowych (k_K01, P6S_kk)
-ma uznanie dla kulturowej i społecznej wagi dyscypliny oraz rozumie, że sztuka teatru współtworzy i odzwierciedla przemiany estetyczne i komunikacyjne w kulturze polskiej i światowej ((k_K01, P6S_kk))
-jest przygotowany do pracy z wykorzystaniem nowych technologii, ma świadomość rozmiarów i rangi historii teatru, jego miejsca w kulturze polskiej i europejskiej. Rozumie też potrzebę systematycznego uczenia się i podnoszenia kompetencji zawodowych ((k_K02, P6S_KR)
Kryteria oceniania
metody dydaktyczne
aktywny udział w zajęciach
analiza i interpretacja utworów literackich
dyskusja na temat wybranych zagadnień przedmiotowych
sprawdzian z treści lektur
praca zaliczeniowa- referat połączony z prezentacją
Kryteria zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach - 30%, sprawdzian – 35%, praca autorska – 35% .
Literatura
Teksty źródłowe:
Liturgiczne łacińskie dramatyzacje Wielkiego Tygodnia. XI–XVI w., Lublin 1999.
Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. Julian Lewański, , t. 1–6, Warszawa 1959–1963.
Lewański Julian, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981.
Mikołaj Z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, wyd. i oprac. J. Okoń, Wrocław 1971, BN I, nr 201.
Marcin i Joachim Bielscy, Komedyja Justyna i Konstancyjej; Sjem niewieści, oprac. J. Starnawski, słowo wstępne A. Gorzkowski, Kraków 2001.
Sąd Parysa, krolowica trojańskiego (1542) [w:] Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. L Historyja trojańska, 1563, wydał S. Adalberg, Kraków 1896, BPP. Lewański, t. 1, Warszawa 1959.
Sąd Parysa, królowica trojańskiego [ w:] Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988.
Historyja trojańska, 1563, wydał S. Adalberg, Kraków 1896, BPP.
Mikołaj Rej, Kupiec, wyd. A. Kochan, Warszawa 2008, BPS ( t. 36).
Mikołaj Rej, Żywot Józefa [w: ] Dramaty biblijne XVI wieku, oprac., wstęp i przyp. K. Wilczewska, Lublin 2000 ("Staropolski Dramat Religijny", t. 5).
Mikołaj Rej, Wybór pism, oprac. A. Kochan, Wrocław 2006, BN I, nr 308.
Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich, oprac. T. Ulewicz, Wrocław 1969 [lub nast. wyd., (BN I, nr 3.
Łukasz Górnicki, Troas [w:] Łukasz Górnicki, Pisma, oprac. R. Pollak, t.1, Warszawa 1961.
Szymon Szymonowic, Castus Ioseph, oprac. K. Górski, T. Kaufmanowa, J. Axer, Wrocław 1973 (BPP, seria B, t. 21).
Jan Zawicki, Jeftes [w:] Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988.
Piotr Ciekliński, Potrójny z Plauta [ w:] Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988.
Komedyja o mięsopuście [w:] Teatr polskiego renesansu. Antologia, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988.
Jan Jurkowski, Tragedyja o polskim Scylurusie, [w:] Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. Lewański, t. 3, Warszawa 1961, s. 71–113 lub Jan Jurkowski, Dzieła wszystkie, t. 1: Tragedyja o polskim Scylurusie, wyd. krytyczne J. Krzyżanowski i S. Rospond, Wrocław 1958, BPP nr 11.
Tragedyja żebracza nowo uczyniona, Komedie, dialog polemiczny i moralitet XVI wieku, wstęp i komentarze K. Wilczewska, Lublin 2002 ("Staropolski Dramat Religijny", t. 4).
Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, oprac. Jan Okoń, Wrocław 1989.
Okoń Jan, Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wrocław 1970.
Staropolskie pastorałki dramatyczne. Antologia, oprac. Jan Okoń, Wrocław 1989.
Psałterz Dawidów, oprac. K. Meller, Kraków 1997, BN I, nr 174) [tu psalmy:1, 19, 22, 23, 51, 53, 56, 91, 130, 137].
Opracowania
J. Ziomek: Renesans, Warszawa 1973 [i wyd. nast.];
A. Karpiński, Renesans, Warszawa 1997.
J. Abramowska, Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974 („Studia Staropolskie”, t. 40) [tu rozdział poświęcony Odprawie posłów greckich].
Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze-Renesans-Barok, pod red. T. Michałowskiej, Wrocław 1998.
T. Sinko, Wstęp [w:] J. Kochanowski, Odprawa posłów greckich, Kraków 1929, BN I nr 3.
M. Adamczyk, Rozważania nad poetyką misterium, „Pamiętnik Literacki"63 (1972), z. 3.
M J. Kułtuniakowa, „Odprawa postów greckich” Jana Kochanowskiego wobec tragedii renesansowej, Poznań 1963 (o Odprawie jako tragedii politycznej i o zbiorowej odpowiedzialności Trojan).
Adamczyk, „Żywot Józefa" Mikołaja Reja. Studium porównawcze, Wrocław 1971.
J. Kułtuniakowa, Od mitu do moralitetu [w:] Wrocławskie spotkania teatralne, Wrocław 1967.
J. Ziomek, Mikołaja Reja »Krótka rozprawa« i »Kupiec« [w:] Mikołaj Rej w czterechsetlecie urodzin, Wrocław 1971.
J. Abramowska, Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974.
Lewański Julian, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981.
Liturgiczne łacińskie dramatyzacje Wielkiego Tygodnia. XI–XVI w., Lublin 1999.
Okoń, Jan: Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wrocław 1970.
Lewański Julian, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981 (tu: A. J. Lewański, Studia nad dramatem polskiego Odrodzenia, Wrocław 1956.
|
W cyklu 2023/24-L:
Cały świat nie pomieściłby ksiąg.” Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, wyd. M. Adamczyk, W. R. Rzepka, W. Wydra, |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: