Socjologia języka i komunikacji 1.S3.FP1.7

1. Socjolingwistyka jako dyscyplina naukowa, jej przedmiot i metody badań. Historia socjolingwistyki.
2. Kategorie socjologiczne a język. Społeczne determinanty języka, wariantywność języka. Pod-stawowe pojęcia socjolingwistyki: sytuacja językowa, społeczność komunikacyjna, repertuar językowy, kompetencja komunikacyjna i socjolingwistyczna, dwu- i wielojęzyczność, diglosja itd.
3. Społeczne determinanty komunikacji językowej.
4. Język a tożsamość etniczna, narodowa, europejska. Języki, narody, państwa. Język a kultura
5. Klasyfikacja języków – podstawy teoretyczne. Klasyfikacja historyczna, geograficzna, typologiczna. Klasyfikacja socjolingwistyczna, status języków (języki państwowe, urzędowe, literackie, regionalne, mniejszościowe, mikrojęzyki). Status społeczny języka i ograniczenia klasyfikacji lingwistycznej, problem rozgraniczenia języków i dialektów.
6. Systemowe, funkcjonalne i społeczne zróżnicowanie polskiego języka etnicznego.
7. Geograficzne zróżnicowanie języka polskiego. Ogólna charakterystyka dialektów języka polskiego. Gwary miejskie.
8. Klasyfikacja socjolektów.
9. Pojęcie polityki językowej.
10. Podstawowe akty prawne i dokumenty dotyczące funkcjonowania języków w Europie. Polskie ustawy językowe.
11. Polska polityka językowa po odzyskaniu niepodległości w 1918 r.
12. Ogólna charakterystyka socjolingwistyczna UE. Problem wielojęzyczności Unii Europejskiej. Zasady używania języków w instytucjach unijnych. Znajomość języków w UE. Badania lingwistyczne i raporty dot. wielojęzyczności.
13. Języki mniejszościowe i regionalne w Polsce. Dwujęzyczność w Polsce.
14. Miejsce języka polskiego wśród języków europejskich.
15. Konflikty językowe w Europie w w Polsce.
16. Miejsce języka polskiego w Europie.

Kierunek studiów

filologia polska

Literatura uzupełniająca

Ahearn Laura M., Antropologia lingwistyczna. Wprowadzenie, Kraków 2013. Bartmiński Jerzy, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006. Duszak Anna, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998. Furdal A., Językoznawstwo otwarte, Opole 1977. Helbig Gerhard Dzieje językoznawstwa nowożytnego, Warszawa 1982. Iwić Milka, Kierunki w lingwistyce, Wrocław 1975. Językoznawstwo strukturalne. Wybór tekstów pod red. H. Kurkowskiej i A. Weinsberga, Warszawa 1979. Lakoff G., Johnson Mark, Metafory w naszym życiu, Warszawa 1988. Langacker R., Wykłady z gramatyki kognitywnej. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993, pod red. H. Kardeli, Lublin 1995. Luschützky Hans, Christian, Zarys typologii języków, Kraków 2005. Lyons J., Semantyka, t. 1-2, Warszawa 1984. Mańczak W., Problemy językoznawstwa ogólnego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1996. Nowak Tomasz, Język w świetle odkryć nauki, Kraków 2011. Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Warszawa 2007. Taylor J., Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej, Kraków 2001. Taylor John R., Gramatyka kognitywna, Kraków 2002. Wierzbicka A., Język – umysł - kultura. Wybór pism pod red. J. Bartmińskiego, Warszawa 1999.

Nakład pracy studenta

udział w zajęciach 30 h 1 ects przygotowanie do zajęć , czytanie literatury przedmiotu 45 h 1,5 ects przygotowanie prezentacji na zadany temat 45 h 1,5 ects przygotowanie do zaliczenia i udział w nim 30 h 1 ects

Poziom studiów

Studia licencjackie

Profil kształcenia

ogólnoakademicki

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Radosław Marcinkiewicz
Tomasz Wielg

Efekty kształcenia

Wiedza:
1. Student zna i rozumie podstawy funkcjonowania języka w społeczeństwie, zjawiska języka jako narzędzia komunikacji, zróżnicowanie polskiej społeczności językowej, zasady polskiej polityki językowej oraz akty prawne regulujące funkcjonowanie języków w Polsce (k_W01; P6S_WG).
Umiejętności:
2. Absolwent potrafi interpretować i oceniać zjawiska językowe w komunikacji (k_U01; P6S_UW).
Kompetencje społeczne:
3. Student prezentuje postawę dbałości o stan języka ojczystego, wykazuje poszanowanie dla odmienności językowych grup narodowych i etnicznych (k_K03; P6S_KO).

Kryteria oceniania

udział w zajęciach 30 %
przygotowanie pracy zaliczeniowej (prezentacja ) 40 %
kolokwium zaliczeniowe 30%

Literatura

1. Grabias Stanisław., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.
2. Lubaś Władysław, Polityka językowa, Opole 2009.
3. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole 2001.
4. Lubaś Władysław, Studia socjolingwistyczne, Opole 2013.
5. Skudrzyk Aldona, Urban Krystyna, Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokal-nych, Katowice 2010.
6. Szul Roman, Język. Naród. Państwo. Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009.
7. Europejskie i krajowe akty prawne dot. języków: Europejska karta języków regionalnych i mniejszościowych, ustawy krajowe.
8. Pawłowski Adam, Problemy polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej, „Socjolingwistyka” 20, Kraków 2006, s. 7-17.
9. Kurek H. (red.), Języki słowiańskie w ujęciu socjolingwistycznym, Kraków 2012.
10. Kołodziejek Ewa, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2015.
11. Wicherkiewicz Tomasz, Regionalne języki kolaterlane Europy – porównawcze studia przypadku z polityki językowej, Poznań 2014.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S3.FP1.7 w USOSweb