Wstęp do przekładoznawstwa 1.S3.JB.49
Zajęcia mają na celu wprowadzenie podstaw aparatu pojęciowo-terminologicznego przekładoznawstwa stosowanego i powinny uświadomić słuchaczom, jaka jest istota procesu tłumaczenia, co w tym procesie podlega przekładowi (obiekt przekładu), między kim a kim przekład zachodzi (podmioty przekładu), na czym polega i od czego zależy skuteczność przekładu. Jest to wiedza, którą tłumacz powinien dysponować a priori, by działać efektywnie, z góry eliminować rozwiązania niemożliwe i przyspieszać tym samym tworzenie tekstu docelowego.
Treści programowe
1. Obiekt przekładoznawstwa. Definicje przekładu. Pośrednictwo językowe a przekład. Typologia przekładu.
2. Przekładoznawstwo i lingwistyka przekładu. Nurty i źródła współczesnego przekładoznawstwa. Działy współczesnego przekładoznawstwa. Zadania przekładoznawstwa teoretycznego.
3. Komunikacja przekładowa. Schemat komunikacji językowej. Schemat komunikacji przekładowej. Substytucja i interpretacja.
4. Języki, teksty, przekład. Znaczenie, oznaczenie, sens, treść. Wartość komunikacyjna. Język docelowy w przekładzie. Jednostki tłumaczenia.
5.Status przekładu i jego podwójne uwarunkowanie. Przekład wśród innych tekstów. Przekład oczami tłumacza a przekład oczami odbiorcy. Sytuacja funkcjonowania przekładu.
6. Ekwiwalencja przekładowa. Źródła i ewolucja terminu "ekwiwalencja" w przekładoznawstwie. Podstawa i typologia ekwiwalencji.
7.Adekwatność przekładu. Źródła i ewolucja terminu "adekwatność" w przekładoznawstwie. Adekwatność przekładu w ujęciu komunikacyjnym. Adresat przekładu.
8.Wariantywność przekładu. Pojęcie wariantu przekładowego i jego źródła teoretyczne. Wariantywność przekładu w kategoriach ekwiwalencji< adekwatności i w perspektywie synchronicznej i diachronicznej.
9.Transformacje przekładowe. Pojęcie transformacji.Rodzaje transformacji (obligatoryjne i opcjonalne, strukturalne, semantyczne).
10. Nazwy realiów i ich tłumaczenie. Typy nazw realiów. Nazwy realiów a ekwiwalencja. Techniki tłumaczenia nazw realiów.
11. Nazwy własne i ich tłumaczenie. Nazwy własne i ich typologia. Ekwiwalencja w obszarze nazw własnych. Funkcje przekazu nazw własnych. Techniki tłumaczenia nazw własnych.
12. Krytyka i ocena przekładu. Wybrane koncepcje krytyki przekładu. O błędach w tłumaczeniu.
Kierunek studiów
Literatura uzupełniająca
Ogólnie: 1. Barańczak S., 1992, Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dołączeniem małej antologii przekładów, Poznań.
2. Belczyk A., 2007, Poradnik tłumacza z angielskiego na nasze, Kraków.
3. Chlebda W., 1997, Biblizmy języka polskiego i rosyjskiego. Koncepcje opisu leksykograficznego, [w:] Współczesny język polski i rosyjski. Konfrontacja przekładowa, red. A. Bogusławski, J. Mędelska, Warszawa.
4. Legeżyńska A., 1986, Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń poezji A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa i A. Błoka, Warszawa. | W cyklu 2022/23-Z: 1. Barańczak S., 1992, Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dołączeniem małej antologii przekładów, Poznań.
2. Belczyk A., 2007, Poradnik tłumacza z angielskiego na nasze, Kraków.
3. Chlebda W., 1997, Biblizmy języka polskiego i rosyjskiego. Koncepcje opisu leksykograficznego, [w:] Współczesny język polski i rosyjski. Konfrontacja przekładowa, red. A. Bogusławski, J. Mędelska, Warszawa.
4. Legeżyńska A., 1986, Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń poezji A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa i A. Błoka, Warszawa. |
Nakład pracy studenta
Poziom studiów
Profil kształcenia
Rodzaj przedmiotu
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot
Tryb prowadzenia
Wymagania
Założenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
– podstawy aparatu pojęciowo-terminologicznego przekładoznawstwa stosowanego (k-W-1);
– wiedza o istocie mechanizmu procesu tłumaczenia, znajomość obiektu przekładu, jego podmiotów i warunków skuteczności przekładu (k-W-4).
Umiejętności:
– posługiwanie się właściwą terminologią przy ocenie rodzajów tekstów (k-U-1, k-U-2);
– dzielenie tekstu wyjściowego na jednostki języka (k-U-3);
– ocena stopnia przekładalności ogniw tekstu (k-U-3);
– określenie dróg poszukiwań ekwiwalentu przekładowego (k-U-3);
– efektywne posługiwanie się słownikami jednojęzycznymi i przekładowymi (k-U-3).
Kompetencje społeczne (postawy):
Zajęcia powinny wykształcić postawę szacunku dla pracy tłumacza w jego różnych rolach i funkcjach, a także postawę otwartości dla pierwiastków inności zawartych w dziełach tłumaczonych oraz dla dialogu międzykulturowego (k-K-1, k-K-3).
Kryteria oceniania
Egzamin: 70%
Aktywność na zajęciach: 20%
Frekwencja: 10%
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):
1. Bartwicka H., 2006, Ze studiów konfrontatywno-przekładowych nad językiem polskim i rosyjskim, Warszawa.
2. Bogusławski A., Karolak S., 1970, Gramatyka rosyjska w ujęciu funkcjonalnym, Warszawa.
3. Borysowski D., 2020, Teksty zespolone a problemy leksykografii przekładowej, Opole.
4. Dzierżanowska H., 1990, Przekład tekstów nieliterackich na przykładzie języka angielskiego, Warszawa.
5. Kielar B.Z., 2003, Zarys translatoryki, Warszawa.
6. Lewicki R., 1993, Konotacja obcości w przekładzie, Lublin.
7. Lewicki R., 2000, Obcość w odbiorze przekładu, Lublin.
8. Lewicki R., 2017, Zagadnienia lingwistyki przekładu, Lublin.
9. Lukszyn J., red., 1998, Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa.
10. Lipiński K., 2000, Vademecum tłumacza, Kraków.
11. Mała encyklopedia przekładoznawstwa, red. U. Dąmbska-Prokop, Częstochowa 2000.
12. Mędelska J., Wawrzyńczyk J., 1992, Między oryginałem i przekładem. Rzecz o słownikach dwujęzycznych, Kielce.
13. Pieńkos J., 2003, Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki, Zakamycze.
14. Wojtasiewicz O., 1992, Wstęp do teorii tłumaczenia, Warszawa.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: