Przedmiot językoznawczy do wyboru 1: Język w działaniu 1.S3.LS.59.J

Co znaczy język w działaniu? Czym dla pragmatyków jest język? Czym dla pragmatyków jest kontekst?
Podstawy teorii aktów mowy
Teoria performatywów. Teoria aktów mowy. Składniki aktu mowy: siła illokucyjna i zamierzone efekty perlokucyjne. Warunki skuteczności aktów mowy. Bezpośrednie i pośrednie akty mowy.
Reguły konwersacyjne P. Grice'a.
Zasada kooperacji. Maksymy: ilości, jakości, odniesienia, sposobu. Teoria implikatur: implikatury konwencjonalne (presupozycja) i niekonwencjonalne (konwersacyjne i niekonwersacyjne. Procedury ujawniania ukrytego sensu wypowiedzi. Korzyści stosowania implikatur.
Zasady uprzejmości G. Leecha
Maksymy: taktu, szlachetności, aprobaty, skromności, zgodności i sympatii.
Etykieta (grzeczność) językowa i jej zależność od kontekstu kulturowego
Typy aktów etykiety językowej. Zróżnicowanie pragmatyczno-językowe aktów etykiety. Grzeczność w komunikacji bezpośredniej, pośredniej (medialnej) i publicznej. Tendencje rozwojowe polskiej etykiety językowej.
Akty mowy w dyskursie
Definicja dyskursu. Struktura dyskursu, jednostki dyskursu (sekwencja, krok, wymiana). Rodzaje kroków w rozmowie (inicjujące, reagujące, reaktywujące). Analiza wybranych tekstów.
Kulturowe uwarunkowania aktów mowy.

Kierunek studiów

lingwistyka stosowana

Literatura uzupełniająca

Dyskurs jako struktura i proces, red. T. A. van Dijk, Warszawa 2001. Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik, Wrocław 1992 (wybrane artykuły). Język a kultura, t. 17: Życzliwość i agresja w języku i kulturze, red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska, Wrocław 2005 (wybrane artykuły). J. Lyons, Implikatury konwersacyjne i presupozycje, w: Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań 1. Programy dydaktyczne. Bibliografia. Etykieta językowa, red. J. Bartmiński, Lublin 2004. M. Marcjanik, Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa 2007. Z. Nęcki, Komunikacja międzyludzka, Kraków 1996. A. Wierzbicka, Akty i gatunki mowy w różnych językach i kulturach, w: Język – umysł – kultura. Wybór prac, red. J. Bartmiński, Warszawa 1999. A. Wierzbicka, Różne kultury, różne języki, różne akty mowy, w: Język – umysł – kultura, Wybór prac, red. J. Bartmiński, Warszawa 1999. D. Zdunkiewicz, Akty mowy, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001. U. Żydek-Bednarczuk, Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice 1994.

Nakład pracy studenta

A. Godziny kontaktowe: 45h/ 1,5 ECTS Udział w zajęciach: 30h Udział w konsultacjach, przygotowanie materiałów dydaktycznych pod kierunkiem prowadzącej: 15h B. praca własna studenta: 45 h/ 1,5 ECTS przygotowanie do zajęć 15 h; pisanie pracy semestralnej 30 h.

Poziom studiów

studia pierwszego stopnia

Profil kształcenia

studia stacjonarne

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Justyna Migoń-Sasuła
Anna Tabisz

Efekty kształcenia

WIEDZA, student:
1. posługuje się podstawowymi pojęciami z zakresu pragmatyki językowej (k_W03);
2. zna teorię aktów mowy (k_W01);
3. zna reguły konwersacyjne Grice'a (k_W01);
4. zna maksymy grzecznościowe Leecha (k_W01);
5. zna polskie modele grzeczności językowej (k_W01).

UMIEJĘTNOŚCI, student:
6. wykorzystuje nabytą wiedzę w analizowaniu wybranych zagadnień dotyczących pragmatyki językowej (k_U01);
7. komunikuje się z użyciem terminologii z pragmatyki językowej (k_U04);
8. rozwija umiejętności integrowania zdobytej wiedzy i stosowania jej w praktyce (k_U01);
9. bierze udział w dyskusji – przedstawia i ocenia różne opinie i stanowiska dotyczące pragmatyki językowej (k_U05);
10. samodzielnie poszerza wiedzę z zakresu pragmatyki językowej (k_U08);
11. pracuje indywidualnie oraz w zespole (k_U07).

KOMPETENCJE SPOŁECZNE, student:
12. uświadamia sobie wpływ stosownych językowych zachowań na charakter kontaktu interpersonalnego (k_K02);
13. dostrzega rolę właściwego zachowania językowego w budowaniu własnego wizerunku (k_K02).

Kryteria oceniania

Dyskusja, prezentacja, zajęć praktycznych

Warunki zaliczenia:
- aktywność na zajęciach (20%);
- znajomość literatury przedmiotu (prezentacja) (40 %);
- analityczne prace cząstkowe (40%).

Literatura

J. Austin, How to Do Things with Words, Oxford 1962, przekład polski w: Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1993 (wybrane fragmenty).
J. Grębowiec, Mówić i działać. Wykłady z pragmatyki języka, Wrocław 2013.
H. P. Grice, Logika i konwersacja, „Przegląd Humanistyczny” 1977, nr 6.
R. Kalisz, Pragmatyka językowa, Gdańsk 1993.
M. Marcjanik, Etykieta językowa, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1.S3.LS.59.J w USOSweb