Humanizacja medycyny 11.LEK.D6.1.09b

Seminaria:
1. Związki pomiędzy medycyną a literaturą, wprowadzenie do kluczowych zagadnień:
Objaśnienie terminu „humanistyka medyczna”. Narracyjny wymiar medycyny – rola opowiadania, werbalizowania i interpretacji w medycynie i życiu, przykład psychoanalizy Zygmunta Freuda. Choroba jako doświadczenie. „dekodowanie” i „tłumaczenie choroby” – komunikacja pacjent - lekarz.
Umiejętność czytania, interpretowanie dekodowania znaków – doświadczenia interpretacji literackiej. Język jako narzędzie (niedoskonałe) uchwycenia i komunikowania bólu i uczuć.
Rola literatury i filmu (szerzej sztuki) w uchwyceniu ludzkiego i humanistycznego wymiaru medycyny. Leczenie jako procedura semiotyczna – interpretowanie znaków (tak jak analiza i krytyka literacka). Uwikłanie pacjenta w ideologię i normy a także oczekiwania społeczne.

2. Choroba i proces leczenia:
Znaczenia i wymiary choroby. Rozróżnienie pomiędzy chorobą (ang. „illness” – ludzkie doświadczenie dolegliwości) a schorzeniem (ang. „disease” – zjawisko organiczne, biologiczne). Społeczne i polityczne wymiary choroby vs. osobiste, subiektywne rozumienie choroby. Historia medycyny – choroba jako klątwa czy kara – pozostałości takiego myślenia dzisiaj. Analiza fragmentów książki Susan Sontag Choroba i jej metafory. Społeczna percepcja choroby, przesądy i rytuały społeczne związane z chorobą.
Związek choroby z twórczością artystyczną, analiza fragmentów dramatu Filoktet Sofoklesa. Geniusz i choroba – związki kulturowe (także choroba psychiczna). Cierpienie i degeneracja (degradacja) jako źródło sztuki.

3. Pacjent i lekarz:
Medycyna jako dyskurs i forma sprawowania władzy – Michel Foucault Narodziny kliniki – analiza fragmentów książki. Praktyka medyczna jako inwazja w cielesność człowieka, przekraczanie najintymniejszych barier, transgresja.
Etyczne wymiary bycia lekarzem – społeczne postrzeganie zawodu lekarza. Społeczne oczekiwania. Stres związany z praktykowaniem
medycyny – dylematy moralne.
Narracja w medycynie, choroba jako narracja (dyskurs). Rita Charon – fragmenty książki Honoring the Stories of Illness. „Patografia” (opowiadanie o chorobie, biografia chorobowa) – jako sposób na uwrażliwienie lekarza na los pacjenta.

Ćwiczenia:
1. Obraz lekarza w literaturze i filmie – analiza tekstów:
Lekarz jako postać literacka, różne perspektywy spojrzenia na lekarza
Teksty do analizy w trakcie zajęć:
Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni (powieść)
Paweł Reszka, Mali bogowie (reportaż)
Bogowie, reż. Łukasz Palkowski (film)

2. Choroba, trauma, leczenie – analiza tekstów
Obraz choroby i procesu leczenia w tekstach kultury, od dramatu do powieści detektywistycznej
Teksty do analizy w trakcie zajęć:
Francis Scott Fitzgerald, Czuła jest noc (powieść)
Nathaniel Hawthorne, „Znamię” (opowiadanie)
Ian McEwan, Sobota (powieść)
Dr House (serial telewizyjny)

3. Śmierć, umieranie, żałoba – analiza tekstów
Różne wymiary umierania: wymiar osobisty i społeczny śmierci. Godność i śmierć.
Teksty do analizy w trakcie zajęć:
Lew Tołstoj, Śmierć Iwana Iljicza (powieść)
Hanami kwiat wiśni, reż. Doris Dorrie (film)
Gran Torino, reż. Clint Eastwood (film)