Metodyka edukacji matematycznej w przedszkolu i klasach I-III (A) 2.3.08.Z5.06-INPMEMA
Część A
Psychologiczne uwarunkowania procesu kształtowania pojęć i umiejętności matematycznych dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Rozwój intelektualny dziecka a poziomy rozumienia pojęć matematycznych, źródła trudności.
Reprezentacje enaktywne, ikoniczne i symboliczne jako wyznaczniki rozumowania pojęć matematycznych. Reprezentacje graficzne w procesie kształtowania pojęć matematycznych.
Główne strategie kształcenia matematycznego na etapie przedszkolnym i wczesnoszkolnym ukierunkowane na myślenie matematyczne (logiczne i krytyczne myślenie, dostrzeganie i wykorzystywanie analogii, abstrahowanie, uogólnianie, definiowanie i algorytmizowanie). Konstruktywistyczne podejście do nauczania matematyki.
Rola, miejsce, cele i treści nauczania matematyki w przedszkolu
Założenia metodyczne opracowania węzłowych zagadnień programu nauczania matematyki w przedszkolu: Klasyfikacja przedmiotów i pojęcia mnogościowe; Rytmy i regularności; rozwijania rozumowania przyczynowo-skutkowego; Kształtowanie orientacji przestrzennej, w tym na kartce papieru; Rozwijanie intuicji dotyczących liczb i liczenia – kardynalnego, porządkowego i miarowego aspektu liczby, porównywanie liczebności zbiorów, stymulowanie rozwoju operacyjnego rozumowania – odwracalności operacji, Rozwijanie umiejętności dodawania i odejmowania na palcach i innych zbiorach zastępczych, rozdawania i rozdzielania po kilka; Rozwijanie intuicji geometrycznych; Gry i zabawy z wątkiem matematycznym oraz proste gry strategiczne;
Dojrzałość dziecka sześcioletniego do uczenia się matematyki w szkole i jej diagnoza.
Kierunek studiów
Literatura uzupełniająca
Nakład pracy studenta
Poziom studiów
Profil kształcenia
Rodzaj przedmiotu
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot
Wymagania
Założenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:
W1. stadia rozwoju umysłowego w kontekście zakresu i metod edukacji matematycznej, a także poziom rozumowań przedoperacyjnych, operacyjnych i formalnych;
W2. zagadnienia edukacji matematycznej w przedszkolu: podstawę programową i program edukacji matematycznej, rozwijanie intuicji dotyczących liczb i liczenia – kardynalnego, porządkowego i miarowego aspektu liczby, porównywanie liczebności zbiorów, stymulowanie rozwoju operacyjnego rozumowania – odwracalności operacji, rozwijania rozumowania przyczynowo-skutkowego i orientacji przestrzennej, w tym na kartce papieru, dodawania i odejmowania na palcach i innych zbiorach zastępczych, rozdawania i rozdzielania po kilka, rozwijania intuicji geometrycznych; gry i zabawy z wątkiem matematycznym oraz proste gry strategiczne;
W3. zagadnienia edukacji matematycznej w klasach I–III szkoły podstawowej: podstawę programową, projektowanie aktywności matematycznej przy kształtowaniu pojęć liczbowych i sprawności rachunkowych, wprowadzanie symboliki i zapisu matematycznego, rozwijanie orientacji przestrzennej i wyobraźni geometrycznej oraz kształtowanie umiejętności matematycznych potrzebnych w sytuacjach życiowych;
W4. rolę pracy domowej ucznia i zasady konstruowania sprawdzianów i oceniania;
W5. formy aktywności dzieci lub uczniów: manipulacje, eksperymenty, budowanie modeli płaskich i przestrzennych z zastosowaniem różnych materiałów, w tym gotowych elementów, samodzielne odkrywanie praw matematycznych, prowadzenie prostych rozumowań, w tym z wykorzystaniem łamigłówek;
W6. znaczenie obliczeń pamięciowych, trudności w opanowaniu rachunków pamięciowych, techniki kształcenia biegłości rachunkowej i strategie sprytnych rachunków;
W7. metody pracy z zadaniami tekstowymi, stosowania reprezentacji graficznych w ćwiczeniach rachunkowych i rozwiązywaniu zadań tekstowych;
W8. znaczenie kształtowania umiejętności logicznego i krytycznego myślenia, stawiania i weryfikowania hipotez, dostrzegania i wykorzystywania regularności i analogii, używania argumentacji i kontrprzykładów, w tym w rozwiązywaniu łamigłówek, abstrahowania, uogólniania, klasyfikowania, definiowania i algorytmizowania;
W9. rodzaje i źródła typowych błędów uczniowskich, a także ich rolę i sposoby wykorzystania w procesie dydaktycznym;
W10. środki dydaktyczne w edukacji matematycznej dzieci: pakiety edukacyjne, karty pracy, elementy do manipulacji i klasyfikacji, liczydła, liczmany, klocki logiczne Dienesa, klocki Cuisenaire’a, kostki do gry, domina, karty, mozaiki, konstrukcyjne klocki geometryczne różnych typów, łamigłówki logiczne i proste gry strategiczne;
W11. znaczenie wykorzystania gier i zabaw matematycznych do realizacji celów dydaktycznych, w tym zastosowanie w pracy z uczniem z trudnościami w uczeniu się oraz z uczniem zdolnym; zasady konstruowania gier przez uczniów, zespołowe formy uczenia się i utrwalania wiadomości;
W12. rolę konkursów matematycznych dla uczniów klas I–III szkoły podstawowej: rodzaje, zasady rozgrywania, charakter zadań, walory kształcące oraz sposoby przygotowania uczniów do udziału w konkursach.
Umiejętności W zakresie umiejętności absolwent potrafi:
U1. kształtować u uczniów pojęcie liczby;
U2. rozwijać wyobraźnię i orientację przestrzenną;
U3. wdrażać uczniów w zasady logicznego myślenia;
U4. budować sytuacje edukacyjne skłaniające uczniów do budowania hipotez i ich weryfikacji;
U5. stosować gry i inne pomoce naukowe w nauczaniu matematyki;
U6. analizować błędy popełniane przez uczniów i wyciągać z nich wnioski;
U7. pracować z uczniami o szczególnych uzdolnieniach matematycznych.
Kompetencje społeczne W zakresie kompetencji społecznych absolwent jest gotów do:
K1. rozbudzania zainteresowania uczniów myśleniem matematycznym;
K2. wskazywania uczniom korzyści z uczenia się matematyki.
Kryteria oceniania
Kolokwium
Projekt binarny
Obecność i aktywność na zajęciach (udział w dyskusji)
Literatura
Gruszczyk-Kolczyńska E., Edukacja matematyczna w klasie I, wydawnictwo: Centrum Edukacyjne Bliżej Przedszkola. 2014
Gruszczyk-Kolczyńska E. (red.), O dzieciach matematycznie uzdolnionych, Nowa Era, Warszawa 2012
Klus-Stańska D., Nowicka M., Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, Harmonia Universalis, Gdańsk 2014
Nowik J., Kształcenie matematyczne w edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwo NOWIK Sp.j., Opole 2009
Reclik R., Współczesne koncepcje nauczania matematyki na etapie wczesnoszkolnym, [w:] Wybrane aspekty procesu kształcenia w reformującej się szkole, red E. Smak, K. Wereszczyńska, M. Ganczarska, NOWIK, Opole 2011
Reclik R., Wspieranie rozwoju kompetencji arytmetycznych dzieci uzdolnionych matematyczne, [w:] Diagnozowanie i terapia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, red. E. Smak, A. Włoch, M. Garbiec, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015, ss. 303 – 312
Reclik R., Wspieranie potencjału twórczego uczniów w wieku wczesnoszkolnym podczas rozwiązywania problemów matematycznych, [w:] Doświadczanie zmian w teorii i praktyce pedagogicznej, red. J. Skibska, J. Wojciechowska, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2015, s. 163 – 173,
Reclik R., Rodzice jako partnerzy procesu rozbudzania dziecięcej aktywności matematycznej, Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, Czasopismo naukowe Instytutu Pedagogiki Przedszkolnej i Szkolnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Vol. 5, NR 1(9)/2017, s. 133 - 150
Semadeni Z., Gruszczyk-Kolczyńska E., Treliński G. i inni, Matematyczna edukacja wczesnoszkolna. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 2015
Skura M., Lisicki M., Matematyka od przedszkola. Metody i zasady wprowadzania pojęć matematycznych. Przygotowanie do rozumienia liczb i posługiwania się nimi , Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2015
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: