Psychologia polityczna 2.5-PSPOLIT

Treści programowe:
Wykład:
Przedmiot i metody badawcze psychologii polityki
1. Spór wokół przedmiotu: psychologia stosowana do polityki czy interdyscyplinarna dziedzina wypracowującą nowe własne koncepcje?
2. ery rozwoju psychologii politycznej
3. rozwój psychologii politycznej w Polsce
4. główne metody badań: eksperyment, badania kwestionariuszowe, psychobiografie
Myślenie polityczne
1. orientacje indywidualistyczne i kolektywistyczne a postawy i zachowania polityczne w Polsce
2. orientacja na dominację społeczną
3. orientacja prawicowa i lewicowa: lewica-prawica jako wymiar osobowości
4. psychologiczne powody błędów w myśleniu politycznym
Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje
1. Główne koncepcje autorytaryzmu: od koncepcji psychodynamicznych do koncepcji poznawczych
2. Narzędzia do pomiaru autorytaryzmu: skala F i RWA
3. autorytaryzm a preferencje i postawy polityczne na podstawie wyników badań
Poczucie podmiotowości i alienacja polityczna.
1. Główne koncepcje podmiotowości i alienacji politycznej: syndrom czy zjawisko jednowymiarowe?
2. Alienacja polityczna jako wyznacznik zachowań wyborczych
Delegitymizacja systemu politycznego w Polsce: wyjaśnianie przyczyn z perspektywy badań psychologicznych
1. Niski poziom legitymizacji systemu politycznego – wyniki badań
2. Teoria kapitału społecznego i mity legitymizujące system: rola przekonań i obrazu świata społecznego jednostki
3. Zaufanie interpersonalne i jego konsekwencje
Zachowania wyborcze jednostki
1. Przyczyny dla których ludzie głosują lub nie głosują.
2. Najważniejsze modele wyjaśniające zachowania wyborcze w aspekcie wyboru politycznego.
3. Charakter wyboru politycznego dokonywanego podczas głosowania w świetle badań psychologicznych: racjonalny czy heurystyczny?
4. Głosowanie tematyczne oraz inne czynniki wpływające na poparcie wyborcze.
Ćwiczenia
Socjalizacja polityczna
1. Kształtowanie się postaw politycznych a rozwój jednostki
2. Przekonania polityczne jako efekt doświadczeń politycznych
3. Rola edukacji politycznej w kształtowaniu zaangażowanego politycznie obywatela.
Przywództwo polityczne – perspektywa psychologiczna
Specyfika przywództwa politycznego, style, teorie wyłaniania się politycznego przywódcy. Metody badań.
Analizy osobowości wybranych przywódców politycznych : L. Wałęsa, D. Tusk,.Barack Obama, W. Putin, D. Trump
Nacjonalizm i patriotyzm w ujęciu psychologii politycznej
Nacjonalizm jako ideologia i ruch polityczny
Nacjonalizm i patriotyzm jako orientacje narodowe jednostek
Sposoby mierzenia patriotyzmu i nacjonalizmu
Psychopatologia polityczna
Polska paranoja polityczna.
Teorie spiskowe w perspektywie psychologicznej
Alienacja i autorytaryzm jako determinanty myślenia spiskowego
Wpływ tragedii smoleńskiej na myślenie spiskowe
Debata Oksfordzka: temat do ustalenia
Zachowania wyborcze Polaków
Alienacja polityczna jako motyw bierności wyborczej
Teorie wyboru politycznego. Racjonalność i nieracjonalność wyborcy.

Literatura uzupełniająca

Adorno T. W. (2010). Osobowość autorytarna. Warszawa: PWN. Bronowicka A. (2007).The alienation of the youth and its consequences for the voting behaviors in the context of the local election. (w:) A. Bokszczanin “Social Change in Solidarity”, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Bronowicka A. (2008). Lęk ekonomiczny a autorytaryzm przyszłych polskich elit w okresie 2004-2006. (w:) R. Derbis (red.)„Jakość życia -od wykluczonych do elity„ Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. J. Długosza, str. 161 – 175. Bronowicka A. (2009). Poczucie zagrożenia a alienacja polityczna: porównanie polsko-amerykańskie. (w:) J. Miluska (red.) „Polityka i politycy. Diagnozy, oceny, doświadczenia”, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, str. 189-204. Fromm E. (1970). Ucieczka od wolności. Warszawa: Czytelnik. Jakubowska U., Skarżyńska K. (red.) (2009). Między przeszłością a przyszłością: szkice z psychologii politycznej. War-szawa: Wydaw. Instytutu Psychologii PAN Koralewicz J. (2008). Autorytaryzm, lęk, konformizm. Warszawa: Scholar. Korzeniowski K. (2010). Polska paranoja polityczna. Źródła, mechanizmy i konsekwencje spiskowego myślenia o polity-ce. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN Korzeniowski K. (1999). Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje (w:) K. Skarżyńska (red.). Psychologia polityczna, Zysk i S-ka. Korzeniowski K. (1999). Między rewolucją a normalnością. Rzecz o alienacji politycznej na przełomie dekad. (w:) Woj-ciszke B. i Jarymowicz M. (red.) Psychologia rozumienia zjawisk społecznych. Warszawa: WN PWN. Korzeniowski, K. (2020). Psychologia demokracji. Szkice. Wydawnictwo Naukowe PWN. Reykowski, J. (2019). Rozczarowanie demokracją. Smak Słowa. Radkiewicz P. (2012). Autorytaryzm a brzytwa Ockhama. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”. Sears D.O., Huddy L., Jervis R. (red.) (2008). Psychologia polityczna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloń-skiego. Skarżyńska K. (red., 1999). Psychologia polityczna, Zysk i S-ka. Skarżyńska K. ( 2020). My. Portret psychologiczno-społeczny Polaków z polityką w tle. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Założenia

Cele przedmiotu: - w zakresie wiedzy – Celem jest przybliżenie najważniejszych osiągnięć psychologii politycznej, dynamicznie rozwijającej się subdyscypliny psychologii o charakterze interdyscyplinarnym. Psychologia polityczna wyjaśnia polityczne poznanie, myślenie oraz postawy i zachowania polityczne. Student zapoznaje się z głównymi teoriami i wynikami badań, które pozwalają zrozu-mieć z perspektywy psychologicznej proces kształtowania się sądów i ocen politycznych. - w zakresie umiejętności – Umiejętność rozumienia psychologicznych mechanizmów współczesnego życia politycznego; Umiejętność stosowania osiągnięć psychologii w opisie oraz wyjaśnianiu zjawisk i procesów politycznych. - w zakresie kompetencji – nabycie zdolności samodzielnej i krytycznej analizy przekonań, decyzji i zachowań politycznych.

Koordynatorzy przedmiotu

Anna Bronowicka

Efekty kształcenia

Wiedza K_W01; K_W03; K_W06

zna terminologię używaną w psychologii politycznej oraz jej zastosowanie w dyscyplinach pokrewnych (socjologia, nauki polityczne) na poziomie rozszerzonym;

ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat specyfiki przedmiotowej i metodologicznej psychologii politycznej (zna główne orientacje badawcze i metody badań)

Posiada rozszerzoną wiedzę o człowieku jako o obywatelu funkcjonującym w państwie demokratycznym.

Umiejętności K_U01; K_U05

posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania, przetwarzania i interpretowania informacji na temat zachowań politycznych oraz zjawisk i procesów politycznych, przy wykorzystaniu różnych źródeł;

ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji w procesach politycznych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań politycznych.

Kompetencje społeczne K_K02; K_K03

dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z brakiem zaangażowania w sprawy publiczne, w dobro wspólne jakim jest funkcjonowanie obywateli w systemie demokratycznym

Potrafi zachować krytycyzm wobec odbieranej treści z obszaru oddziaływań na myślenie i zachowanie polityczne

Kryteria oceniania

B. Formy zaliczenia:
1. Wykład:
Kolokwium pisemne testowe

2. Ćwiczenia:
Ocena prezentacji na wybrany temat
Rejestrowana aktywność na zajęciach (udział w proponowanych ćwiczeniach, odpowiedzi na pytania z lektur)

C. Podstawowe kryteria:
Kolokwium pisemne testowe
• ocena dostateczna: jeśli student uzyska powyżej 55% punktów
• ocena dobra: jeśli student uzyska powyżej 70% punktów
• ocena bardzo dobra: jeśli student uzyska powyżej 85% punktów

Praktyki zawodowe

brak takich wymagań

Literatura

A. Literatura
A.1. wykorzystywana podczas zajęć
Bronowicka A., Głębocka (2004). Przewodzenie polityczne. Perspektywa psychologii politycznej (w:) L. Rubisz, K. Zuba (red.) – Przywództwo polityczne. Teoria i rzeczywistość. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, str. 55-69.
Bronowicka, A. (2007). Alienacja polityczna i poczucie zagrożenia a dynamika akceptacji rządów silnej ręki w okresie transformacji systemowej. W: J. Klebaniuk (red.), Fenomen nierówności społecznych. Nierówności społeczne w refleksji humanistycznej (s. 397-419).Warszawa: ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
Bronowicka A. (2006). Alienacja polityczna i społeczna jako wyznacznik zachowań wyborczych młodzieży (w:) Bronowic-ka A. (red.) -„Wyzwania i zagrożenia demokracji w Polsce w obliczu wyborów 2005”, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, str. 49-69.
Drogosz M. (red. 2018). Podzielony umysł społeczny. Polacy po ćwierćwieczu demokracji. Warszawa: Liberi Libri
Korzeniowski K. (2009). O dwóch przesłankach myślenia spiskowego. Alienacja i autorytaryzm. Psychologia Społeczna, T4/3, 144-154.
Skarżyńska K. (2005). Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej. Rozdział 1, 2, 5, 6, 7. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Literatura uzupełniająca
Adorno T. W. (2010). Osobowość autorytarna. Warszawa: PWN.
Bronowicka A. (2007).The alienation of the youth and its consequences for the voting behaviors in the context of the local election. (w:) A. Bokszczanin “Social Change in Solidarity”, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Bronowicka A. (2008). Lęk ekonomiczny a autorytaryzm przyszłych polskich elit w okresie 2004-2006. (w:) R. Derbis (red.)„Jakość życia -od wykluczonych do elity„ Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. J. Długosza, str. 161 – 175.
Bronowicka A. (2009). Poczucie zagrożenia a alienacja polityczna: porównanie polsko-amerykańskie. (w:) J. Miluska (red.) „Polityka i politycy. Diagnozy, oceny, doświadczenia”, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, str. 189-204.
Fromm E. (1970). Ucieczka od wolności. Warszawa: Czytelnik.
Jakubowska U., Skarżyńska K. (red.) (2009). Między przeszłością a przyszłością: szkice z psychologii politycznej. Warszawa: Wydaw. Instytutu Psychologii PAN
Koralewicz J. (2008). Autorytaryzm, lęk, konformizm. Warszawa: Scholar.
Korzeniowski K. (2010). Polska paranoja polityczna. Źródła, mechanizmy i konsekwencje spiskowego myślenia o polityce. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN
Korzeniowski K. (1999). Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje (w:) K. Skarżyńska (red.). Psychologia poli-tyczna, Zysk i S-ka.
Korzeniowski K. (1999). Między rewolucją a normalnością. Rzecz o alienacji politycznej na przełomie dekad. (w:) Wojciszke B. i Jarymowicz M. (red.) Psychologia rozumienia zjawisk społecznych. Warszawa: WN PWN.
Radkiewicz P. (2012). Autorytaryzm a brzytwa Ockhama. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Sears D.O., Huddy L., Jervis R. (red.) (2008). Psychologia polityczna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Skarżyńska K. (red., 1999). Psychologia polityczna, Zysk i S-ka.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2.5-PSPOLIT w USOSweb