Psychologia społeczna 2.5-PSSPOL-Z
W trakcie kursu zaprezentowane zostaną zagadnienia z obszaru wpływu społecznego (mechanizmy i techniki wpływu społecznego, obrona przed manipulacją); relacji interpersonalnych (atrakcyjność interpersonalna, zaufanie), poznania społecznego (naiwne koncepcje natury ludzkiej, przetwarzanie informacji społecznej, schematy, skrypty, stereotypy); spostrzegania siebie (ja, autoprezentacja) i innych (atrybucja, zniekształcenia i błędy), relacji grupowych (grupa, normy, konformizm, zachowania prospołeczne) i międzygrupowych (konflikt, agresja, uprzedzenia, dyskryminacja, legitymizacja nierówności społecznych). Kolejnym celem kursu jest pokazanie jakie znaczenie mają teorie i badania prowadzone przez psychologów społecznych w rozwiązywaniu wybranych problemów społecznych (manipulacje społeczne, nieufność, poczucie niesprawiedliwości, autorytaryzm, agresja, alienacja, uprzedzenia, dyskryminacja, konflikty społeczne) oraz przygotowanie studentów do zaangażowania w podnoszenie jakości życia jednostek, grup i społeczności lokalnych.
Treści programowe wykładu:
1. Psychologia społeczna jako nauka eksperymentalna na przykładzie serii eksperymentów nad „huśtawką emocjonalną”
2. Konformizm i czynniki nasilające uległość wobec grupy w świetle badań eksperymentalnych.
3. Przegląd technik wpływu społecznego wg klasyfikacji Cialdiniego i Dolińskiego. Obrona przed manipulacją.
4. Wpływ kultury na zachowania społeczne jednostki – wybrane koncepcje i wyniki badań.
5. Kultura narzekania i jej psychologiczne konsekwencje.
6. Wybrane przekonania na temat świata społecznego i natury człowieka (legitymizacja systemu, zaufanie, autorytaryzm).
7. Postawy: pomiar, teorie i czynniki wyjaśniające proces skutecznej zmiany postaw.
8. Uprzedzenia: o naturze stereotypów i uprzedzeń na przykładzie ageismu i seksizmu. Źródła i konsekwencje stereotypów i uprzedzeń. Modyfikacja i kontrola uprzedzeń.
9. Konflikty interpersonalne: teorie wyjaśniające przyczyny. Czynniki nasilające zachowania rywalizacyjne. Negocjacje jako metoda rozwiązywania konfliktu.
Treści programowe ćwiczeń:
1.Zachowania prospołeczne: teorie, wyznaczniki i następstwa pomagania.
2. Agresja: teorie oraz indywidualne i sytuacyjne wyznaczniki agresji. Kontrola agresji.
3. Atrakcyjność: teorie i wyznaczniki oraz jej następstwa.
4. Poznanie społeczne: rola schematów, skryptów i teorii potocznych w rozumieniu świata społecznego
5. Spostrzeganie osób. Procesy automatyczne i kontrolowane.
6. Wpływ społeczny jako przedmiot badań eksperymentalnych.
7. Spostrzeganie siebie. Treści, geneza i funkcje Ja. Autoprezentacja: strategie i taktyki.
8. Procesy grupowe.
9. Uprzedzenia. Modyfikacja i kontrola uprzedzeń.
Literatura uzupełniająca
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza K_W01, K_W06, K_W07
w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie:
znać i stosować terminologię używaną w psychologii społecznej oraz jej zastosowanie w dyscyplinach pokrewnych (szczególnie w socjologii, ale też politologii, ekonomii).
opisać główne teorie i badania z zakresu psychologii społecznej oraz znać potencjał aplikacyjny tych teorii i wyników badań.
mieć rozszerzoną wiedzę o funkcjonowaniu człowieka w relacjach społecznych, grupach i społeczeństwie
posiadać rozszerzoną wiedzę o wpływie na jednostkę norm społecznych i kulturowych
Umiejętności K_U01, K_U02,
w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien potrafić/mieć umiejętność:
obserwowania i interpretowania złożonych sytuacji społecznych oraz zachowań jednostki w relacjach, w grupie, w sytuacjach konfliktu
wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną w celu diagnozy ważnych problemów społecznych oraz opracowania projektów zmiany społecznej.
Kompetencje społeczne K_K01, K_K02
w wyniku przeprowadzonych zajęć student ma/wykazuje:
gotowość do realizacji zadań zawodowych związanych z przygotowaniem do angażowania się w zmiany niepożądanych postaw i zachowań społecznych
aktywność i wytrwałość w podejmowaniu indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych na rzecz występujących w Polsce problemów społecznych, takich jak. np. redukcja poziomu uprzedzeń, przemocy, manipulacji, agresji czy nieufności społecznej.
dostrzega i formułuje problem etyczne związane ze świadomym wykorzystaniem skutecznych technik wpływu społecznego.
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia: egzamin
Kurs kończy się egzaminem testowym . Aby zdać egzamin (ocena dostateczna) należy odpowiedzieć poprawnie na 50% pytań + 1.
Podstawowe kryteria:
• ocena dobra: jeśli student uzyska powyżej 70% punktów
• ocena bardzo dobra: jeśli student uzyska powyżej 85% punktów
Oceny z ćwiczeń są wystawiane na podstawie aktywności na zajęciach oraz oceny prezentacji wybranego zagadnienia. Student, który nie był aktywny na zajęciach (dyskusje) oraz nie przedstawił prezentacji może uzyskać ocenę na podstawie testu. Test obejmuje materiał z ćwiczeń. Aby zdać test (ocena dostateczna) należy odpowiedzieć poprawnie na 50% pytań + 1.
Podstawowe kryteria:
• ocena dobra: jeśli student uzyska powyżej 70% punktów
• ocena bardzo dobra: jeśli student uzyska powyżej 90% punktów
Praktyki zawodowe
brak takich wymagań
Literatura
A1. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć:
Cialdini R. (1994 i kolejne wydania). Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk: GWP. Rozdz. 1, 2.
Doliński D. (2000). Psychologia wpływu społecznego. Wrocław: Ossolineum., Rozdz. 7
Szmajke A. (1999). Autoprezentacja. Maski, pozy, miny. Olsztyn: Ursa Consulting., Rozdz. II
Wojciszke B. (2017). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Rozdz. 1-8, 10-16, 18-19
A2. studiowana samodzielnie przez studenta
Aronson E. (red., 2002). Człowiek istota społeczna. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN -
2 artykuły: Darley J.M., Batson C.D. (1973); Dickerson C.A. i wsp. (1992).
Aronson.E., Wilson, T., D., Akert, R.,M. (1997). Psychologia Społeczna. Serce i umysł. Poznań : Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Brown R. (2006). Procesy grupowe. . Gdańsk: GWP
Buss D. M. (2003). Ewolucja pożądania. Gdańsk: GWP
Czarna A. (2011). Narcyz w sieci. Psychologia społeczna, 6, 2, (17), 129-145.
Diagnoza Społeczna 2015, wybrane komunikaty i raporty CBOS
Doliński D., Grzyb T. (2017). Posłuszni do bólu. O uległości wobec autorytetu w 50 lat po eksperymencie Milgrama. SOPOT: Smak Słowa
Etcof N. (2000). Przetrwają najpiękniejsi. Warszawa: WAB
Grzyb T. (2017). Eksperyment terenowy w psychologii społecznej. Warszawa: PWN.
Krahe B. (2005). Agresja. Gdańsk: GWP
Michalski P., Korzeniowski K. (2017). Zgeneralizowane uprzedzenie: pojęcie, pomiar, charakterystyka zjawiska. Wstępna adaptacja Skali nietolerancji. Psychologia społeczna, 2017 tom 12 4 (43) 430–443
Nelson T. (2003). Psychologia uprzedzeń. Gdańsk: GWP
A. Literatura uzupełniająca
Bronowicka A. (2008). Lęk ekonomiczny a autorytaryzm przyszłych polskich elit w okresie 2004-2006. (w:) R. Derbis (red.)„Jakość życia - od wykluczonych do elity„ Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. J. Długosza, str. 161 – 175.
Bronowicka A.(2009). Protestancka etyka pracy: porównanie przekonań studentów amerykańskich i polskich. (w: ) D. Walczak-Duraj (red.)”Wartości i postawy młodzieży polskiej”, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, str.83-94.
Bronowicka A. & Rybicka J. (2011). Akceptacja etyki produktywności i merytokratycznych kryteriów wynagradzania wśród studentów (w:) Lucyna Golińska, Eleonora Bielawska Batorowicz (red.) „Rodzina i praca w warunkach kryzysu” , Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Bronowicka A., Garus, J. (2013. Atrakcyjność interpersonalna asertywnego kierownika w percepcji podwładnych. (w:) Dariusz Krok, Anna Bronowicka (red.) „Jednostka i religia w relacjach społecznych”. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Doliński D. (2018). Is Psychology Still a Science of Behaviour? Social Psychological Bulletin, https://spb.psychopen.eu/browse_journal_articles?sortby=1
Doliński D. (2018). Social Psychology Should Be a Science of Feelings, Thoughts and Behaviour. Social Psychological Bulletin, https://spb.psychopen.eu/browse_journal_articles?sortby=1
Stankiewicz E., Bronowicka A. (2013). Dyskryminacja osób 50+ na polskim rynku pracy w procesie selekcji zawodowej. (w:) Dariusz Krok, Anna Bronowicka (red.) „Jednostka i religia w relacjach społecznych”. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Kofta M., Szustrowa T. (red.). (2001). Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Kossowska, M. Kofta M. (red.) (2009). Psychologia poznania społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Parzuchowski M., Białobrzeska O., Osowiecka M., Frankowska N., Szymków A. (2017). Szczerość na wyciągnięcie ręki: niewerbalny przejaw szczerości intencji proszącego wzbudza uległość. Psychologia społeczna, 12, 1 (40).
Pinker S. (2005). Tabula rasa. Spory o naturę ludzką. Gdańsk: GWP
Rutkowska D., Szuster A. (2008). O różnych obliczach altruizmu. Warszawa: Scholar
Wojciszke B. (2010). Sprawczość i wspólnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego. Gdańsk: GWP.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: