Literatura i technika KZ-H-01-08-000015

Kolejne rewolucje przemysłowe i techniczne na trwałe zmieniały umysł człowieka, co każdorazowo odzwierciedlało się w sztuce i literaturze. Ta ostatnia jest zdolna także do tworzenia wizji rozwoju technicznych horyzontów, w jakich człowiek będzie funkcjonować w przyszłości. Celem konwersatorium będzie prześledzenie tego, w jaki sposób owe wizje, wyobrażenia (a także niepokoje, lęki i nadzieje) dotyczące koegzystowania człowieka z przedmiotami techniki odcisnęły się w najcelniejszych filozoficznych rozważaniach i literackich świadectwach, począwszy od czasu rewolucji przemysłowej.

Cele przedmiotu (szczegółowo):
1. Zaznajomić studentów z istniejącymi teoriami postrzegania techniki w obrębie nauk humanistycznych (tzw. zwrot ku rzeczom).
2. Zapoznać studentów z wybranymi, najważniejszymi, dziełami literackimi przynoszącymi obrazy sposobu rozumienia i współdziałania człowieka z przedmiotami techniki.
3. Uposażyć studentów w elementarną wiedzę z zakresu literaturoznawstwa, filozofii, socjologii niezbędną do samodzielnego interpretowania dzieł literackich.
4. Prześledzić (w perspektywie diachronicznej) zmiany dokonujące się w postrzeganiu techniki, jakie dają się zauważyć w przestrzeni literatury nowożytnej.

Punkty ECTS: 2

Nakład pracy studenta:

15 h (zajęcia)
35 h (praca własna studenta - lektura, analiza tekstów, lektura oraz przygotowanie wystąpienia dotyczącego analizy wybranego tekstu literackiego w kontekście "zwrotu ku rzeczom"

Kierunek studiów

bez ograniczeń

Literatura uzupełniająca

Literatura przedmiotowa (uzupełniająca): 1. M. Kostyszak, Istota techniki – głos Martina Heideggera, Wrocław 1998. 2. Ł. Afeltowicz, Laboratoria w działaniu. Innowacja technologiczna w świetle antropologii nauki, Warszawa 2011. 3. A. Zientała, Poeci urzeczeni. Przedmioty w polskiej poezji 1890-1939, Kraków 2014. 4. M. Falkowski, O maszynach, Warszawa 2014, t. 1. 5. H. Altszuller, Algorytm wynalazku, tłum. T. Nowosad, Warszawa 1975. 6. J. Bańka, Humanizacja techniki, Katowice 1976. 7. J. Bańka, Zarys filozofii techniki, Katowice 1981. 8. G. Friedmann, Maszyna i człowiek. Problem człowieka w cywilizacji maszynowej, tłum. W. Kotyńska i I. Dłutek, Warszawa 1966. 9. A. Liebfeld, Ojcowie postępu technicznego, Warszawa 1970. 10. P. Levinson, Telefon komórkowy. Jak zmienił świat najbardziej mobilny ze środków komunikacji, przeł. H. Jankowska, Warszawa 2006. Podstawowa literatura syntetyczna (fakultatywnie): 1. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006.

Nakład pracy studenta

2 ECTS – 55 godzin pracy w tym: 1 ECTS – udział w 15 godz. zajęć stacjonarnych oraz 10 godz. konsultacji 1 ECTS – 25 godzin przygotowania do zajęć (lektury, wnioski) oraz 5 godzin przygotowania się do testu zaliczeniowego

Poziom studiów

studia I stopnia

Profil kształcenia

profil ogólnoakademicki

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot

zimowy

Tryb prowadzenia

Realizowany w sali

Wymagania

bez wymagań

Koordynatorzy przedmiotu

Adrian Gleń

Efekty kształcenia

Wiedza:
1. Student orientuje się w głównych kierunkach i teoriach dzieła sztuki i dzieła literackiego powstałych w kręgu kultury europejskiej związanej z humanistycznym namysłem nad techniką (tzw. zwrot ku rzeczom).
2. Student zostaje zaznajomiony z najważniejszymi dziełami literackimi i pisarzami tworzącymi w obrębie języka i kultury europejskiej, w których to dziełach dochodzi do reprezentacji obrazu koegzystencji człowieka i maszyny / przedmiotu technicznego.
3. Student zna podstawy opisu dzieła literackiego.
Umiejętności:
1. Student potrafi interpretować wybrane dzieła literackie, posługując się poznanymi metodami analizy literaturoznawczej (zwrot ku rzeczom) oraz podstawowymi pojęciami z zakresu wiedzy o literaturze.
2. Student umie samodzielnie formułować wnioski płynące z widzenia literatury jako świadectwa rozwoju myśli poświęconej technice.
Kompetencje społeczne (postawy)
1. Student nabywa umiejętności empatycznej lektury dzieła literackiego, spoglądając na tekst literacki jako świadectwo określonego dziedzictwa kulturowego.

Kryteria oceniania

Warunkiem zaliczenia kursu będzie obecność, ustna prezentacja wniosków z lektury i czynny udział w warsztatach interpretacyjnych.

Kryteria oceny: 70% - aktywność na zajęciach; 30% - przygotowanie prezentacji / referatu / wystąpienia dotyczącego analizy wybranego utworu w kontekście dyskutowanego "zwrotu ku rzeczom"

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura podmiotu (obowiązkowa):
1. Ch. Baudelaire, Paryski spleen, tłum. L. Engelking, Warszawa 2000 [lub inne wydania].
2. H. Hesse, Dzieciństwo czarodzieja, tłum. Ł. Jurasz-Dudzik, W. Dudzik, Warszawa 2003 [tu: Zgubiony nóż; Przy pakowaniu kufra; Maszyna do pisania]
3. G. Perec, Rzeczy, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1982 [lub wydania późniejsze]
4. S. Chwin, Haneman, Gdańsk 1992.
5. A. Stasiuk, Jadąc do Babadag, Wołowiec 2004.
6. Julian Kornhauser, wybór wierszy [wypisy przygotowuje prowadzący zajęcia]
7. Z. Skrok, Wymowność rzeczy, Warszawa 2012.
8. M. Wicha, Rzeczy, których nie wyrzuciłem, Kraków 2016.

Literatura przedmiotowa (obowiązkowa):
1. M. Heidegger, Bycie i czas, przeł. B. Baran, Warszawa 1994. [wybrane fragmenty]
2. M. Heidegger, Pytanie o rzecz, przeł. J. Mizera, Warszawa 2001. [wybrane fragmenty]
3. L. Mumford, Mit maszyny, tłum. M. Szczubiałka, posłowie M. Falkowski, Warszawa 2012, t. 1-2.
4. D. Sudjic, Język rzeczy, przeł. A. Puchejda, Kraków 2013.
5. B. Olsen, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, przeł. B. Shalcross, Warszawa 2013.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu KZ-H-01-08-000015 w USOSweb