Dydaktyka ogólna MN-CEU-D2-01-DO
Dydaktyka ogólna to przedmiot o bogatych korzeniach i tradycjach. Treści przedmiotu wprowadzają studentów w tajniki uprawnień nauczycielskich i koncentrują się głównie wokół następujących zagadnień: Dydaktyka kształcenia ogólnego – przedmiot i zadania. Dydaktyki szczegółowe. Podstawowe pojęcia dydaktyczne. Klasa szkolna jako środowisko edukacyjne. Style kierowania klasą, problem ładu i dyscypliny, procesy społeczne w klasie. Integracja klasy szkolnej, tworzenie środowiska sprzyjającego postępom w nauce oraz sposób nauczania w klasie zróżnicowanej pod względem poznawczym, kulturowym, statusu społecznego lub materialnego. Wartości i cele kształcenia. Taksonomie celów kształcenia. Operacjonalizacja celów kształcenia. Treści kształcenia – kryteria ich doboru, teorie. Autorskie programy kształcenia. Proces kształcenia – jego podstawy psychologiczne. Ogniwa procesu kształcenia. Kształcenie wielostronne. Proces samokształcenia i jego cele. Samokształcenie w systemie edukacji. Pojęcie, geneza i klasyfikacja zasad kształcenia. Charakterystyka i przegląd zasad kształcenia. Metody kształcenia i ich klasyfikacja. Funkcje metod kształcenia i kryteria ich doboru. Metody aktywizujące. Dydaktyka mediów – nauczanie i uczenie się z użyciem komputera i Internetu. Formy organizacyjne kształcenia i pracy uczniów. Typy lekcji i ich struktura. Rodzaje toków lekcyjnych. Zajęcia pozalekcyjne. Środki dydaktyczne: charakterystyka, funkcje, klasyfikacja. Zastosowanie programów komputerowych. Przygotowanie nauczyciela do lekcji – planowanie, organizacja pracy, konspekt zajęć. Niepowodzenia szkolne: istota i rodzaje, przyczyny, wybrane formy pomocy uczniom w nauce. Jakość kształcenia.
Literatura uzupełniająca
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student w zakresie wiedzy zna i rozumie:
1) usytuowanie dydaktyki w zakresie pedagogiki, a także przedmiot i zadania współczesnej dydaktyki oraz relację dydaktyki ogólnej do dydaktyk szczegółowych
2) zagadnienie klasy szkolnej jako środowiska edukacyjnego: style kierowania klasą, problem ładu i dyscypliny, procesy społeczne w klasie, integrację klasy szkolnej, tworzenie środowiska sprzyjającego postępom w nauce oraz sposób nauczania w klasie zróżnicowanej pod względem poznawczym, kulturowym, statusu społecznego lub materialnego
3) współczesne koncepcje nauczania i cele kształcenia – źródła, sposoby ich formułowania oraz ich rodzaje; zasady dydaktyki, metody nauczania, treści
nauczania i organizację procesu kształcenia oraz pracy uczniów
4) zagadnienie lekcji jako jednostki dydaktycznej oraz jej budowę, modele lekcji i sztukę prowadzenia lekcji, a także style i techniki pracy z uczniami; interakcje w klasie; środki dydaktyczne
5) konieczność projektowania działań edukacyjnych dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb i możliwości uczniów, w szczególności możliwości psychofizycznych oraz tempa uczenia się, a także potrzebę i sposoby wyrównywania szans edukacyjnych, znaczenie odkrywania oraz rozwijania predyspozycji i uzdolnień oraz zagadnienia związane z przygotowaniem uczniów do udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych; autonomię dydaktyczną nauczyciela
6) sposoby i znaczenie oceniania osiągnięć szkolnych uczniów: ocenianie kształtujące w kontekście efektywności nauczania, wewnątrzszkolny system oceniania, rodzaje i sposoby przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych; tematykę oceny efektywności dydaktycznej nauczyciela i jakości działalności szkoły oraz edukacyjną wartość dodaną
W zakresie umiejętności potrafi:
1) zidentyfikować potrzeby dostosowania metod pracy do klasy zróżnicowanej pod względem poznawczym, kulturowym, statusu społecznego lub materialnego
2) zaprojektować działania służące integracji klasy szkolnej
3) dobierać metody nauczania do nauczanych treści i zorganizować pracę uczniów
4) wybrać model lekcji i zaprojektować jej strukturę
5) zaplanować pracę z uczniem zdolnym, przygotowującą go do udziału w konkursie przedmiotowym lub współzawodnictwie sportowym
6) dokonać oceny pracy ucznia i zaprezentować ją w formie oceny kształtującej
W zakresie kompetencji społecznych jest gotów do:
twórczego poszukiwania najlepszych rozwiązań dydaktycznych sprzyjających postępom uczniów
Kryteria oceniania
Przedmiot kończy się zaliczeniem z oceną. Ocenianie studentów jest zarówno ustne, jak i pisemne. Na ocenę końcową składają się następujące komponenty: aktywność na zajęciach, poziom wykonywanych bieżących zadań praktycznych oraz poziom wiedzy i umiejętności pod koniec realizacji treści przedmiotowych.
Literatura
Arends R.I.– Uczymy się nauczać, WSiP Warszawa 1998.
Bereźnicki F.– Dydaktyka kształcenia ogólnego, Wyd. Impuls, Kraków 2001.
Bereźnicki F. – Podstawy dydaktyki, Wyd. IMPULS 2007
Fisher R.– Uczymy jak się uczyć, WSiP Warszawa 1999.
Gmoch R. , Krasnodębska A.(red.) – Kompetencje zawodowe nauczycieli i jakość kształcenia w dobie przemian edukacyjnych. Uniwersytet Opolski, Opole 2005
Koszmider M.– Szkolne standardy jakości procesu kształcenia, Wyd. IMPULS 2008
Kruszewski K. (red.) – Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Wyd. Naukowe PWN Warszawa 2004.
Kupisiewicz Cz. – Dydaktyka ogólna, Wyd. Graf Punkt, Warszawa 2000
Kwieciński Z.,, B. Śliwerski (red.) – Pedagogika 2, Wyd. Naukowe PWN Warszawa 2003.
Łukasik J.M., Jagielska K., Solecki R., Nauczyciel pedagog wychowawca. Szkolne wyzwania, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2013.
Nauczyciel, wychowawca, opiekun, pedagog. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, wyd. Instytut Nauk Społeczno-Ekonomicznych sp. z o.o. – sp.k., Łódź 2014.
Niemierko B.- Miedzy oceną szkolną a dydaktyką, Bliżej dydaktyki, WSiP, Warszawa, 1997.
Niemierko B.,– Pomiar wyników kształcenia, WSiP Warszawa 1999
Niemierko B.,- Diagnostyka edukacyjna, Wyd. Nauk. PWN Warszawa 2009
Okoń W. – Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wyd. „Żak”, Warszawa, 1998
Olczak Baran K.- Dydaktyka ogólna. Zeszyt do ćwiczeń dla studentów, PWSZ Wałbrzych 2011.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: